Van Deutschlandfunk tot sloop: De geschiedenis van zender Donebach

Te midden van het glooiende landschap van de deelstaat Baden-Württemberg lag jarenlang een van de krachtigste radiozendstations van Duitsland: de zender Donebach. Dit imposante langegolfzendstation speelde decennialang een cruciale rol in de verspreiding van nationale en internationale radio-uitzendingen. De enorme masten van de zender domineerden de horizon en zonden signalen uit die ver voorbij de Duitse landsgrenzen reikten.

De opkomst van de zender Donebach
De geschiedenis van de zender Donebach begint in de jaren ‘60, een periode waarin radio nog steeds het primaire communicatiemiddel was voor nieuws, entertainment en informatie. West-Duitsland zocht naar manieren om een krachtig nationaal radionetwerk op te zetten, dat niet alleen de eigen bevolking van betrouwbare informatie kon voorzien, maar ook luisteraars in naburige landen kon bereiken.

In deze context werd in 1972 gestart met de bouw van een nieuw langegolfzendstation in Donebach, een klein dorp in de gemeente Mudau. De locatie werd gekozen vanwege de strategische ligging en de goede grondgeleidende eigenschappen, wat essentieel was voor een efficiënte langegolfuitzending. In 1973 werd de zender officieel in gebruik genomen.

Het station werd uitgerust met een 2000 kW sterke zender, wat Donebach tot een van de krachtigste radiostations in Europa maakte. Het gebruikte een frequentie van 153 kHz, een golflengte die ideaal was voor langeafstandszendingen.

De masten en de technologie achter de zender
De zender Donebach werd gekenmerkt door twee enorme zendmasten van elk 363 meter hoog, waarmee ze behoorden tot de hoogste structuren in Duitsland. De masten waren van het type t-opgespannen mastantenne, wat betekende dat ze zelf als stralende elementen fungeerden en het signaal optimaal konden verspreiden.

Dankzij de hoge zendkracht en de langegolftechnologie kon het signaal van Donebach overdag in heel Duitsland en grote delen van Europa worden ontvangen. In de nachtelijke uren, wanneer de radiogolven verder reikten, konden de uitzendingen zelfs worden opgepikt in Scandinavië, Rusland, het Midden-Oosten en Noord-Afrika.

De rol van Donebach in de Duitse radio-uitzendingen
Vanaf de ingebruikname in 1973 werd de zender Donebach voornamelijk gebruikt voor de uitzendingen van Deutschlandfunk (DLF), de Duitse publieke omroep die zich richtte op nieuws, achtergronden en cultuur. Deutschlandfunk werd in de Koude Oorlog een belangrijke stem van West-Duitsland en bracht betrouwbare informatie naar zowel de eigen bevolking als naar luisteraars in de DDR en Oost-Europa.

Langegolf was bijzonder geschikt voor deze taak, omdat het signaal over grote afstanden kon worden ontvangen zonder dat er dure infrastructuur nodig was aan de kant van de luisteraar. Een eenvoudige radio was voldoende om de uitzendingen te volgen.

Door de decennia heen bleef Donebach een vaste waarde in het Duitse medialandschap. Deutschlandfunk bood programma’s aan met nieuws, analyses, cultuur en muziek, en de zender fungeerde als een belangrijk communicatiemiddel voor zowel binnenlandse als buitenlandse luisteraars.

De afname van langegolf en het einde van Donebach
Hoewel langegolfuitzendingen decennialang een belangrijke rol speelden in de radiowereld, begon hun populariteit te dalen met de opkomst van FM-radio, satellietuitzendingen en later internetradio. Duitsland begon eind jaren ’90 en begin 2000 met de overstap naar digitale radio-uitzendingen via DAB+ en internet, waardoor de noodzaak van energie-intensieve langegolfstations afnam.

In 2014 besloot Deutschlandfunk om de uitzendingen via langegolf volledig te beëindigen. Dit betekende het einde voor de zender Donebach, die op 31 december 2014 om 23:59 uur definitief werd uitgeschakeld. De masten en de zendinstallatie, die decennialang dienst hadden gedaan, waren niet langer nodig.

Een jaar later, in 2018, werden de imposante zendmasten gesloopt. Hiermee kwam een einde aan een tijdperk waarin langegolfradio een essentieel communicatiemiddel was.

Het bereik van de zender Donebach
Dankzij het krachtige signaal was de zender Donebach niet alleen in Duitsland te ontvangen, maar ook in grote delen van Europa en daarbuiten. Overdag bereikte het signaal Duitsland, Nederland, België, Frankrijk, Zwitserland, Oostenrijk, Tsjechië en Polen.

’s Nachts werd het bereik nog groter, en kon het station worden ontvangen in Scandinavië, Zuid-Europa, Rusland, Noord-Afrika en zelfs in delen van het Midden-Oosten. Sommige radiofanaten meldden dat ze het signaal van Donebach met speciale apparatuur zelfs in de Verenigde Staten konden oppikken.

De erfenis van de zender Donebach
Hoewel de zendmasten verdwenen zijn, blijft de herinnering aan de zender Donebach voortleven. De locatie was decennialang een belangrijk knooppunt in de Europese radio-uitzendingen en was van grote invloed op de ontwikkeling van radio in Duitsland.

Met de opkomst van digitale radio en internet heeft radio een nieuw tijdperk betreden, maar voor velen blijft de tijd van langegolf een nostalgische herinnering aan een periode waarin een krachtig signaal uit een klein Duits dorp een groot deel van Europa bereikte.

Afbeeldingen: Het langegolfstation Donebach in Duitsland (foto Wikimedia Commons)