De geschiedenis van het Topolná-zendstation in Tsjechië

In het hart van Moravië, nabij de stad Uherské Hradiště, ligt het dorp Topolná. Hoewel het op het eerste gezicht een onopvallende plaats lijkt, herbergt het een stuk Tsjechische radiogeschiedenis: het Topolná-zendstation. Dit station speelde decennialang een cruciale rol in de radio-uitzendingen van het land.

De oorsprong van het Topolná-zendstation gaat terug tot het begin van de jaren vijftig. In 1952 werd het station officieel in gebruik genomen met als doel het gehele grondgebied van het toenmalige Tsjechoslowakije te bestrijken. De keuze voor Topolná was strategisch; de centrale ligging maakte het mogelijk om een krachtig en uniform radiosignaal uit te zenden naar alle uithoeken van het land.

Het zendstation was uitgerust met een indrukwekkende infrastructuur. Twee masten, elk 257 meter hoog, domineerden het landschap en zonden signalen uit op de langegolf frequentie van 270 kHz. Met een vermogen van 650 kW kon het station niet alleen binnenlandse luisteraars bereiken, maar reikte het signaal ook ver over de landsgrenzen heen, tot diep in Europa.

Gedurende zijn bestaan heeft het Topolná-zendstation verschillende radiostations gehost. In de beginjaren was het de thuisbasis van ‘Československo I’, een station dat zich richtte op nieuws en informatie voor de Tsjechoslowaakse bevolking. Later, tijdens de socialistische periode, werd het station omgedoopt tot ‘Hvězda’, wat ‘Ster’ betekent, en fungeerde het als een belangrijk propagandakanaal. Na de Fluwelen Revolutie en de daaropvolgende politieke veranderingen transformeerde het station in ‘Radiožurnál’, het vlaggenschip nieuws- en actualiteitenprogramma van de Tsjechische Radio.

Het belang van het Topolná-zendstation reikte verder dan reguliere uitzendingen. Tijdens de turbulente dagen van de Praagse Lente in 1968, toen de centrale radiostudio’s in Praag werden bezet, speelde Topolná een grote rol in het voortzetten van de uitzendingen. Dankzij de inzet van technici en medewerkers konden de uitzendingen worden voortgezet, wat belangrijk was voor het informeren van de bevolking in een tijd van crisis.

In de loop der jaren evolueerde de technologie en veranderden de luistergewoonten. De opkomst van FM-radio, digitale uitzendingen en internetstreaming verminderden de afhankelijkheid van langegolfzenders. Deze verschuivingen leidden tot discussies over de efficiëntie en kosten van het in stand houden van dergelijke grote zendstations. In november 2013 besloot de Raad van de Tsjechische Radio, op aanbeveling van de toenmalige directeur-generaal Peter Duhan, om de uitzendingen op de langegolf frequentie te beëindigen. Dit besluit was onderdeel van een bredere strategie om het frequentiespectrum te optimaliseren en operationele kosten te verlagen. De laatste uitzending vanuit Topolná vond plaats op 28 februari 2014.

Na de beëindiging van de langegolfuitzendingen bleef het zendstation in beperkte mate operationeel voor andere doeleinden. Echter, met de voortdurende technologische vooruitgang en de verschuiving naar digitale platforms, werd de rol van traditionele zendstations steeds kleiner. Aan het einde van 2021 werd besloten om ook de resterende middengolfuitzendingen te staken, wat leidde tot de volledige stillegging van het Topolná-zendstation.

Afbeeldingen: Topolná-zendstation inTsjechië (foto's Wiki Commons)