Klassement

In de zomer van 1964 begonnen zowel de radio- als televisieprogramma’s vanaf het REM-eiland en was Radio Veronica al een aantal jaren populair in ons land. Toen in de maand november het toenmalige zendschip van laatstgenoemd station werd vervangen door de Norderney, dat met een sterkere zender was uitgerust, steeg die populariteit nog meer. In vooral het oosten en noorden van het land waren daarnaast nog vele niet gelegaliseerde zendamateurs, vooral landpiraten genoemd, actief op het gebied van radio. Waren ze meer en meer actief – gelet op het succes van RTV Noordzee en/of Radio Veronica? In die tijd was er een speciale afdeling van de PTT, verantwoordelijk voor Post, Telegrafie en Telefoon, actief die zich bezig hield met het opsporen en opruimen van de zogenaamde clandestiene zenders. Daar er in 1964 de ontwikkelingen rond het REM-eiland in de dagbladpers een enorme publiciteit opleverde, werd algemeen aangenomen dat dit een duidelijke invloed had gehad op de activiteiten van de landpiraten, ofwel er een grote uitbreiding aan dergelijke landpiraten was geweest. Een onderzoek volgde in opdracht van de directie van de PTT en op zaterdag 7 november 1964 kwamen de resultaten van het onderzoek in diverse kranten naar buiten. In ‘het Vrije Volk’ van die bewuste zaterdag was te lezen dat het bestaan van Radio Veronica en de REM geen merkbare invloed had op het rechtsbewustzijn in Nederland, in die zin dat het bestaan van clandestiene zenders aan de wal minder erg zou worden gevonden. Ook werd eruit duidelijk dat het aantal clandestiene stations aan land niet had toegenomen. Volgens de heer Neuteboom, eindverantwoordelijke bij de opsporingsafdeling van de PTT, was het aantal ‘amateurzenders’ in de daaraan voorafgaande periode juist aanzienlijk afgenomen. Neuteboom: “Dit aantal is de afgelopen jaren zelfs zo aanzienlijk gedaald, dat de Bijzondere Radiodienst van de PTT dit voor de scheepvaart, luchtvaart en reddingsdiensten zeer gevaarlijke euvel in feite onder controle heeft.” Een week eerder was er in dezelfde krant een artikeltje verschenen waarin gewag was gemaakt van een opsporing van een landpiraat, die in de ether was gebracht door een 17-jarige jongen, Eduard V. Men had de moeder van de knaap aan het woord gelaten na zijn arrestatie, waarbij ze verklaarde dat het voor haar zo moeilijk was geweest haar zoon duidelijk te maken, dat hij niet datgene mocht doen wat de ‘heren met de miljoenen’ in het land blijkbaar wel mochten doen. Daarbij doelend op de activiteiten van de eigenaren van Radio Veronica en de beleidsvoerders achter het REM-eiland-project. Terugkomend op opsporingsbeambte Neuteboom – de PTT was nog een staatsbedrijf – stelde deze dat tijdens de periode dat Radio Veronica in de ether was – op dat moment ruim 3,5 jaar – het aantal ‘illegale zenders’ aan land met bijna 25% was afgenomen, terwijl er voor hem ook een duidelijk verschil was. Neuteboom: “Voor ons zijn Veronica en de clandestiene zenders aan de wal bovendien twee verschillende zaken. Het is goed niet te vergeten dat wij, tot driemaal toe, apparatuur van Veronica aan de wal in beslag hebben genomen. Thans onttrekt deze zender zich aan onze bevoegdheid.” Uiteraard daarbij doelend op het gegeven dat het zendschip van Radio Veronica in internationale wateren verankerd lag en bovendien was voorzien van een vlag van een andere natie, waardoor wettelijk niet kon worden ingegrepen. Zoals al gesteld waren het vooral bepaalde delen van Nederland die in de jaren voor 1964 berucht waren vanwege het grote aantal illegale zenders dat via de middengolf actief was. Te denken valt aan Twente, de Achterhoek, Drenthe, Friesland en een deel van de provincie Groningen. De Opsporingsdienst van de PTT, onder leiding van de heer Neuteboom, had in de daaraan voorafgaande jaren, in samenwerking met ambtenaren van de Gemeentepolitie en de Rijkspolitie, liefst 800 van de clandestiene zenders uit de ether gehaald. Volgens Neuteboom was het bestaan van deze zenders vooral een sociologische achtergrond, omdat er voor de wetsovertreders weinig andere vormen van vrije tijdsbesteding mogelijk waren. Neuteboom; “Het uitdelen van strenge straffen, onze intensieve opsporingsmogelijkheden en een goede voorlichting, hebben er toe geleid tot het keren van deze gevaarlijke vloedgolf van clandestiene zenders.” Er sprak echter ook een stuk emancipatie uit van de genoemde gebieden uit het verdwijnen van zenders als ‘Revolver Henkie’, ‘Oompie Koerier’ en ‘de Blonde Zeeman’. Het was opvallend te noemen dat vrijwel alleen werkloze en ongeschoolde mensen zich in die tijd bezig hielden met deze vorm van ethervervuiling. Met een veroordeling achter de rug was het voor een deel van hen niet moeilijk andermaal het pad der illegaliteit te betreden. Aan de andere kant had het uitdelen van strenge straffen en hoge boetes er wel toe geleid tot het keren van de vloedgolf van illegale zenders, die door de overheid als zeer gevaarlijk werden bestempeld. Desondanks werden er in het najaar van 1964 nog tal van illegale zenders opgepakt. Maar niet alleen in het oosten en noorden van Nederland was men actief. Neuteboom: “In Amsterdam zijn er recentelijk vier piraten tegelijk opgepakt, jonge knapen met belangstelling voor elektronica, die te ongeduldig zijn te wachten op het moment waarop ze het beslist niet moeilijke examen voor zendamateur kunnen afleggen. Dit examen kan door iedereen met een normaal verstand met succes worden gedaan. Het bewijs daarvan wordt geleverd door de ruim 1300 gelicenceerde stations die Nederland rijk is.” De speciale opsporingsdienst van de heer Neuteboom vond destijds over het algemeen geen waardering voor de door de zendpiraten ingezette apparatuur, die was ingezet voor hun uitzendingen. Andermaal Neuteboom: “Het zijn meestal zenders, die volgens een meer dan twintig jaar oud schema zijn gebouwd. Dit leidt tot het gebruik van veel slechte apparatuur. Juist die slechte apparatuur levert echter zoveel gevaar op voor de van radio afhankelijke luchtvaart en scheepvaart. Onlangs nog vonden we een zender die de ontvangst van televisiesignalen in een radius van 12 kilometer stoorde. Voortdurend werd daardoor het plezier van de kijkers vergald door een muziekpiraat, die werkte op de 240 meterband. Het komt wel voor dat een dergelijke illegale zender wel – via spiegeling – op acht verschillende frequenties is te beluisteren. Aan het afstemmen van de zenders herkend met vaak de ‘vakman’. “ Hans Knot, 6 januari 2024

We gaan terug naar 3 januari 2020. Ik ben die middag op bezoek bij Jan Paparazzi in de NPO Sterren NL studio als ik een appje krijg van zijn vrouw Sandy. Of ik een bezoek aan de Ross Revenge voor Jan kan organiseren. Zij wil hem hier mee verrassen omdat het zijn grote wens is om weer eens terug te gaan naar de boot waar hij in 1987 op werkte onder de naam Sebastiaan Black. Er komt een tweede appje achteraan: 'Uiteraard mag hij niks weten'. Als we na de uitzending op de parkeerplaats bij de AVROTROS afscheid nemen komt ook Jan met een verzoek: 'Kan jij het niet regelen dat ik nog een keer naar de Ross Revenge kan?' Door de corona uitbraak was het lange tijd niet mogelijk om iets te organiseren en eerlijk gezegd was ik het verzoek van beiden alweer vergeten. Maar in maart van dit jaar kreeg Jan van Sandy de vraag wat hij voor zijn zestigste verjaardag wilde hebben. 'Een bezoek aan de Ross Revenge' was direct zijn antwoord. Nog dezelfde dag had ik weer een appje. Ik moet nu echt aan de bak hiermee. Vlak voor zijn verjaardag wordt voor het eerst na de corona-periode weer een Radioday georganiseerd. Alan Beech en Mandy Marton zijn die dag in Harlingen aanwezig en toen aan hen beiden het verzoek was overgebracht, werd het gelijk geregeld. Mandy was van plan om haar verjaardag in het eerste weekend van september te vieren met een groot feest en aansluitend voor wie dat wil een bezoek aan de Ross Revenge: 'Daar kunnen jullie wel bij aansluiten'. Jan kreeg zijn cadeau maar het duurde nog tot de tweede week van augustus voordat we de definitieve bevestiging kregen dat het bezoek kon plaatsvinden. Het voormalige zendschip van Radio Caroline en Radio Monique ligt niet aan een kade maar midden in River Blackwater, een brede rivier op anderhalf uur rijden vanaf Harwich en alleen bereikbaar met een tender. De overtocht is ongeveer 20 minuten en er zouden meerdere afvaarten zijn. Alan had ervoor gezorgd dat wij met de eerste afvaart naar de Ross konden vertrekken en met de laatste tender weer terug zouden varen naar Bradwell-on-sea. Daardoor was het mogelijk dat we ruim zes uur aan boord konden doorbrengen. Na 36 jaar was Jan weer terug op het schip waar hij in 1987 programma's maakte voor Radio Monique. Vincent Schriel, 9 september 2023 Afbeelding: Jan en Vincent op het achterdek van de Ross Revenge

Al een aantal jaren staat hier thuis het andere deel van de radio hobby, luisteren naar wat er op de lange-, midden- en kortegolf gebeurt, stil. Dat heeft diverse oorzaken, waaronder de verbouwing van de achtertuin waardoor de antennemast bijna anderhalf jaar plat heeft gelegen. Inmiddels staat deze alweer een jaar in een andere hoek van de tuin met sinds kort twee loop antennes en een mini-whip op 5,5 meter hoogte. De ene loop is een oude Wellbrook ALA 1530, de andere is een nieuwe Van Dijken AL1. De volgende stap, alles in de hobbykamer aansluiten, heb ik al een tijd geleden gedaan maar daar blijft het dan wel bij. De oude Yaesu FRG-7700 is aangesloten op de mini-whip antenne en staat standaard op de 648 kHz afgestemd. De Perseus SDR draait 24/7 op 518 kHz om de RTTY NAVTEX berichten binnen te halen met de oude ALA. En dan liggen er nog een aantal andere SDR-ontvangers die niet zijn aangesloten. Maar boven gaan zitten? Nee, dat komt er maar niet van. Afbeelding: beide loop-antennes 'verstopt' tussen de bomen. Afgelopen week kwam ik toevallig het OpenWebRX project tegen. Dat bracht mij op het idee om toch maar eens een KiwiSDR aan te schaffen. Dan wordt het mogelijk om waar je ook maar bent, te luisteren naar je eigen antenne/ontvanger. Op vakantie, in de trein, thuis op de bank of, zoals op dit moment wanneer ik dit schrijf, achter in de tuin in een luie stoel. Maar het probleem is dat de productie van deze sdr-ontvanger is stilgelegd. Het is moeilijk om aan de processors te komen die nodig zijn voor de bouw van deze apparaten. Nu is de KiwiSDR in zijn geheel een open source project. Iedereen kan en mag het nabouwen en dat gebeurt ook. Maar de twee belangrijkste clones, RaspberrySDR en FlydogSDR, zijn om dezelfde reden ook niet verkrijgbaar. Dan houd het op. Terug naar waar het begon: OpenWebRX. Ook dit is een open source project. Alleen gaat het hier, in tegenstelling tot de KiwiSDR, om de ontwikkeling van de software. Je zal zelf voor de hardware moeten zorgen en alles zelf moeten installeren. Een Raspberry Pi 3 single board computer met 2 gig geheugen en Debian of een van Debian afgeleide versie zoals Ubuntu is voldoende. En laat ik die nog ergens werkloos hebben liggen, net als een aantal sdr-ontvangers die standaard hier mee werken. SDRplay, een goedkope 'twee tientjes' usb-stick en de AirSpy HF+. Tijd om weer eens te gaan spelen met deze spullen. De ISO met de kant-en-klare software gedownload, deze op een sd-kaart gezet en in de Raspberry Pi gestoken. De AirSpy HF+ een firmware-update gegeven, aangesloten op de Pi en opstarten de handel. Het interne IP opzoeken in het netwerk en met een laptop in een browser dit IP adres overnemen. Het werkt in één keer! Inmiddels ben ik, op moment van schrijven, al een paar dagen aan het spelen. Uitvinden was de maximale bandbreedte is wat de Airspy HF+ aankan, aanmaken van de diverse omroepbanden, inlezen in de mailgroep van OpenWebRX en vooral luisteren wat er nu allemaal is te ontvangen. En daar gelijk maar een bookmark van maken. Afbeelding: de Raspberry Pi 4, de Airspy HF+ en de antennevoeding Op de Middengolf is Radio Caroline met overmacht de sterkste zender. Vorig weekend tijdens de Radio Caroline North uitzending op zaterdagmorgen heb ik in de huiskamer zonder gekraak geluisterd naar Rosko op de laptop die via bluetooth was verbonden met de speakers in de huiskamer. En dat klinkt echt niet slecht! Op de kortegolf zijn inmiddels ook een aantal radiostations actief die hele dag muziek uitzenden. Je vindt ze op de 75, 49 en 41 meter band. Zoals Rock Power Radio op 7.270 kHz waar ik op dit moment naar luister. Nog nooit van gehoord? Ik ook niet, maar nu dus wel. En als er dan op 7.265 kHz een zender aangaat die behoorlijk wat storing veroorzaakt, even inzoomen en het linker gedeelte 'dicht zetten' zodat je weer storingsvrij kan luisteren. Dit doe ik nu dus allemaal terwijl ik in een luie stoel achter in de tuin zit met een antieke MacBook Air op de schoot. Afbeelding: laptop met stukje middengolf. De vertikale strepen in het beeld is onweer in de Alpen. Het leuke van open source is, zoals ik al eerder aangaf, dat de code van de software voor iedereen beschikbaar is en iedereen ermee kan doen wat hij of zij wil. De software die de KIWI-, Raspberry- en FlydogSDR gebruiken is gebaseerd op OpenWebRX. Net als ook OpenWebRX+. Deze plus uitvoering biedt een aantal uitbreidingen die voor mij heel interessant zijn. Naast de waterfall ook een spectrum overzicht, standaard een groter aantal digitale modes instelling voor automatisch 'vertalen' van signalen zoals morse, RTTY en SSTV en de mogelijkheid om met één druk op de knop een opname te maken van waar je op dat moment naar luistert. Je hebt er wel een Raspberry Pi 4 voor nodig omdat de hardware eisen wat hoger zijn. De investering in zo'n kleine single board computer is te overzien en zeker waard. Ik kan het bevestigen want inmiddels ben ik overgestapt naar de plus versie. Nu komt misschien nog wel de leukste toepassing. Afgelopen woensdag ben ik een dagje naar Antwerpen geweest. In onze auto zit alleen FM en DAB+. En ja, ik weet het, ik doe het ook bijna altijd, luisteren via het internet in de auto kan ook. En dat maakt het mogelijk om 'lekker ouderwets', dankzij de 'nieuwe techniek', in de auto naar Radio Caroline te luisteren op de 648 kHz. Vincent Schriel, 22 juli 2023.

We nemen een blik op het radiogebeuren in de eerste maanden van het jaar 1969. Rond die tijd was het voor de jeugd wat karig geworden als het ging om hun favoriete radiostations. Nadat in augustus 1967 het merendeel van de Engelstalige zeezenders uit de ether was verdwenen, waren alleen nog Radio Veronica en tot begin maart 1968 Radio Caroline actief vanaf internationale wateren en voor de rest waren er de Hilversumse netten, waarbij het de bedoeling was dat de programmering van Hilversum III de concurrent zou zijn van Radio Veronica. Daarnaast luisterden een beperkt aantal jongeren naar de programma’s van AFN en Radio Luxembourg. Intense luisteraars naar Hilversum III hadden al snel door dat we te maken hadden met allerlei soorten programma’s, die door de diverse omroepverenigingen de ether in werden geslingerd. Bovendien was het voor luisteraars van het station onbegrijpelijk dat ontvangst van het signaal via de AM beperkt was. De 240 meter werd vroegtijdig uitgeschakeld om op die manier niet te interfereren met andere stations, die op dezelfde frequentie in Europa actief waren. Op 29 januari 1969 kwam naar buiten dat er was besloten dat Hilversum III vanaf 1 februari dat jaar ruimer gebruik zou gaan maken van de middengolf. Vanaf die dag tot 1 oktober zou de 1250 KHz tussen 9 en 18 uur in gebruik zijn, terwijl in de maanden november t/m januari een uur eerder de 240 meter zou worden verlaten. Na overleg met de Hongaarse en Ierse collega’s van de PTT, die destijds verantwoordelijk was voor de zenders in ons land, was tot een ruimer gebruik gekomen. Zowel in Ierland als Hongarije werd ook gebruik gemaakt van de 240 meter. Maar er waren vanaf 3 februari 1969 meer veranderingen te verwachten. Er gingen namelijk liefst 45 van de 65 programma’s, die tot op dat moment wekelijks werden geprogrammeerd op Hilversum III, verdwijnen. Grote verbazing bij de liefhebbers van het zogenaamde popstation bij het lezen van de berichtgeving, want men maakte bekend dat de meeste pop- soul- en beatprogramma’s gingen verdwijnen. Ook was het plan om het aandeel van ‘gesproken woord’ in de programma’s terug te brengen tot een minimaal tussenzinnetje tussen de te draaien muziek. Dacht men in Hilversum III destijds al aan de zogenaamde one-liners, die we onder meer bij Laser 558 in de jaren tachtig van de vorige eeuw hoorden? Het nieuws werd destijds naar buiten gebracht door Jan de Troye, voorzitter van een speciale commissie Hilversum III. Hij stelde onder meer: “De hele week zal een keur van lichte, gevarieerde muziek via Hilversum III opklinken. Dat wil niet zeggen dat alle soul, pop, beat en hoe het dan ook heten mag, gaat verdwijnen. Welnee, die worden tussen alle andere platen doorgedraaid.” Doel was geen uitzendingen meer te brengen die duidelijk betrekking hadden op kleine minderheidsgroepen. Als voorbeelden werden programma’s gericht op zieken, sportliefhebbers en ook die gericht waren op personen die een speciale muzieksoort voorstonden. Voorbeelden van wijzigingen vertelde Jan de Troye ook. Zo ging de NCRV over tot het overhevelen van zaterdagmiddagprogramma’s als ‘Twien’, ‘Pop-Thinkin’ en ‘Strictly Country Style’ naar Hilversum II. Bij de AVRO betekende de nieuwe opzet dat het woensdagmiddagprogramma ‘Super Clean Dream Machine’ diende te verdwijnen wegens te specialistisch gericht. In de daarop volgende toekomst was het programma op de zondagavond te beluisteren en hield het daar nog vele jaren stand. Op de vrijdagen was het ‘Tussen 10+ en 20-‘ dat verdween. Daarvoor kwam in de plaats een verzoekplatenprogramma voor marktbezoekers met als titel ‘Indekraamtepas’. Dan vraag je toch meteen af of het hier niet om een programma ging dat zich richtte op een specialistische en tevens kleine doelgroep. Ik dien eerlijk te bekennen dat ik voor 85% de programma’s van Hilversum III al die jaren heb vermeden en van sommige programma’s nooit een noot heb beluisterd. Bij de VARA verdwenen ‘Zorro’ en ‘Pow Pow’. Bovendien dienden VARA programma’s als ‘Klinkklaar’, ‘Mix’ en ‘Ekspres’ volledig aangepast te worden bij het algemene nieuwe patroon van Hilversum III. Bij de NRU, de Nederlandse Radio Unie, verdween geen programmanaam uit het schema, wel dienden de inhoud van de diverse shows te worden aangepast aan de nieuwe regelgeving. Toen destijds de publiciteit rond de wijzigingen naar buiten kwam werd de verbazing des te groter dat de NCRV op het popstation op de zaterdagmiddagen een licht gevarieerd programma ging brengen met muziek van Malando, Metropole Orkest, Kilima Hawaiians en meer. Muziek die niet tot de toenmalige popmuziek kon worden gerekend. Tevens werd op de zaterdagmiddag het ‘Nee, we noemen geen namen’ geprogrammeerd. De Troye meldde tevens dat, zodra een verbouwing in het VARA onderkomen aan de Heuvellaan in mei 1970 gereed zou zijn, daar ook ruimte zou worden gecreëerd voor een soort van workshop, een studioruimte waarin allerlei (toekomstige) medewerkers van de omroepen volop zouden kunnen oefenen en experimenteren met de nieuwe gedragsregels in gedachten. Er was, volgens hem, duidelijk wens naar een dergelijke ruimte. Tenslotte De Troye nogmaals: “Nu is het zo dat nieuwe discjockeys meteen maar uitzendbare programma’s dienen te maken, met alle gevolgen van dien. Als ze mislukken worden ze eruit gegooid. Een behoorlijke opleiding is er niet. Die gelegenheid willen we ze in de toekomst gaan bieden. Want wat ons vooral nog mankeert: de programma’s moeten zo gepresenteerd worden, dat er met animo geluisterd kan worden.” Vind hier meer info rond de persoon Jan de Troye. Hans Knot, 28 oktober 2023

Radio Luxembourg, een naam die nostalgie oproept bij vele generaties, krijgt een bijzondere hommage op 192radio. Wees getuige van een meeslepende reis door de tijd, teruggaand naar de jaren 30, terwijl de betoverende stemmen en tijdloze hits uit het verleden herleven. De historische waarde van Radio Luxembourg is onmiskenbaar. Het diende als een venster naar de wereld voor miljoenen luisteraars, waarbij de Engelse service een speciale plaats in hun harten innam. Op donderdagavond 3 augustus, van 20:00 tot 22:00, zal 192radio deel 1 van deze nieuwe serie uitzenden. Hierbij zullen vooral de periode van de jaren 30 tot het begin van de jaren 50 en, de prille beginjaren van het station, in de schijnwerpers worden gezet. Frank van Heerde, samen met Kees Brinkerink, heeft deze productie gecreëerd. Frank van Heerde zal zelf de presentatie verzorgen, terwijl Frank van Agtmaal voor de technische ondersteuning zal zorgen. Deze trip down memory lane is niet alleen een schat voor (groot)ouders die zich nostalgisch willen laten onderdompelen in de muzikale schatten van het verleden, maar ook voor iedereen die gefascineerd is door de geschiedenis van vrije radio. Mis deze historische reis niet en stem af op 192radio, waar het verleden tot leven komt. Radio Luxembourg special: vanaf 3 augustus 2023 elke donderdag van 20:00 tot 22:00 uur op 192Radio.

Voor vele mensen betekenen de maanden juli en augustus dat het tijd is om te genieten van vakantie, rust te nemen, proberen optimaal te genieten, eindelijk het museum te bezoeken dat al jaren op de wenslijst staat, familieleden en vrienden – die ver weg wonen – te ontmoeten en eindelijk iets te doen aan die stapel boeken waar in andere maanden weinig tot geen tijd voor is. Doordat ik zelf alleen televisie kijk voor een dagelijkse Journaal uitzending blijft er het hele jaar door veel tijd over om te publiceren over tal van onderwerpen waarmee ik in de afgelopen 6 decennia mee in aanmerking ben gekomen. Het betekent ook dat ikzelf met mijn lieve Jana even een tweetal maanden gas terug neem om in september 2023 weer terug te komen met veel nieuwe, maar tevens oude, herinneringen. Allen een mooie zomer gewenst, maar eerst neem ik je nog even mee naar het jaar 1971. Het was het jaar dat ik voor het eerst sinds de kleuterschool even geen onderwijs volgde. In 1970 sloot ik, naast het gegeven dat ik als assistent bedrijfsarchivaris werkzaam was bij het EGD, het voormalige Provinciale Elektriciteitsbedrijf voor Groningen en Drenthe, mijn opleidingen af bij het NIDER aan de Burgermeester van Karnebeeklaan in het statige deel van ’s Grave Hage en wel vlak bij het Vredespaleis. Afsluiting van de opleiding betekende na vier jaren en drie richtingen dat ik mij Bibliothecaris A, Bedrijfsarchivaris en Historische Documentalist mocht noemen. En juist in die laatste categorie vond ik enorm veel vreugde waardoor de mogelijkheden van die opleiding mij de kans gaven in mijn vrije tijd mij diep te gaan interesseren in een stuk cultuurhistorie, dat voornamelijk ging over de ontwikkelingen van de radio industrie, met een grote stempel gericht op het effect van de zeezenders. En waar waren de bronnen om de historie te bewerken? Soms was het moeilijker herinneringen naar boven te halen dan andere keren. Ook is er in mijn archief van het ene jaar meer aan algemene berichtgeving bewaard gebleven dan in een ander jaar, terwijl over een ander jaar veel meer over zijn doelgebied, de media, terug is te vinden. Maar natuurlijk zijn er de hulptroepen die via gesprekken het een en ander los maken, waardoor ook automatisch weer andere onderwerpen naar boven komen, die te behandelen zijn. Het jaar 1971 begon al direct zeer triest toen over de hele wereld gewag werd gemaakt van een ongeluk die de geschiedenis zou ingaan als de Ibrox Ramp, genoemd naar het voetbalstadion in de Schotse hoofdstad Glasgow, waar op 2 januari 1971 liefst 66 mensen om het leven kwamen. Jaarlijks vond daar onder meer de derby plaats tussen de stadsrivalen Glasgow Rangers en Celtic FC. Eerst genoemde club had in Ibrox Stadium haar onderkomen. De voornoemde wedstrijd liep niet zoals de thuisclub had gewenst. Wel had men lang de tegenstander op de nul kunnen houden. Toen in de blessure tijd van tweede helft aartsrivaal Celtic scoorde, had reeds een groot aantal supporters van Glasgow besloten het stadion te verlaten. Horende dat er alsnog een goal was gescoord besloot men massaal naar de tribunes terug te keren. Een lange trapleuning begaf het onder de enorme druk waardoor massaal het publiek in paniek raakte, met alle gevolgen van dien. Door de panieksituatie braken vervolgens dranghekken en afscheidingshekken af als waren het luciferstokjes. Naast de 66 doden waren er ook nog eens meer dan 200 gewonden te tellen. De meeste gestorven mensen kwamen om door verstikking en meer dan de helft van de omgekomenen was jonger dan 18 jaar. De wedstrijd tussen beide ploegen uit de Schotse hoofdstad stond altijd in de boeken als het hoogtepunt maar verdween vervolgens in de geschiedenisboeken als het absolute dieptepunt uit de Schotse voetbalgeschiedenis. Als ik verder aan 1971 denk is er een aantal zaken dat meteen naar boven kwam en wel de verjaardag, op 15 mei, van mijn oudste zus Rika, en een voetbalherinnering. Die 15de mei ging ik ’s avonds niet al te laat van de verjaardag weg om na half 11 te kunnen luisteren naar één van mijn favoriete radioprogramma’s van destijds, ‘Goal’ van de KRO. Onder meer met Felix Meurders en de veel te vroeg overleden Theo Koomen. Die betreffende uitzending zal ik nooit meer vergeten daar het Felix Meurders was die via dit sportprogramma wist te melden dat het radioschip van Radio Noordzee in brand stond, klaarblijkelijk met als oorzaak ‘een bom geworpen in de machinekamer’. Nooit eerder werden de twee aanwezige taperecorders in mijn slaapkamer aan de Goudlaan 613 in Groningen, waar we sinds een jaar woonachtig waren, geactiveerd en van een schone band voorzien om toch maar alle nieuwsgaring en eventuele live uitzending vanaf de MEBO II, het zendschip van Radio Noordzee, te kunnen vastleggen. De uitkomst van deze brand en de gevolgen daarna zijn alom bekend. En dan waren er toen ook al de nodige bladen die wekelijks met korte berichtje de nodige gossip onder hun lezers verspreidden. Het blad ‘Veronica 192’ had daarvoor een speciale rubriek ingericht onder de noemer ‘Hé PSSST’ en het was Paul Saint die een aantal van deze nieuwtjes wekelijks deelde. Een willekeurige keuze uit 1971 brengt ons terug in de tijd naar onder meer de Memisa Actie, waarbij geld werd ingezameld voor kinderen in hongerend Afrika. Op samenzwerende toon meldde Saint: ‘Willem Duys, die zo zijn best heeft gedaan tijdens de Memisa-actie voor al die lieve kleine Memisa kindertjes, is van de actie beslist niet armer geworden. Willem zou, volgens vrienden van hem, voor zijn medewerking maar liefst 10.000 gulden hebben ontvangen. Zou daar nu wel iets van in het fonds voor de kindertjes terecht zijn gekomen?’ Waarschijnlijk verdiende Peter Saint met zijn rubriek een mini procentje van het voornoemde bedrag. Maar hij heette dan ook geen Willem Duys, die tijdens de actie liefst 9 miljoen gulden binnenhaalde voor Memisa. In die tijd was hij ook al bekend, Marco Bakker. Absolute topzanger in zijn genre en in 1971 werd hij uitgenodigd om in Ierland de hoofdrol te spelen in de opera ‘De Parelvissers’ en men was uitbundig over zijn optreden. Het zou hem veel applaus en ook de uitnodiging om terug te komen naar Ierland, opleveren. Wie kent nog de televisieserie ‘Please Sir’? We zaten gekluisterd aan de buis in de tijd. In 1971 werd bekend gemaakt dat een vierde jaargang zou worden opgenomen waarin de complete crew van de Fenn Street School op de proppen zou komen. We kennen de namen nog wel, onder meer Miss Ewel en mr. Potter. Alleen de leerlingen in het vierde deel waren onbekend voor de kijkers, maar daadwerkelijk nog erger van slechte aard als in de eerdere drie series. Een andere bekende naam uit die tijd was Patrick Magnee. Minder bekend de naam van het toneelstuk, waarmee hij in Londen in 1971 op de planken stond: ‘Faithful in my Fashion’. Patrick Magnee? Juist we hebben het over Mr. Steed van de Avengers. Zo maar wat korte herinneringen. Ik wens iedereen een mooie zomer en tot in september. Hans Knot, 1 juli 2023

Veel leden van VERON A12 weten wel dat Arie PD0ARI helemaal gek van de zeezenders is. Hij verzamelt alles wat met zeezenders te maken heeft, praat er graag over en heeft een paar jaar geleden zijn collectie geëxposeerd in het plaatselijke museum. In het verleden is hij met de special call PD538RNI actief geweest. Eind mei 2023 (50 jaar na de start van de Voice of Peace) activeerde hij de call PD50VOP. De Voice of Peace vertelt een prachtig verhaal in de zeezender geschiedenis. Hans Knot (een bekende “zeezender goeroe”) werd benaderd voor foto’s van het schip en er werden mooie QSL kaarten met het zendschip geprint. De eerste verbindingen werden in mei gemaakt met Henk PE1MPH: een echt “zeezendermaatje” van Arie. Beiden zijn vooral gek van Radio Noordzee Internationaal. De verbindingen werden in SSB en AM gemaakt. Beide heren zijn ook altijd in voor een mooie DX-verbinding op AM en FM. Na die eerste verbindingen ging het los. Arie vertelt: Die special call heeft mij erg veel tijd gekost, maar het heeft mij vooral erg veel plezier gegeven. Het allerleukste vind ik wel al die prachtige verhalen die je te horen krijgt. Veel amateurs zitten vol met herinneringen en verhalen over de zeezenders. Wat betreft de Voice of Peace waren het vooral de verhalen van amateurs uit Israël, maar ook van diverse amateurs die in die regio gewoond of gewerkt hebben en naar het station luisterden. Een paar contacten waren met ex-zeelieden die in die regio voeren en het schip vaak gezien hebben. Ik heb zelfs zendamateurs gesproken die ook in het bezit waren van een reactie op een door hun verstuurd SWL-rapport naar de VOP. Buiten dit alles gingen de gesprekken erg vaak over de andere zeezenders. Ongelooflijk dat er nog zoveel herinneringen zijn! Ook vind ik het bijzonder dat ik na verbindingen veel mail verkeer kreeg met reacties en verhalen over de zeezenders. Ik heb ook nog diverse contacten gemaakt met Chris Garrod M3OZP: een zendamateur die zelf een aantal jaren als DJ op het schip gewerkt heeft. Wat ontzettend leuk om met hem te praten! 31 december 2023 was de laatste dag dat de call gebruikt werd en daarna werd de balans opgemaakt. Er zijn in totaal 5572 wereldwijde verbindingen met de PD50VOP call gemaakt. Er zijn tot nu toe ongeveer 2000 handgeschreven QSL-kaarten verstuurd. Ook zijn er aardig veel QSL-kaarten met de “direct post” naar mij gestuurd. Dit komt waarschijnlijk ook omdat die mensen een QSL kaart én een VOP-sticker teruggestuurd kregen. Verder was het opvallend dat ik ook veel SWL-rapportjes kreeg. De PD50VOP pagina op QRZ.com werd in die periode bijna 11.000 keer bezocht. Conclusie: Het was geweldig leuk en ik heb genoten van al die zeezender-herinneringen die ik te horen kreeg. Het leeft nog steeds bij veel mensen! Het was veel werk, maar het was het ook meer dan waard! Wie weet ga ik in de toekomst weer een andere zeezendercall activeren. https://www.qrz.com/db/PD50VOP Arie Rietveld, 17 februari 2024

In de nostalgische column hebben we het vaak over radio en is het een hele kleine stap naar de televisie. Laten we een kijkje nemen in het jaar 1976. Zoals al decennia lang het geval is zijn er altijd voor en tegenstanders van het aanbod van radio en/of televisie. Zo vond ik een ingezonden brief terug uit november 1976 van A. van der Berk uit Eindhoven die op een gedegen manier tegen het gebodene van zich af wenste te schrijven: ´Het televisiekijkend publiek is het gelul van de buis spuugzat. Vandaar dat het gros afstemt op TROS en AVRO, die hun avonden niet vullen met geleuter, doch vooral met uitstekende amusementsprogramma´s. Bovendien sluiten deze omroepen hun avonden af met een goede actualiteiten rubriek, welke niet vol propaganda en hersenspoeling zit, zoals bij de VARA en de VPRO het geval is. TROS en AVRO zijn volgens mij neutrale instellingen opdat de kijkers zelf hun mening kunnen vormen. Het zou dan ook in de strijd met de grondwet van onze democratie zijn als wij de omroepen dwingen kleur te bekennen, want daarvoor hebben we de politieke partijen. Alleen de VPRO en de VARA maken de andere omroepen zwart. Waarom al die branie van die twee linkse omroepen? Omdat de TROS in tien jaar groter is geworden dan zij in vijftig jaar? De socialisten kunnen blijkbaar slecht tegen hun verlies.’ Inmiddels zijn beide omroepen gefuseerd en brengt men in persberichten de informatie dat AVRO/TROS 100 jaar bestaan. Jammer dat er op die manier een draai aan wordt gegeven. Schakelend over het enorme aanbod aan televisieprogramma’s dat ons heden ten dage via kabel dan wel schotel wordt aangeboden, kwam ik een paar weken geleden terecht in een korte flits bij ‘Man about the house’ ofwel de Nederlandse vertaling ‘Man over de vloer’. Een serie die vroeger, in de begin jaren zeventig een enorme dijenkletser was vanwege de vooral voorspelbare Britse humor. De aflevering ging over het verkopen van een meerdelige encyclopedie die de daarop volgende jaren in delen zou worden uitgegeven. Doel was zoveel mogelijk mensen in voorverkoop de uitgave aan te smeren. Een vorm van merchandising die in die dagen normaal was. Zelfs in de bibliotheek voor Orthopedagogiek van de Rijksuniversiteit Groningen, waar ik in 1976 leidinggevende was, kwam een vertegenwoordiger van een 26-delige encyclopedie langs met de vraag of hij de studentes warm mocht maken voor hun zeer voordelige uitgave. Horden mensen hebben deze uitgave destijds in huis gehaald, al was het alleen al omdat ze een gratis jaarboek gedurende zes jaren zouden ontvangen van de Winkler Prins. Anno 2005 kun je deze in meervoud voor een Euro kopen bij recycling bedrijven met klinkende namen als ‘Mama Mini’ en ‘Nota Bene’. Terugkerend op ‘Man about the house’ waren, naar mijn mening, de hoofdrollen duidelijk weggelegd voor de acteurs Brian Murphy en Yootha Joyce. Ik zie in gedachten U, als lezer van deze aflevering, denken ‘waar heeft hij het over’. Juist in de volksmond staan deze twee acteurs bekend als ‘George and Mildred’ en in 1976 gingen ze verhuizen naar een buitenwijk van Londen alwaar ook een nieuwe serie programma’s zou worden opgenomen. In de serie, die vanaf dat moment ‘George and Mildred’ zou gaan heten deed trouwens ook Nicholas Owen mee, die de rol van de zevenjarige Tristram Fourmile ging spelen. En anno 2023 zijn er nog steeds vele kijkers die de serie, vaak bij herhaling, bekijken gezien de gebrachte Britse vorm van humor die veelvuldig in de serie voorkomen. Op Radio Mi Amigo werden we getrakteerd op een levendige vorm van radio verzorgd door een stel deejays die de radio weer eens echt bij ons thuis brachten. We hadden, live vanaf de Noordzee, sinds het verdwijnen van Radio Noordzee in augustus in 1974, niet meer zo genoten. Destijds met de programmamakers van Driemaster, die ons dagelijks verrasten met mooie muziek, goede verhalen en vooral een prachtige sfeer. De Tour de France van 1976 werd, zoals we al jaren gewend waren, gebracht op Hilversum 3 waar mensen als Joost den Draayer, Felix Meurders, Vincent van Engelen, Lex Harding en andere grootheden ‘Pop op de Pedalen’ brachten, uiteraard ondersteund door verslaggeving vanuit Frankrijk waarbij achter op de motor ons de onvergetelijke Theo Koomen tot in tranen toe ons verslag deed van de finish van elke etappe. Soms moest hij achteraf verslag doen en leek het door zijn enorme vloed aan woorden net écht of je direct verbonden was bij de laatste 2 kilometers van alweer een etappe. Op Radio Mi Amigo waren destijds twee nieuwe medewerkers ingehuurd, te weten Tim Ridder en Marc Jacobs. Voor de kloeke luisteraar werd het direct duidelijk dat achter Tim niemand anders dan Bart van Leeuwen schuil ging, die vanaf medio 1973 al te horen was geweest op Radio Veronica. Het station had een gastprogramma waaruit een nieuwe deejay als vaste presentator te voren diende te komen. Laat het nu niet Paul Jan de Haan maar Bart van Leeuwen zijn geworden die verkozen werd tot vaste presentator. Paul werd later werkzaam bij de ziekenomroep Studio 73 in Groningen waar zijn paden kruisten met ene Rob van Dam. Destijds woonachtig aan de Troelstralaan in Groningen had Rob van Dam als overbuurman Paul de Haan. Nee niet de eerder gerefereerde maar de oom van de in zeezenderkringen bekende Paul Jan de Haan. In 1973 zagen Rob en Paul elkaar met bepaalde regelmaat in de catacomben van het RKZ, het ziekenhuis waar ze actief waren in radiostudio. Wat Paul helaas niet lukte bij Radio Veronica, hetgeen we hem wel gegund hadden, lukte Rob van Dam wel. Een bandje maken en afsturen naar Spanje, waar Radio Mi Amigo was gevestigd, leverde hem een baan op bij Radio Mi Amigo met als eerste doel tussen de programmaonderdelen door verslag te doen van de Ronde van Frankrijk. Heel eenvoudig was het middels het opnemen op cassette van de verslaggeving via Hilversum 3. Even herschrijven en zie daar een echt eigen verslag op Radio Mi Amigo. Men had het in Hilversum na een dag of tien door en stelde. ‘Live vanaf achter op de motor’, dat de betreffende reportage alleen geschikt was voor uitzending live via Hilversum 3. Mi Amigo en vooral Rob van Dam, onder de naam ‘Marc Jacobs’ hadden naam gemaakt. Hij kon niet meer kapot en weldra werd zijn naam veelvuldig genoemd in artikelen en maakte de Mi Amigo Fanclub een heuse ‘Marc Jacobs sticker’. Hans Knot, 30 september 2023

Een aantal weken geleden, toen ik op donderdag 31 augustus deze nostalgische column aan het voorbereiden was, stonden de diverse persoonlijke facebook-pagina’s als ook die van internetradio stations vol met herinneringen aan dezelfde datum, maar dan in 1974 al weer meer dan 49 jaar geleden. Het is natuurlijk wonderbaarlijk fijn te zien dat na zovele jaren de radioliefhebbers zich nog steeds gekrengd voelen door de maatregelen, destijds genomen door de toenmalige regering en leden van het Parlement. Het betrof de invoering van een aantal wijzigingen in een bestaande wet waardoor het officieel onmogelijk werd gemaakt vanuit ons land mee te werken aan de activiteiten van een zeezender. Bovendien werd adverteren en bevoorraden van een zendschip ook gezien als overtredingen van de wet, in de volksmond de geschiedenis ingegaan als de anti-zeezender wetgeving. Bij het doorlopen van de diverse pagina’s viel het op dat vooral werd stil gestaan bij het verdwijnen destijds van Radio Veronica en in mindere mate bij het verlies van RNI. Meer dan honderd herinneringen kwamen er binnen een half uur voorbij, al scrollend door het aanbod van radiovrienden. Daarbij enkele personen die ook aandacht hadden voor het op tijd vertrekken van het zendschip de Mi Amigo van de internationale wateren voor de Nederlandse kust naar die voor de oostkust van Engeland en wel in de Theemsmonding. Vanaf de Mi Amigo werden in die tijd zowel de uitzendingen van Radio Mi Amigo, alleen via bandprogramma’s, en die van Radio Caroline verzorgd. Dat op 31 augustus 1974 ook bijvoorbeeld een einde kwam aan de programma’s van Radio Atlantis, waarvan vooral de internationale service voor mij klonk als een klok, was in de herinneringen van de Facebook radiovrienden totaal niet aan bod gekomen. Ikzelf heb die dag geen specifieke terugblik naar die bewuste zaterdag eind augustus 1974 gedaan maar ben op zoek gegaan naar de begindagen van de zeezenders, verankerd in internationale wateren voor de Nederlandse kust. Zo kwam ik terecht bij een bewaard krantenknipsel van 31 augustus 1960, het jaar waarin Radio Veronica was begonnen met uitzendingen en in een deel van West Nederland kon worden ontvangen. De komst van het station liep ongeveer samen met de opmars in ons land aangaande verkoop, en dus de populariteit, van transistor radio’s. Want de verkoop van de draagbare radio had in Nederland een zeer grote vlucht genomen. Dit kwam mede doordat de radiotoestellen aanzienlijk kleiner waren geworden en goedkoper in aanschaf, daar gebruik werd gemaakt van transistoren. In de zomermaanden van 1960, zo bleek uit het persbericht, lag de verkoop van portable radio’s zelfs hoger dan die van de zogenaamde huistoestellen. Bovendien werd de verkoop vooral gunstig beïnvloed door het feit dat bij aanschaf van een tweede radio het gezinshoofd geen financiële bijdrage diende te betalen voor de distributie van radiosignalen, iets dat later ‘kijk- en luisterbijdrage’ werd genoemd. Bovendien, zo stelde men, werd de aanschaf ook gestimuleerd doordat menig transistor radio ook ingezet kon worden als versterker van een in huis aanwezige draaitafel. Sommige jongeren gingen zo ver dat zowel de transistor radio als de draaitafel mee naar buiten werd genomen om nog meer luisterplezier te hebben in het park of aan het strand. De prijzen van de diverse leverbare transistor radio’s, die in allerlei vormen en afmetingen waren aan te schaffen, lagen destijds tussen de 80 en 300 gulden. Een woordvoerder van de Nederlandse Vereniging van Radio Detailhandelaren werden destijds de meeste transistorradio’s verkocht in de sector tussen 125 en 200 gulden, voor die tijd een best hoog bedrag. Het was soms heel verrassend als er een fietser passeerde die aan het stuur, via een leren riem, een dergelijke transistorradio met zich mee had, die ook nog eens afgestemd stond op een vrolijk klinkend radiostation, voornamelijk op de 192 meter van Radio Veronica. Het was al meer dan veertig jaar geleden dat de eerste radiotoestellen in ons land werden geïntroduceerd en menigeen zich had laten verleiden tot het lang gaan sparen voor de aanschaf van een ontvangsttoestel voor gebruik in huis en/of bedrijf. Alle toestellen dienden in de Tweede Wereldoorlog te worden ingeleverd, in opdracht van de Duitse bezetter. Gelukkig voldeed niet iedereen aan de eis maar wist met het toestel op slimme wijze een verstop plek te geven. Na mei 1945 kwam de verkoop van de toestellen weer langzaam op gang maar in 1960 was het hebben van een radiotoestel in Nederland gemeengoed geworden. Cijfers uit die tijd geven aan dat in ons land reeds ruim 2.300.000 toestellen waren verkocht. En wat betreft 31 augustus 1960 was er een medewerker van dagblad Het Parool enkele stranden langs gegaan om zich op de hoogte te stellen van de aanwezigheid van mensen die een transistor radio bij zich hadden. Het werd niet duidelijk gemaakt wat de weer conditie die dag was, noch werd er gemeld hoeveel mensen op de stranden zich aan het vermaken waren. Aangaande het strand van Scheveningen meldde hij dat hij twee mensen, voorzien van een transistorradio, had geteld die het apparaat op zachte toon aan hadden staan. Dit was gelijk de regelgeving die door de gemeenteraad van de badplaats was ingesteld. Tenslotte wees hij op de aanwezigheid van een verrekijker, waarmee je voor 20 cent het zendschip van Radio Veronica op afstand kon worden bekeken. Hans Knot, 16 september 2023

Laten we wat betreft Hilversum even kijken wat er, in doorsnee, zoal stond te lezen in de ingezonden rubrieken inzake ‘Veronica’. Ik neem een blik in de Televizier van 5 april 1965, toen Radio Veronica op een haar na vijf jaar bestond. Zo was er een ingezonden brief uit Heemstede van R. Prijs, die schreef: ‘Hoe men ook over Radio Veronica denkt, een feit is dat dit station goede, lichte en ontspannende muziek brengt. Ik beweer niet dat de programma’s geschikt zijn om er 18 uur per dag naar te luisteren, maar als men op elk uur van de dag dan ook lichte muziek wil horen, dan heeft men die ook. De huisvrouw wil ze graag ’s morgens onder het huishouden en ’s middags de mensen in fabrieken en bedrijven. De jeugd laat in de middag en vroeg in de avond. En vele nachtwerkers houden ook wel van lichte muziek onder het werk. Mocht Radio Veronica dus verdwijnen, dan zullen de omroepverenigingen hun programma’s moeten veranderen en om te beginnen het gesproken woord drastisch in te korten. Alleen dan kan een leemte, die door het verdwijnen van Veronica zeker zal ontstaan, opgevuld worden. Nog beter natuurlijk is een legalisatie van Veronica.’ Maar er was nog een tweede reactie in de serie ‘Veronica in de branding’ in Televizier en wel van F. de Hond uit Amsterdam, die kort en krachtig schreef: ‘Als Veronica verdwijnt, zou de behoefte aan lichte muziek volgens de plannen gedekt moeten worden door het derde radionet (toekomstige Hilversum 3). Dit net wordt echter alleen opgebouwd uit FM zenders, zodat velen die een oudere radio hebben, de programma’s niet kunnen horen. En de FM-band zit ook niet op autoradio’s, zodat ook velen – die beroepshalve dagelijks op de grote wegen rijden, geen vervanging krijgen voor het station waar muziek in zit. Waarom Veronica niet legaal gemaakt?’ Tja, en dan waren er in 1965 ook nog de sporadische programma’s voor de jeugd waarin aandacht werd besteed aan de door deze leeftijdsgroep geliefde muziek, die bij lange na niet altijd werd gewaardeerd door hun ouders. Maar niet alleen de muziek telde mee bij de benadering van deze tieners en twens, zoals ze in de volksmond werden genoemd. Musical items, ballet, toneel en beroepsvoorlichting maakten ook onderdeel van een paar programma’s die voor hen werden gemaakt. Een dergelijk programma werd gemaakt door een toen 22 jarige ambitieuze jongeman uit Tilburg, die nog woonachtig was bij zijn moeder. Hij werkte voor de AVRO en moest het opnemen tegen een programma als ‘Top of Flop’ bij de VARA, dat werd gepresenteerd door Herman Stok. Velen waren destijds, al dan niet positief, over Stok zijn inzet voor de beatmuziek. De presentator van Combo was zijn radioloopbaan al vier jaar eerder begonnen. Hij was lid van de zogenaamde ‘hoorspelkern’, die voor verschillende omroepen werkte. Tevens sprak hij incidenteel reclameboodschappen in, die werden gehoord op het enige commerciële station dat ons dagelijks van muziek voorzag, Radio Veronica. Over de baan bij de hoorspelkern stelde hij eens in een interview: ‘Een vaste baan betekende het, waarbij je oud kon worden met een ambtenarensalaris en een pensioen.’ Maar het ging niet zoals hij wenste. Toen hij een keer een schnabbel elders had, meldde hij zich ziek maar werd door een collega verlinkt. Daarover stelde hij later: ‘Als ik niet in ongenade was gevallen, omdat ik mij ziek had gemeld, kende nu nog niemand mij. Daarom ben ik de collega, die mij destijds verraden heeft, nog dankbaar. Al snel werd hij ‘de mooie jongen met de zwoele stem’ genoemd en vele vrouwen vielen voor de manier hoe hij telkens zijn programma eindigde met het zwoele ‘dag’. Afbeelding: promotiefoto AVRO Jos Brink Maar hij had duidelijk, naast het presenteren van televisieprogramma’s, meer ambities. Hij zag toekomst in de kleinkunst en dus het cabaret. In 1965 ging hij voor het derde jaar in successie met zijn kleine cabaretgroepje het land in en speelde rolletjes bij een kindertoneelgroep. Hij stelde zich veel voor van een idee, waarmee hij rondliep en wat hij ‘Carpe Noctem’ noemde, een platenprogramma van goede lichte muziek, dat voor middernacht en dus het slapengaan, zou moeten worden uitgezonden: ‘Weet je wel, zo’n droomuitzending voor romantische mensen, die nog een night cap nodig hebben voor ze onder de dekens kruipen. Het liefst héél laat in de avond.’ De presentator van ‘Combo’ was niemand anders als de later zeer succesvolle duizendpoot ‘Jos Brink’. Maar naast de eerder gememoreerde Herman Stok en Jos Brink konden de tieners zich ook laven aan onder meer de toen 26-jarige en voormalige sportinstructeur Wim-Jaap van der Laan. Hij was destijds presentator van het programma ‘Wauwer’. Hij had zijn baan binnen de platenindustrie op een laag pitje gezet in ruil voor die van presentator. Bovendien was hij de man van Anneke Grönloh en toekomstig vader van een kind. Hij wilde niets te maken te hebben met de loopbaan van zijn vrouw, hoewel hij in een interview verklapte af en toe wel eens achter in een zaal te gaan zitten om te zien hoe ze presteerde. En over zijn eigen rol op de televisie meldde hij eens in een interview: “Wie ben ik nu, dat ik zo populair zou moeten zijn. Er zijn zelfs deejays en presentatoren die zelf platen opnemen. Maar moét dat nou? Dat zijn toch twee dingen, een platen ster en een presentator. Ik wil juist zo gewoon mogelijk doen en dus niet expres leuk. Ik wil gewoon bij de mensen binnenkomen en gewoon ‘hoi’ kunnen zeggen en gewoon wat muziek kunnen presenteren.” Trouwens eerder had hij een programma op Radio Veronica en ging in 1971 ook kortelings voor Radio Noordzee werken. Helaas zijn zowel Brink, Stok als Van der Laan al geruime tijd niet meer onder ons. Hans Knot, 3 juni 2023

Recentelijk maakten we een vroege fietstocht tijdens een heerlijk lentezonnetje, terwijl de temperatuur slechts 3 graden Celsius was. Vanuit het centrum van Groningen door fietsen langs het Hoendiep richting Hoogkerk kom je dan op een bepaald moment langs de ouderwetse koekenbakkerij van de familie Knol. Het lijkt ouderwets maar achter de originele muur bevind zich wel een ‘historisch winkeltje’ maar is er ook sprake van een ultra moderne bakkerij. Dit werd mogelijk nadat er tot twee keer toe een felle brand had gewoed en de verzekering het nodige geld uitkeerde voor herbouw van het bedrijf. Het mooie, is wanneer je in de richting van de bakkerij rijdt, dat je al spoedig de geur van warme koek tot je neemt. Er voorbij fietsen heb je dan een zeer goed gevoel. Ik denk dat in andere plaatsen van ons land zulke waarnemingen zeker ook mogelijk zijn. Echter fietsten we honderd meter verder, over de spoorbaan en kruisten we een snelweg, waarna meteen een slecht gevoel ons overkwam. Duidelijk dat daar sprake was van een grote McDonald, alwaar via digitale bestelling het nodige snel hapbare was te kopen. Maar vooral de hedendaagse bezoeker, die op het terras of in de auto de burgers en meer tot zich neemt, heeft het niet zo op met het gebruik van vuilnisbakken. Nee men gooit het materiaal uit het raam van de auto dan wel gooit het blindelings weg in de omgeving. Het bracht mij tot een herinnering aan het jaar 1971 toen de eerste McDonald in ons land geopend werd in Zaandam, waar we destijds nog op kleinschalige manier, al dan niet, konden genieten van het Amerikaanse fastfood. Via de Nederlandstalige uitzendingen van Radio Noordzee kregen we via de 220 meter al te horen waar in Nederland het mogelijk was een hamburger of een andere Amerikaans preparaat te nuttigen. Deejays van het station werden zelfs uitgenodigd om de nieuwe winkel te openen. Een paar jaar later, in 1976, had het grote McDonald concern zich nog verder op de wereld uitgebreid en ook anderen maakten dankbaar gebruik van het nieuwe product, dat ze zelf ook wel in een speciaal jasje konden bereiden. In Hong Kong bijvoorbeeld – dat op dat moment nog jaren verwijderd was van de opslokking door China, waren vele Chinese restaurateurs uitgewaaid over de westerse wereld en diende dus ook het oosterse volk aan een westers product gebracht te worden. Je kan dit op diverse manieren doen maar in 1976 leek het de eigenaren van een nieuw hamburgerrestaurant, een product dat na de Tweede Wereldoorlog vanuit Duitsland was overgewaaid naar Amerika, het een goede manier het product ‘op het water’ te brengen. Een bootje bemand met twee mannen en een enorm hoge whopper kabbelde door de wateren in het dichtbevolkte Hong Kong. In België bracht het wekelijkse muziekblad voor jongeren, Joepie, de resultaten van een poll bekend waarin diverse categorieën onderverdeeld, de populariteit werd bepaald en gepubliceerd. De Belgische kijkers hadden klaarblijkelijk in het jaar 1975 niet zoveel op het gebied van pop via de televisie voorgesteld gekregen want men riep ‘AVRO’s Top Pop’ uit als favoriet televisieprogramma. In de categorie ‘Favoriete presentator op TV’ werd dan ook Ad Visser, die Top Pop in die tijd presenteerde, als de absolute nummer 1 verkozen. In de soortgelijke categorie maar dan gericht op de radio, werd onze landgenoot Stan Haag tot de nummer 1 verkozen. En legaal of illegaal maakte niets uit bij de samenstellers van de Poll want ‘De Mi Amigo Top 50’, die wekelijks vanuit internationale wateren werd uitgezonden, werd uitgeroepen tot het populairste programma van België. Nederland mocht in 1976, nadat het nummer ‘Ding a dong’ van de groep Teach Inn namens Nederland een jaar eerder in Stockholm als absolute winnaar waren verkozen, de organisatie in handen nemen van het Eurovisie Songfestival. Erg vroeg in het jaar, al op 3 april, werd het 21ste Eurovisiefestival gehouden in Den Haag. Als winnaar kwam uit de bus de formatie ‘Brotherhood of Man’. De V.O.O. maakte haar debuut op de televisie op 21 april 1976. Ontstaan uit de zeezender Veronica kreeg de Veronica Omroep Organisatie in 1975 een aspiranten licentie hetgeen onder meer inhield dat men vanaf april 1976 om de drie weken liefst 3,5 uur televisiezendtijd kreeg die gevuld werd tussen half negen en twaalf uur in de avond. De eerste uitzending vond plaats 16 jaar nadat Radio Veronica haar eerste officiële uitzending vanaf zee verzorgde. Kosten noch moeite waren gespaard om, in samenwerking met de NOS, een sfeervolle gala-avond uit te zenden, die gelukkig bewaard gebleven is en sinds kort in mijn archief op DVD zichtbaar is. Het programma zat vol met amusement met nostalgische waarde, informatie en een 20 minuten durende film over de zeezender Veronica. Ook werd er verbinding gelegd met de werf in Zaandam, waarop dat moment de MV Norderney afgemeerd lag. Vandaar richtten Rob Out en Lex Harding zich tot de nieuwe kijkers en traden George Baker Selection en Earth and Fire, twee groepen groot gemaakt door de zeezenders, op vanaf het dek van het voormalige zendschip. Ook werd daar een gigantisch vuurwerk ontstoken, waardoor onder meer de tekst ‘Veronica aan land’ in de lucht verscheen. Vanaf negen uur in de avond werd vervolgens verbinding gezocht met Utrecht, waarin het Congrescentrum het voornoemde Galaprogramma werd uitgevoerd, waarbij de nationale en internationale artiesten zeer vakkundig werden aangekondigd door wie anders dan Tom Collins. Vader Abraham en Mieke zongen een nostalgisch lied over Veronica op de woelige baren, waarbij twee mooie foto’s van de Norderney op internationale wateren, afwisselend, waren te zien. Foto´s die enkele weken eerder ter beschikking waren gesteld door de sterfotograaf der zeezenders, de uit Hamburg afkomstige Theo Dencker. Natuurlijk dienden er ook volop nieuwe leden geworven worden en daarvoor had de PTT een extra telefooncentrale geïnstalleerd in Utrecht, die bemand werd door veertig bekende Nederlanders. In de pauze van het Gala was er een interview te zien met Harry van Doorn, de toenmalige minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk. Verantwoordelijk voor het respectievelijk de nek omdraaien van de meeste zeezenders en het toekennen van een voorlopige uitzendlicentie aan de V.O.O. werd aan hem enkele vragen gesteld, waarna Tineke, Lex Harding en Will Luikinga de kijkers op de hoogte brachten van de toekomstige programma´s op de televisie. Het ging daarbij in het begin van de televisieperiode van de V.O.O. om het programma ´Veronica Totaal’, dat zoals gemeld iedere drie weken eruit ging. Ingepakt in het totaal programma was er telkens een quiz met Will Luikinga, een sportitem, een programma voor problemen die jongeren bezig hielden, het Pop Journaal, een blik in de Top 40 en onder meer een aantal televisieserie, waarvan de absolute topper destijds ´Starsky and Hutch´ zou worden. Het informatieve deel werd afgesloten met een speciale wens, die was ingesproken door Wolfman Jack, die in Nederland destijds gehoord kon worden via zijn populaire shows op AFN. In het tweede deel van de show mochten we onder meer genieten van typische Veronica artiesten, die veel vanaf zee de ether in waren geslingerd: Silver Convention, Maggie Mc Neal, Marianne Rosenberg en vele anderen. Hans Knot, 6 mei 2023

Het is toch een hele belevenis om de columns een tijdje te besteden aan datgene in mijn geboorte jaar zoal was te beleven en wel heel gericht op de maanden september tot en met december, waarin ik het levenslicht al bevatte. Niet dat ik daadwerkelijk al iets van alles meemaakte maar toch een heerlijkheid om erachter te komen wat er in die periode zoal speelde. Tweelingbroer Egbert en ikzelf kwamen ter wereld als 5 en 6de kind van Rie en Jelle Knot en wel in het Rooms Katholieke Ziekenhuis aan de Verlengde Hereweg 92 in Groningen. Het was nog de tijd dat vooral de nonnen de verzorgende factor waren en met grote kappen rondliepen en jonge moeders ondersteunden na de geboorte van hun kind en er voor zorgden dat de nieuwgeborenen gedurende de eerste levensdagen optimaal werden vertroeteld, zodat moeder de nodige rust kon krijgen. Uiteraard kon niemand van de familieleden bedenken dat in de kelder van het ziekenhuis, onder de afdeling G2, twintig jaar later ik mijn eerste stappen maakte binnen het radiogebeuren. Een simpele studio met een oude mengversterker en nog oudere microfoon. Een kleine recorder en twee draaitafels waren genoeg om via lijn 4 de zieken per week met enige uren te verpozen met vooral verzoekplaten, die deels ook religieus getint waren. Gelukkig hadden de zusters, die eerder actief waren met radio, de nodige platen van dat soort achtergelaten. Vele jaren zou ik actief blijven en zou de ziekenomroep vanaf 1973 een zeer professionele status krijgen waarbij de nodige talenten de kans kregen een stap verder te maken. Groot voorbeeld is daarvan Rob van Dam, die als Marc Jacobs eerst grote successen behaalde om vervolgens onder eigen naam zijn mooie loopbaan te vervolgen. Maar goed terug naar 1949. In de maand september ontving een radio zendamateur uit Helmond een bericht van een collega zendamateur uit België waarin deze meldde dat in Lokeren er een kind van drie dagen jong was dat in grote nood verkeerde door een scheurende buikvlies. Er werd aan toegevoegd dat de plaatselijke arts zelf verder niets kon doen maar dat hij had gehoord dat er in Utrecht een professor was die via een operatieve ingreep de reddende factor kon zijn. Maar helaas was er in België niet bekend om welke professor dit ging evenals dat zijn adresgegevens ontbraken. Gevraagd werd contact op te nemen met zendamateurs in de regio Utrecht, die wel achter de informatie konden proberen te komen. De zendamateur in Helmond kwam meteen in actie en het lukte hem om binnen een paar minuten contact te krijgen met een zendamateur uit Utrecht die beloofde op zoek te gaan naar de gegevens. Maar vrijwel tegelijkertijd kreeg de man uit Helmond, via een vertegenwoordiger van het plaatselijke ziekenhuis, al de gewenste informatie. Maar ook de collega in Utrecht wist snel info te verkrijgen en na een paar minuten kwam hij terug in de ether met een verlossend bericht. De kleine baby kon met spoed van de universiteitskliniek van Professor dr. Nubeer worden gebracht en daar werd, in samenwerking met dr. Klinkenbergh van het Sint Antoniusziekenhuis uit Utrecht, de operatie uitgevoerd. En dus werd dezelfde avond nog de baby vanuit België naar Utrecht vervoerd. En eind september werden de zendamateurs met een verblijdende bericht verrast en wel dat, mede dankzij hun snelle acties, de operatie was geslaagd en dat het patiëntje vrijwel geheel hersteld naar de ouders in Lokeren was teruggekeerd. Ook in 1949 bleek dus al dat deze vorm van communicatie tot een mooi vervolg kon leiden. Wat betreft het volgende bericht weet ik, 75 jaar later, niet of we dit serieus dienen te nemen maar het heeft wel te maken met een vorm van communicatie. Want dankzij een voor die tijd nieuwe uitvinding in Amerika was het voor baby’s automatisch mogelijk hun ouders te waarschuwen, wanneer zij een schone luier nodig hadden. Ja zelfs de melk opzetten, als zij midden in de nacht van honger en dorst gingen schreeuwen, was mogelijk. In een destijds nieuw soort luier waren twee thermosplaatjes aangebracht, die uiterst gevoelig waren voor verandering in vochtigheidsgraad en wanneer deze intrad een neonlicht boven de wieg aan het branden bracht. Wanneer de baby van honger ging schreeuwen, werd het geluid in een microfoon opgevangen, die contact maakte en een elektrische spoel aan het gloeien bracht, waardoor een flesje melk gewarmd werd. Wanneer de melk de vereiste temperatuur begon te bereiken, ging een wekker af, waarvan het geluid na korte tijd door een microfoon versterkt werd. Deze uitvindingen werden destijds gedaan in een laboratorium te Washington, waar verschillende jonge vaders werkten, die de lasten van het ouderschap trachtten te verlichten. Over veertien dagen andermaal een aflevering van de serie columns over 1949. Hans Knot, 13 april 2024 Afbeelding R.K. Ziekenhuis Groningen

Aan het begin van deze maand maart 2024 kwam het besef dat later dit jaar ik de gezegende leeftijd van 75 jaar zal bereiken. Tenminste als alles verloopt zoals we wensen. Maar ik besefte mij ook dat ik al 55 jaar lang artikelen en boeken schrijf vol herinneringen aan mijn zeer rijke leven. Het is tot nu toe een zeer blij leven geweest vol met heerlijke ontmoetingen, vooral op het gebied van radio. De allereerste persoon die ik tegen kwam was broer Egbert Jozef in de buik van onze moeder. Hij zag van ons tweeën als eerste het levenslicht. Het beleven van al die ontmoetingen en festiviteiten was natuurlijk ook aan tal van andere mensen te danken maar voor mij was het vooral een kwestie van talloze herhalingen van fijne momenten. Ik vroeg mij af of de gemiddelde lezer van mijn columns, die ook al jaren op een aantal forums worden gepubliceerd, wel eens heeft nagedacht was er te melden was op de dag dat men ter wereld kwam. Samen met mijn oudere broer Jelle ging ik in het begin van de jaren zeventig van de vorige eeuw een flink aantal malen naar het archief van het Nieuwsblad van het Noorden. Het doel van die bezoeken was onze honger naar verslaggeving over de diverse Europese- als ook Wereldkampioenschappen schaatsen die in de loop van de decennia waren verrezen. De successen van de Nederlandse deelnemers waren deels bekend als het ging om de jaren vijftig en zestig maar onze wens was zoveel mogelijk complete uitslagen te vinden. Harry Hesseling, destijds sportverslaggever bij de krant en later hoofd van de sportredactie, regelde dat we het archief konden bezoeken. Nee er was geen kopieermachine en het werk diende vooral handmatig te gebeuren. Vaag herinner ik mij dat we ook wel eens een op batterij draaiende cassetterecorder meenamen om de gevonden uitslagen in te lezen om later te kunnen uittypen. De kranten waren ruim een halve eeuw geleden terug te vinden in zogenaamde leggers waarin kranten van een aantal weken tezamen gebundeld waren. Zwaar van gewicht en doorzoeken was eveneens van die gradatie. Achteraf was het zeer dankbaar daar we veel hebben gevonden, dat nu via internet via andere bronnen binnen een paar minuten bij elkaar kan worden geraapt. Terug gaand naar het begin van deze column was het een van die zaterdagen dat ik het niet kon laten de legger te zoeken waarin mijn geboortedag, 2 september 1949, was terug te vinden. Op een notitieblok noteerde ik destijds slechts een aantal onderwerpen dat mij opviel. Uiteraard niet wetend dat vele decennia later een dergelijke editie van het Nieuwsblad van het Noorden digitaal was te verkrijgen. Wat gebeurde zoal op die 2de september 1949, terwijl ik samen met mijn tweelingbroer Egbert, voor het eerst het levenslicht zag na de geboorte uit Anna Frederika Wilhelmina Knot-Vogt? Ik was destijds natuurlijk nieuwsgierig onder welke omstandigheden ik was geboren als dit buiten het Rooms Katholieke Ziekenhuis aan de Verlengde Hereweg 92 was gebeurd. Welaan het was volop zomer met temperaturen die in Nederland opliepen tot 28 graden Celsius. Dit alles zonder een drup regen hoewel voor de daarop volgende dagen wel neerslag diende te worden verwacht, komende uit de richting van Engeland. In de vroege ochtend was al iets merkbaar want in Eelde vernam men dat in de verte er sprake kon zijn van een lichte vorm van onweer. Rekening diende te worden gehouden, volgens de voorspellers van het KNMI, dat er een koelere en noordwestelijke droge stroming in aantocht was, waarbij een kleine kans op een buitje mogelijk was. Wel die druppels heb ik zeker ontvangen toen Egbert en ik beiden het Heilige Doopsel ontvingen van pastoor Schoenmaker van de Sint Franciscuskerk in Groningen. Maar er gebeurde natuurlijk meer dan de geboorte van de tweeling Knot. Zo besloot de juridische commissie van de Europese Consultatieve Assemblee met 13 tegen 7 stemmen een internationaal hof voor de mensenrechten op te richten ter waarborging van de fundamentele menselijke rechten in Europa. Sir David Maxwell—Fyfè, de voorzitter van deze commissie, stelde dat het besluit na een langdurige zitting door de leden van de Assemblee was genomen. Wel was er enige vorm van verzet tegen het nieuwe internationale lichaam gekomen van de zijde van die leden die meenden dat de nationale gerechtshoven in elke staat afzonderlijk dienden toe te zien op dé naleving van het handvest der menselijke rechten. Het nieuwe hoge hof zou zich bezig gaan houden met zaken, die aan haar werden en worden voorgelegd door een commissie van onderzoek, die op dezelfde dag in leven werd geroepen. Beide lichamen vormden vanaf dat moment het instrument, dat de Raad van Europa ter beschikking stond bij het toezien op de naleving van een uit 12 punten bestaande wet der mensenrechten. Uiteraard dient duidelijk te zijn dat in de daarop volgende driekwart eeuw er vele andere belangrijke punten in de wetsherzieningen zijn verschenen. En zowaar in de krant van 2 september 1949 was daar dan ook een bericht terug te vinden met betrekking tot de door mij zo geliefde vormen van communicatie in heden en verleden. Het bleek namelijk dat er een stagnatie in Nederland was in het telegraafverkeer, mede door veel te hoge personeelskosten. En binnen de Rijksdienst werd besloten een onderzoek in te stellen op welke manieren de kosten in de toenmalige toekomst gedrukt konden worden. Op grond van het onderzoek werd besloten het telegraafverkeer in de daarop volgende jaren zoveel mogelijk te automatiseren. In Amsterdam als eerste plaats gevolgd door eventueel Den Haag, Rotterdam, Zwolle en Den Bosch zouden proeven worden genomen met zogenaamde telegraaf-automatische centrales. Op die bewuste vrijdag 2 september was er nog niet genomen maar in eerste instantie werd er gedacht aan een maximum van vijf. Bij de invoering van deze automatisering ging het morse-stelsel uit het Nederlandse telegraafverkeer verdwijnen. De morsetoestellen werden vervangen door de voor die tijd moderne verschrijvers ofwel de zogenaamde teletypetoestellen. Het belang van het besluit tot automatisering werd duidelijk, wanneer men weet, hoe men tot op dat moment door het gebruik van de telegraaftoestellen was gedwongen te werken. Voor het bedienen van die toestellen waren allereerst speciaal opgeleide ambtenaren nodig, zowel voor het verzenden als voor het in ontvangst nemen van telegrammen. Meestal was bovendien nog handkracht nodig, daar op de zogenaamde concentratieposten de doorverbindingen tot stand werden gebracht. Deze handelingen zouden dus in de toenmalige toekomst praktisch overbodig worden. Als voorbeeld werd gesteld dat een P.T.T. ambtenaar in bijvoorbeeld Den Haag over een paar jaar slechts een enkele handeling diende te plegen om via een teletype-toestel en het intoetsten van het nummer van een telegraafkantoor elders in het land de verbinding kon maken. Een automatisch antwoord zou gaan volgen waarin vermeld werd dat men gereed was om de inhoud van een telegram te ontvangen. Als alles was doorgegeven werd van beide kanten bevestigd dat de informatie was verwerkt. Was er in een bepaald kantoor geen ruimte voor ontvangst gezien te druk telegraafverkeer, dan werd het bericht automatisch ontvangen bij een kantoor in redelijke omgeving om later automatisch te worden doorgestuurd. Deze automatisering drukte niet alleen de personeelskosten, maar ook werd het mogelijk het telegramtarief te verlagen. De levering van de benodigde automaten werd opgedragen aan een buitenlandse maatschappij, die verantwoordelijk werd gesteld voor de bouw volgens aanwijzingen die vanuit het Staatsbedrijf van de P.T.T. werden aangedragen. En volgens de informatie door die dienst verstrekt zou de levertijd van de machines vier tot vijf jaren duren, waaraan toegevoegd werd dat Nederland het enige land zou zijn dat in eerste instantie over zou stappen op dit systeem van telegrafie. Men hoopte dat in 1954 het eerste apparaat was geleverd want in Nederland werd dan het ‘Comité Consultatif International Telegraphie’ verwacht en dat betekende dat alle kopstukken uit de wereld van de Telegrafie naar ons land zouden komen. Waarachtig een goede reden om te kunnen pronken met de nieuwe constructie. Wordt vervolgd op zaterdag 13 april 2024. Hans Knot, 30 maart 2024

Bij het weer zien van enkele aantekeningen en knipsels uit januari 1985 viel het mij op dat drie van de berichten destijds op de voorkant van de eerste krant van het jaar hebben gestaan. Hoe zou die voorkant bijna vier decennia geleden er na het knipwerk uit hebben gezien? Zoals in die jaren gebruikelijk werden er in de eerste week van het nieuwe jaar de officieuze cijfers bekend gemaakt van de diverse omroepen als het ging om de aanwas of het verlies van leden. Het werd duidelijk dat in het jaar 1984, want daar gingen de cijfers over, Veronica, de TROS, de KRO en de VARA ledenwinst hadden gemaakt. Daar tegenover stond dat de AVRO een behoorlijk verlies in leden had bekend gemaakt. De VOO, vooral Veronica genoemd, kreeg er liefst 135.000 betalende leden bij waarmee men ver over de 595.000 leden in totaal kwam. Bij de KRO was de toename aanzienlijk minder te noemen en kwam men met een exact getal van 19.082 nieuwe leden naar buiten. De Katholieke Radio Omroep, zoals de afkorting volledig diende te worden gelezen, had op dat moment een totaal van 617.450 leden. Bij de VARA kwamen er in 1984 9.444 leden bij wat een totaal van 527.565 betekende. De winst voor de TROS was minimaal vergeleken met het totaal aantal leden van deze Stichting: 3000 naar 744.000 leden. Voor de Christelijke omroepen NCRV en EO werd voor beiden een klein verlies in aantal leden bekend gemaakt. De NCRV kwam daarmee op 532.028 leden met een afname van 1243 leden. De EO kwam 1984 uit op 338.500 betalende leden wat een verlies van 4297 betekende ten opzichte van 1983. Nog twee te gaan en wel allereerst de VPRO, de omroep die liefst 15.581 leden hun lidmaatschap zag opzeggen, waardoor het totaal aantal leden op 343.791 kwam te staan. Zoals al gesteld leed de AVRO het grootste verlies in 1983 en ging met 18.939 aan terug naar 782.311 leden. Uit het rijtje kan worden opgemaakt dat laatst genoemde omroepvereniging er nog wel als allergrootste eruit kwam. Dat zou echter niet lang meer duren daar de VOO de daarop volgende jaren met grote stappen in het aantal leden vooruitging en bij andere omroepen een zure smaak achterliet. Opmerkelijk was ook het bericht dat de tweede januari 1985 ons toekwam uit het noorden van het land. Het was en is een gebruik in bepaalde gemeenten van de drie noordelijke provincies om zogenaamde Oudejaarsgrappen uit te halen. Zo kan het maar zo zijn dat in bepaalde plaats een kenmerkend standbeeld plotseling in de dagen voor de jaarwisseling is verdwenen en na het Nieuwe Jaar weer opduikt in een dorp in een belenende provincie. Op 1 januari 1985 gebeurde er echter totaal iets anders in het Friese Sexbierum. Zelfs op Nieuwjaarsdag was er in het dorp een groot aantal inwoners dat van de kerk gebruik maakte. Rond elf uur werd de kerk, na afloop van de dienst, verlaten. Normaal was dan het luiden van de klokken te horen. In de daaraan voorafgaande jaren kwam het geluid niet uit de klokkentoren, daar deze in zeer slechte staat verkeerde. Nee, men kreeg het geluid toegediend via het gebruik van een cassetterecorder. Maar die betreffende Nieuwjaarsochtend kwam er een totaal ander geluid uit de cassetterecorder, namelijk een potpourri van liedjes van André van Duin, die toen ook al enorme populariteit genoot. Het bleek dat een groep jongeren uit Sexbierum cassettebandjes had verwisseld als Oudejaarsgrap. Een deel van de kerkgangers kon de grap zeker waarderen, een ander deel sprak schande. Maar er waren ook niet radio of televisieberichten in de eerste dagen van januari 1985 waarvan ik, omdat ik het opmerkelijk vond, aantekeningen van heb bewaard. Recentelijk maakte burgemeester Halsema van Amsterdam bekend dat, ondanks landelijke regels, moslima tijdens hun werk aangepaste kledij mogen dragen. Helemaal niets mis mee maar het was eigenlijk wel de reden dat ik voor deze column terug greep naar 1985. Ik herinnerde mij namelijk dat in Vlaanderen, om precies te zijn in Oostende, de korpsleiding van de politie had besloten dat alle agenten, in het bezit zijnde van een baard, verplicht waren de baard af te scheren of door een kapper te laten verwijderen. Er was destijds een nieuwe hoofdcommissaris aangetreden, Emiel Vansteenkiste, die van mening was dat een baard een risico voor agenten was als men aanwezig diende te zijn bij het blussen van een brand of wanneer deze baard opzettelijk in brand zou worden gestoken in een gevecht met misdadigers. Hij was van mening dat bij een dergelijke brand de verzekering wel eens niet kon overgaan tot uitkering omdat deze schade niet gedekt kon zijn. En dus ging Vansteenkiste ervanuit dat de baard indruiste tegen de voorschriften van veiligheid tijdens het politiewerk. Terwijl ik deze column afrond gaan gedachten naar een van de grootste demonstraties in Den Haag, waar vooral jongeren actief waren. 18 april 1973 en sluit mijn ogen om tal van foto’s in gedachten terug te zien van politieagenten die – zoals ook vele jeugdigen – langharig door het leven gingen. Hans Knot 16 maart 2024

In deze column duik ik in mijn herinneringen van het jaar 1968. Ik had tijdens mijn schoolse jaren, die duurden tot de zomer van 1966, altijd genoten van de schoolradio, waarbij het programma in de klas van meester Le Roux visueel werd gemaakt door het tonen van dia’s die vanuit Hilversum naar de school waren gestuurd ter ondersteuning van het programma. Jongeren van nu zal het onmogelijk uit te leggen zijn dat die simpele manier van onderbouwing van in het radioprogramma behandelde onderwerp en heerlijke bevrediging zou kunnen geven waardoor de luisterende en kijkende leerling gepakt werd om ook de daarop volgende uitzending met vreugde te kunnen beluisteren. In oktober 1968 werd bekend dat een woordvoerder van de Stichting Televisie Academie, beter bekend als Teleac, de hoop had uitgesproken dat, wanneer er in Nederland een derde televisienet zou gaan komen, deze vooral zou worden ingezet voor het programmeren van educatieve onderwerpen. Op dit kanaal zou dan tevens ruimte gecreëerd dienen te worden voor de NOT, de Nederlandse Onderwijs Televisie, en de Academische Radio Omroep, de ACRO. Men vond bij Teleac dat, wanneer als bovenstaande kon worden gerealiseerd, er een meerjarige uitgebalanceerde programmering tot stand kon komen. De nostalgische column van Hans Knot 28 Men vond dit noodzakelijk want het was nodig om binnen de organisatie te kunnen beantwoorden aan de gestelde doelstellingen. Wel was men bewust van het gegeven dat, wanneer een derde net op deze wijze werd ingevuld, er uitbreiding van zendtijd diende te komen voor Teleac en dus ook uitbreiding van medewerkers en werkruimte. Let wel we hebben het over 55 jaar geleden. Er was al een aantal plannen voor de uitbreiding van de programmering. Eén ervan was de basisverbreding voor personen actief in het bedrijfsleven. Hiervoor werden ideetjes overgenomen uit een soortgelijk programma van de West Duitse televisie, Telekolleg. Bij Teleac was ook besloten in de daarop volgende periode voor de cursus basisverbreding ook de radio, schriftelijk onderwijs en vormingswerk in te schakelen. Ook werd bekend gemaakt dat men al ver was met de voorbereidingen van de post-academische opleiding die gericht zou worden op praktijk-houdende artsen. Daarnaast werd er gewerkt aan een cursus wetenschappelijke- en technische modellen, toegepaste logica, statistiek voor een zeer ruim publiek van wetenschappelijk geschoolden. In 1968 was Teleac al vijf jaar actief, waarbij voortdurend werd onderzocht welke behoeften er in de samenleving bestonden en voor welke soorten van cursussen de belangstelling vooral uitging. In die tijd werd vooral de nadruk gelegd op de knelpunten in de ontwikkeling van de samenleving. Hierbij kon destijds gedacht worden aan de gevolgen van automatisering, de invoering van nieuwe materialen en problemen als gevolg van telecommunicatie en snelverkeer. Bovenstaand is vooral een mogelijkheid voor de lezer om eens na te denken wat er zoal in de 55 jaar na 1968 op vernoemde gebieden is veranderd. De volgende herinnering aan 1968 was voor die tijd echt onwerkelijk van inhoud. Waren we niet gewend dat na het ANP nieuws om 12 uur middernacht enige klanken de ether ingingen van het Wilhelmus? Daarna verdwenen de zender en steunzenders uit de ether om tegen de ochtendgloren terug te keren. Herinner je nog de dagopening op een van de radionetten in de ochtend? Berichten voor land- en tuinbouw. Maar op 30 oktober 1968 werd vanuit Hilversum via een persbericht bekend gemaakt dat in de avond van dinsdag 5 en in de nacht van woensdag 6 november er, in samenwerking tussen de Radio Nieuwsdienst met de Nederlandse Radio Unie, 8 uur lang een uitzending zou plaats vinden rondom de presidentsverkiezingen in Amerika. Ook werd bekend gemaakt in het bericht dat de centrale presentatie in handen zou zijn van Henk Neuman in de studio van Hilversum II bijgestaan door verslaggevers in de VS: Maarten Bolle, Klaasjan Hindriks en onder meer Willibrord Nieuwenhuis. In diverse hoofdsteden van Europa werd er commentaar gegeven op de ontwikkelingen tijdens de verkiezingsdag door onder meer Frits Visser in Parijs, An Salomonsen in Wenen, Samuel Bouman in Tel Aviv en Johan van Minne in Bonn. Ondanks dat het al 55 jaar geleden is komen bij mij toch voornoemde personen deels in gedachten weer in beeld. Hans Knot, 11 november 2023

Hoeveel objecten als radio-ontvangers, televisietoestellen, computers, mobiele telefoons en meer zullen er in een gemiddeld gezin aanwezig zijn? Ik stel die vraag omdat er een tijd was dat elk toestel wel meetelde als het ging om de betaling van kijk- en luistergelden in Nederland. Ik neem je mee naar 1 augustus 1968 toen ik uit de krant Nieuwsblad van het Noorden, destijds gevestigd aan het Gedempte Zuiderdiep in mijn woonstad Groningen, een artikel uitknipte met als doel het vast te leggen voor de historie. Inmiddels zijn we 55 jaar later en wil ik je laten delen met de voor deze tijd onwaarschijnlijke manier om mensen mogelijk van een strafbaar feit te betichten. De overheid was destijds vooral geïnteresseerd in mensen die de kijk- en luistergelden niet betaalden en derhalve werden er zogenaamde opsporingsbrigaden ingezet om zogenaamde zwartkijkers en – luisteraars te betrappen. Zo werd in augustus 1968 door de speurders het Groningse dorpje Leermens bezocht. Niet alleen een dorp voor mensen die er dagelijks aanwezig zijn maar ook voor hen die in Leermens een tweede huisje hebben en er voornamelijk in de weekenden vertoeven en ook in de zomervakantie zoveel mogelijk buiten kunnen genieten van alles wat mooi Groningen kan brengen. Een beeldje in het dorp was eerder geplaatst waarvan een van de tijdelijke inwoners meende er een bordje bij te plaatsen met de tekst: ‘de rustieke recreant’. Dan werd er aangebeld aan een van de vele huizen in het dorpje en wisten de ambtenaren, die dienden te speuren naar overtreders hoe het zou gaan. Even wachten in de hal want binnen was het een rommeltje, dat eerst diende te worden opgeruimd. In werkelijkheid ging het dan om snel het verstoppen van de radio of de televisie, want de kijk- en luistergelden waren niet betaald. Men kon niet aantonen, middels een betalingsbewijs van het postkantoor, waar vooral de verplichting voldaan diende te worden, dat er aan de verplichting was voldaan. Een van die opsporingsambtenaren was destijds de heer Maaskant die stelde in de krant: ‘Dikwijls hoor je de stekker over de vloer rammelen en als je dan eindelijk de kamer in mag, doen ze alsof ze zelfs nog nooit van een radio of televisie hebben gehoord’ Samen met zijn andere controleurs dook hij op gezette tijden op om clandestiene kijkers en luisteraars op te sporen, zoals in elke provincie door zo’n team werd gedaan. Op één van de drie bezochte adressen was het in die tijd raak, waarna de wanbetalers een boete kregen en achterstallige betalingen op de koop toe kregen. Jarenlang diende je ieder kwartaal als vader je verplichting tot betaling via het postkantoor te doen, dan wel door een van je gezinsleden uit te laten voeren. Het dient medio 1966 te zijn geweest dat deze speciale opsporingsdienst het gebruik van een computer had ingevoerd. Voordeel was dat feilloos alle Nederlanders, die aan de verplichting kijk- en luistergelden te voldoen op een overzichtelijke manier werden geregistreerd, waardoor minder huisbezoeken hoefden te worden afgelegd. Immers was het alleen nodig die huizen te bezoeken die niet werden genoemd in de computerbestanden. Eindeloos huis aan huis bezoeken van de controle ambtenaren was dus niet meer nodig wat een hele boel tijd- en werkbesparing betekende. Verleden tijd was het gesnauw van te bezoeken huisgezinnen natuurlijk niet want vele wanbetalers probeerden onder de verplichtingen tot het betalen van de kijk- en luistergelden uit te komen door te beweren dat de administratie van de overheidsinstelling niet op orde was en er zeker wel betaald was. Men kon zeggen wat ze wilden maar de controledienst was goed geïnformeerd. Als verklaring hiervoor gaf de eerder gememoreerde Maaskant aan dat alle handelaren in radio- en/of televisietoestellen verplicht waren op te geven aan wie en wanneer een toestel was verkocht. Met die lijsten in de handen hadden de controleurs al de nodige bewijsvoering. Gelukkig was er bij bezoek van een controleur de mogelijkheid je direct aan te melden om alsnog de betalingsverplichting na te komen, zodat een boete werd voorkomen. Hans Knot, 14 oktober 2023

In deze aflevering van de nostalgische column neem ik je mee naar het jaar 1976. Ik zat zo te mijmeren hoe ik op dat moment – als het om werken ging – er voor stond. Ik was al een jaar bij de Universiteit in Groningen werkzaam binnen het instituut voor Orthopedagogiek met onder meer als opdracht een gedegen classificatie systeem voor de bibliotheek te ontwikkelen en na te denken in hoeverre de mogelijkheden waren om in de toekomst de testonderzoeken bij kinderen te kunnen vastleggen voor nadere beschouwing en scoring. Wat het laatste onderdeel betreft ging ik al vrij spoedig op bezoek bij de firma Brandsteder, de officiële vertegenwoordiger van Sony in Nederland en wel in Badhoevedorp. Het was niet alleen mogelijk te kijken naar de eventuele mogelijkheden tot aanschaf van een professionele outfit maar ook konden er de nodige, meerdaagse, cursussen worden gevolgd op het gebied van de AV-producties. Met genoegen heb ik destijds een aantal van deze cursussen mogen doen. Let wel video apparatuur was nog bijna onbetaalbaar voor de privé gebruiker. Goed nadenkend besef ik me dat slechts twee jaren later, in 1978, mijn eerste home videorecorder zou aanschaffen die het type Betamax zou kunnen gebruiken. Daarvoor maakte in zakelijk gebruik van een Sony CV en Sony AV recorder – puur om onderzoeksopnamen vast te leggen. Kostbare zaken waarbij nog niet werd stilgestaan of het registreren via videotapes in de toekomst ook voor huiselijk gebruik geschikt zouden zijn. Nee, we hielden het bij opnamen van beeld via onze zo vertrouwde smalfilms. Resultaat was dat jaren lang een tweetal dozen vol met 8 mm films in een kast stond opgesteld om overgezet te worden op video. Uiteraard is alles uit de privécollectie al jaren geleden gedigitaliseerd en voor het nageslacht vastgelegd. Maar in 1976 wilden we dus nog optimaal genieten van de mogelijkheden van smalfilm, hetgeen we deden met een echte Sankyo filmcamera en tevens een projector van hetzelfde merk. De daaraan voorafgaande jaren was er erg veel research gedaan aan het optimaliseren van het geluid dat tegelijkertijd met de beelden kon worden opgenomen via een externe microfoon. Daarvoor kwam vaak het storende geluid van de motor van de camera mee, als weer enkele beelden werden vastgelegd, hetgeen een onrealistische weergave gaf van het geluid dat we echt wilden registreren. Verbeterd was de betreffende camera zeker, ondanks dat deze zelfs twee in plaats van één motor had. En het mooie is dat ik nog steeds de advertentie heb waarop ik destijds de beslissing nam een dergelijke camera aan te schaffen. Edoch, de toekomst vloog aan ons voorbij en een paar jaren later was een heuse Betamax camera de baas in huis geworden voor registratie van home video. Eén van de regelmatige lezers van mijn artikelen is Rob Bosman Jansen uit Dordrecht en af en toe stuurt hij een mijmering aan het verleden in, die ik van harte verwerk. Dit keer een terugblik die hij eens stuurde en naar boven kwam toen hij oude opnamen van zeezenders aan het beluisteren was. ‘Ik weet niet of ik het volgende wel eens aan je heb verteld, het gaat over Radio Noordzee dan wel RNI. De zeezender hebben we het dan over en ik weet nog dat in 1976 er een reportage over op de televisie was met als onderwerp het gegeven dat de MEBO II, het voormalige zendschip van RNI, nog steeds aan de ketting lag in de haven van Slikkerveer. In augustus van dat jaar besloot ik met de auto wat te gaan toeren en op zoek te gaan naar de werf van Groot en Van Vliet, waar de MEBO II lag. Vanuit mijn woonplaats Dordrecht is het niet zo ver en ik had de plek dan ook vrij snel gevonden. Ik reed er een paar keer langs en vanaf de dijk was de MEBO II niet direct te zien, alleen kon je de mast, tussen de vele bedrijfshallen, zien. Uiteraard was er bij de ingang van de werf een portiersloge. Dit om ongewenst bezoek te kunnen tegen te houden en andere personen toe te laten. In de loge was een portier op die zondag aanwezig en samen met een vriend, die bij me was, liepen we naar de man toe en maakten we met hem een praatje over de MEBO II, die daar lag. Ik was van mening dat hij ons nooit toestemming zou geven aan boord te gaan. Tot mijn grote verbazing stemde hij echter toe. Hij zei echter wel, dat mochten we problemen krijgen, dat hij ons officieel niet aan de poort had gezien. Dus wij liepen richting het zendschip en ik was zelf heel zenuwachtig. Eerder had ik de beide MEBO schepen niet in het echt gezien. We zijn die dag ook niet aan boord geweest. Bovendien hebben we niemand gezien maar hoorden wel het geluid van de generatoren. Na een kwartier zijn we teruggelopen naar de portier en hebben hem bedankt. Omdat ik in eerste instantie dacht dat we toch niet aan boord mochten komen vergat ik ook gewoon mijn fototoestel mee te nemen en die lag dus nog in de auto. Na zo vele jaren herinner ik het me allemaal nog erg goed. Aan dezelfde dijk was ook een pontje, een soort van voetveer. Daarmee ben ik later nog wel eens heen en weer gevaren en dan zag je beide schepen, die inmiddels in de haven lagen, in de verte liggen. Toen vervolgens de schepen in 1977 aan de Parkkade in Rotterdam lagen kon ik er door omstandigheden niet heen gaan. Jaren later sprak ik via mijn werk een man die via zijn baas nog werkzaamheden had verricht aan het zendschip. Hij werkte als scheepsschoonmaker classificeerder en hij vertelde mij, toen ik toevallig hem het een en ander over zeezenders had verteld, dat hij nog wist dat hij de schepen moest schoonspuiten. De MEBO II ging met de onderkant op de helling en met hoge druk werd het water gespoten. Hierbij bleek al snel dat op enkele plekken het water dwars door de platen heen spoot. Het was daar te dun geworden. Door op die plekken nieuwe stalenplaten te lassen werd het schip weer snel waterdicht gemaakt. Overigens bestaat de werf De Groot en Van Vliet al jaren niet meer.’ Dank dus aan Rob voor zijn onderdeel van deze historische column. Wil je ook een keer je herinneringen delen voel je dan vrij mij te mailen. Afsluitend wat betreft 1976 is de eenmalige, maar toch opmerkelijke, aflevering van Tatort, een krimiserie nog immer op de Duitse televisie, bracht ons dat jaar onder meer naar het REM eiland. De aflevering heette ‘Trimmel und der Tulpendieb’. Commissaris Trimmel was toen nog de hoofdrolspeler en grote delen van deze aflevering werden inderdaad rond en op het voormalige platform, waar 12 jaar eerder RTV Noordzee vanaf haar uitzendingen verzorgde, verfilmd. Ik heb recentelijk nog eens de opname, die ik later in 1978 opnam (Nederland liep meer dan een jaar achter met Tatort) en bewaard heb, terug gekeken en kan alleen maar stellen dat het deels amateuristisch is gefilmd maar toch mooie herinneringen terugbracht. Men filmde ruim een week op en om het REM eiland en voor de sprong, die een van de spelers moest maken vanaf het platform om de politie te ontvluchten, werd een stuntman uit Rotterdam ingehuurd. En verder werden opnamen geschoten op de militaire basis van het Amerikaanse leger in Soesterberg. Hans Knot, 17 juni 2023

Ik neem u zo’n 45 jaar mee terug in de tijd toen het aanbod aan televisieprogramma’s slechts een klein percentage was dan die van heden ten dage. Bovendien was het voor de ouders van toen veel gemakkelijker hun kinderen af te leiden van de kijkkast dan met allerlei elektronische hulpmiddelen, waarmee kinderen heden ten dage de beelden tot zich laten komen. In 1979 werden gegevens bekend van een onderzoek uitgevoerd in opdracht van de dienst kijk- en luisteronderzoek van de NOS naar de betekenis van de massamedia voor leerlingen van de, wat we toen nog noemden, de lagere school. Vele kinderen bleken bang te zijn voor bepaalde televisieprogramma’s. In de meeste gevallen ging het om televisiefilms met een flinke portie geweld. Eén op de vijf kinderen droomde regelmatig over wat op de televisie te zien was geweest. Het ging hierbij om een onderzoek dat voortborduurde op het onderzoek Jeugd en Massamedia van begin 1975. Een der meest opvallende conclusies was verder het verschil van inzicht tussen ouders en leerkrachten over de al dan niet aanwezige invloed van de televisieprogramma’s op hun pupillen. Van de kinderen, die wel eens bang waren geweest, noemde 81 procent als reden voor de angst het vertoonde geweld. En 70 procent gaf de spanning in de programma's schuld van die angst, een vijfde legde bij uitstek verband tussen de dood en het bloed in die films. Het vreemde van de voornoemde percentages is dat destijds toch ongeveer 30 procent van de kinderen de geweldprogramma’s de voorkeur gaven als ze een keuze mochten maken. Er werd ook onderzocht welk opleidingsniveau de ouders hadden. Zo werd geconstateerd dat in gezinnen in de lagere sociale milieus vaker en langer door de kinderen naar de televisie werd gekeken. Daar tegenover stond dat in deze gezinnen er minder inhoudelijk over de bekeken programma’s met de kinderen werd gesproken en er een voorkeur was voor de zogenaamde geweldprogramma’s. Het rapport vermelde verder dat, wanneer er sprake was van de positieve kant van het kijken naar de televisieprogramma’s, er werd geconstateerd dat kinderen van ouders met een hogere opleiding er meer voordeel van hadden, hoewel ze minder televisie keken dan voornoemde groep. De onderzoekers kwamen tevens tot de conclusie dat de weinig kijkende kinderen veel betere schoolprestaties hadden en aanzienlijk minder belangstelling voor de geweldprogramma’s. Ook leerde men dat bij het onderwijzend personeel men van mening was dat hun leerlingen wel het nodige konden opsteken van de informatieve programma’s. Maar het onderwijzend personeel gaf daarbij wel aan dat kinderen, die veel meer televisie keken, dit moesten bekopen met mindere schoolresultaten. Ouders, die lager waren opgeleid, gaven gemiddeld aan minder bang te zijn voor de negatieve gevolgen van het kijken naar de televisie van hun kinderen. Ouders met een hogere opleiding waren vaker van mening dat in de kinderuurtjes te veel programma's werden uitgezonden die eigenlijk niet voor kinderen bestemd waren. De lager opgeleide ouders waardeerden de televisie in hoge mate om zijn positieve kanten en wel 51 procent van de ondervraagde ouders. Slechts 5 procent hechtte waarde aan de eventuele gevaren van het kijken van programma’s door hun kinderen. De onderzoekers behandelden ook de invloed van andere media, zoals radio, krant en bioscoop, maar de televisie kreeg de meeste aandacht. Ondanks dat de televisie voor kinderen zo belangrijk bleek in de eind zeventiger jaren van de vorige eeuw, was voor hen het spelen nog altijd het belangrijkste. Het kijken naar de televisie volgde daarna, gevolgd door lezen, sport en tekenen. Verplaats je eens in hoe de basisschool kinderen heden ten dage hun dag inkleden. Het zou interessant zijn om dergelijk onderzoek nu te herhalen. Hans Knot, 2 maart 2024

Het verhaal 'Door Omstandigheden' is begin jaren '80 van de vorige eeuw gepubliceerd in Caroline Radio Nieuws. Luk van Braekel (deel 1 t/m 18) en Albrecht de Groeve (vanaf deel 19) vertelden de geschiedenis van 5 jaar Radio Mi Amigo. -1- Maandag 13 augustus 1973, vijf uur 's middags. In de Suzywafel bakkerij aan de Emiel de Rooverlaan te Buizingen (België) worden de ovens afgezet en vallen de transportbanden stil. Vanuit zijn kantoor op de eerste verdieping kijkt directeur Sylvain Tack zwijgend door het raam naar de tientallen werknemers die de fabriek verlaten. Weemoedig denkt hij aan de tijd toen hij met het wafelijzer van zijn vrouw en een recept van zijn moeder z'n eerste Suzywafel bakte. Ai...! Sylvain's gezicht wordt plots een pijnlijke grimas: een schokgolf van pijn gaat door z'n lichaam. Die verrekte maagzweer toch! In de maanden na de geboorte van de eerste Suzywafel werkte Sylvain zich te pletter om uiteindelijk dit solide bedrijf op te bouwen. Maar toen de fabriek goed en wel draaide en alles op rolletjes liep, kreeg hij een maagzweer. "Zo ben ik nu eenmaal", denkt Sylvain terwijl hij de radio aanzet, "een onrustige natuur, die zich pas goed voelt als hij nieuwe projecten kan aanpakken". Zijn dokter had het bevestigd: "Die maagzweer, meneer Tack, dat komt door de stress die u niet kunt afreageren. Zoek een hobby waarin u zich kunt uitleven, meneer Tack, dat is de beste raad die ik u kan geven". Toen hij enkele dagen daarna op het jaarlijkse fabrieksfeest een van zijn bedienden bezig hoorde als zanger, vroeg Sylvain zich af: "Hoe komt het toch dat die jongen geen succes heeft? Talent heeft hij in elk geval". En plots wist hij het: hij zou ervoor zorgen dat Paul Severs succes kreeg en beroemd werd. En meteen zou hij de raad van zijn dokter opvolgen: de muziekbusiness als hobby! Het was daarna allemaal snel gegaan. Er werd een platenfirma opgericht, Paul Severs werd beroemd, er werden eigen opnamestudio's gebouwd en er werd ook een eigen popblad uitgegeven. Momenteel schatten zijn financiële adviseurs de totale waarde van het Tack imperium, bestaande uit de Suzy fabriek, de platenfirma's Start en Gnome, de uitgeverij Ergado en zijn villa's te Buizingen en Playa de Aro op zo'n slordige 400 miljoen frank. Foto: Sylvain Tack Een glas water met 'n bruistablet doet de pijn ophouden. Inmiddels klinkt het op de radio: "Voor jong en oud van 's morgens tot 's avonds, Suzywafels op de tafels!". "Die van Landschoot toch:, glimlacht Sylvain. De laatste weken stonden de kranten vol over die Adegemse zakenman die de Belgische wetten aan zijn laars lapte door Radio Atlantis in de lucht te brengen. Sylvain wilde ook wel beginnen met zo'n zender, om z'n platen en wafels beter aan de man te kunnen brengen. Hij had Bart van de Laar al tienduizenden franken betaald voor opzoekingen in verband met het oprichten van een eigen zeezender, maar deze had niet veel meer kunnen doen dan het huren van reclamespots op Radio Atlantis. Plotseling rinkelt de telefoon. Sylvain neemt op. - "Spreek ik met de heer Sylvain Tack?" - "Wij zijn twee gewezen medewerkers van Radio Atlantis. We vernamen dat u interesse hebt voor het oprichten van een piratenzender. Wellicht kunnen wij u helpen". - "Ah, interessant. Kunt u morgenochtend even langs komen? A propos, wie bent u eigenlijk? - "Ik ben Eddy de Boeck en mijn vriend heet Roger Henderick. Tot morgen dan!" -2- "Dinsdag, 1 januari! Dit is het begin van het jaar 1974, en het begin van Mi Amigo Radio. Een nieuw radiostation, uitzendend op een golflengte van 259 meter, hetgeen gelijk is aan een frequentie van 1187 kilohertz..." De stem van Adje Roland klonk luid en duidelijk. Will van der Steen zette de radio wat zachter en begon zich aan te kleden. Oudejaarsavond was een beetje lang uitgelopen en hij voelde zich nog wat suf. Maar de geluiden uit het radiotoestel gaven hem een gevoel van voldoening. De afgelopen drie maanden hadden de jongens als gekken gewerkt om de zaak op tijd klaar te krijgen. Het was allemaal begonnen toen De Boeck en Henderick Tack in contact brachten met Ronan O'Rahilly, de eigenaar van de M.V. Mi Amigo, het schip dat Van Landschoot huurde voor zijn Radio Atlantis uitzendingen. Tack had toen voor 28 miljoen frank de helft van het schip gekocht. Van Landschoot moest op 15 oktober opkrassen en Tack zou op 1 november van start gegaan zijn. De naam had Tack zelf gekozen: Radio Mi Amigo, want "daar trapt de massa zo in!" Maar in een storm was de zendmast geknakt en de datum van 1 november viel letterlijk in het water. Te gek eigenlijk, hoe ze dan aan een nieuwe mast geraakt waren. Van Landschoot had een mast laten bouwen voor zijn nieuwe zendschip. Eddy de Boeck wist dat en ging naar de fabrikant, gaf zich uit voor een medewerker van Van Landschoot en naam de mast mee. Nota bene met een gehuurde vrachtwagen waar hij niet eens een rijbewijs voor had! Die Belgen hebben toch maar lef, dacht Will. Neem nou die Sylvain Tack. Vlak na de ondertekening van het contract met O'Rahilly had Belgische krantengroep De Standaard een verhaal gepubliceerd over een wafelbakker uit Buizingen die nu voor 50% eigenaar was van het zendschip Mi Amigo. Waarschijnlijk had Van Landschoot de krant een tip gegeven. Sylvain had prompt een recht op antwoord gestuurd dat kort daarna op de voorpagina werd gepubliceerd. Daarin zei Tack dat hij niet weet wat een boor is, laat staan een piratenboot. “Wat wilt ge, ik ben maar tot mijn 12e jaar naar school geweest, wat zou ik dus afweten van dergelijke ondernemingen. Men moet me nu maar eens met rust laten met dergelijke fabeltjes”, zo stond er te lezen. Als je er lang over nadacht was het eigenlijk te gek om los te lopen, vond Will. Hé, wat was er nu weer aan de hand? Geen geluid meer op de radio! Koortsachtig draaide Will het telefoonnummer van Tack....op vakantie! O'Rahilly was wel thuis, maar hij wist van niets. Er zat niets anders op dan zelf naar het schip te gaan. De sloep was eigenlijk veel te klein, dacht Will toen hij weer zo'n golf zoutwater in z'n gezicht kreeg. Het weer was niet zo best en er hing een dichte mist. De enige manier om het zendschip te vinden was met een draagbare radio de Mebo 2 (van Radio Noordzee) of de Norderney (van Radio Veronica) te peilen. De Mi Amigo lag dan in de buurt. Drie uur nadat hij voor 200 gulden de oude schipper bereid had gevonden om te vertrekken, kwamen ze aan bij het zendschip. De boot had een roemrucht verleden. Het in 1921 als zeilschip gebouwde vaartuig werd in 1939 voorzien van een 500 pk motor die zorg droeg voor een snelle gang ten dienste van schatrijke lieden die een plezier trip wilden maken. In 1959 werd het statige gevaarte omgeturnd tot zendschip dat onder meer opereerde voor de Zweedse kust als Radio Nord. Dit radiostation verdween in 1961 uit de ether en het schip verzeilde in Texas (USA) waar het aan de ketting lag maar tegelijk ook nieuwe zenders aan boord kreeg. In totaal zes landen heeft het onder Panamese vlag varende schip aan de beruchte ketting gelegen. De voorlaatste periode als actief zendschip ging de M.V. Mi Amigo in 1964 in als Radio Atlanta en Caroline II. Tot het in maart 1968 naar de oude haven van Zaandam werd gesleept en daar bijna vijf jaar aan de ketting heeft liggen weg te rotten. Het is een zekere Gerard van Dam geweest (thans één der eigenaren van Radio Delmare) die het schip voor zo'n 20.000 gulden kocht om het om te bouwen tot een piratenmuseum, zo had hij althans beweerd. Voor iemand er erg in had lag het schip voor de kust van Scheveningen. Het bleek dat Van Dam in opdracht had gehandeld van Ronan O'Rahilly. Nadat het zendschip voor korte perioden als Radio 199, Station 385 en Radio Seagull had gefungeerd, wat niet zo'n daverend succes bleek te zijn, was het geld opgeraakt, totdat Adriaan van Landschoot op de proppen kwam. Met een dreun maakte de sloep contact met ‘The Old Lady’, zoals de Engelse jongens het schip noemden. Peter Chicago, de zendertechnicus, begeleidde Will naar de machinekamer. De twee indrukwekkende Deutz-generatoren stonden er werkloos bij. "Door overbelasting stilgevallen en we kunnen ze niet meer op gang krijgen", zei Peter met z'n typisch Britse flegma. Tegen de ochtend was de boel weer op gang gebracht. De zender was weer in de lucht. Will rende naar de studio. "Goeiemorgen, dit is Radio Mi Amigo. Door omstandigheden moesten we gisteren na 1 uur uit de lucht, maar nu zijn we weer terug met heel veel muziek". -3- Het was een zonnige junidag. Buiten was het bloedheet maar door de airconditioning was het binnen in de Start-studio's lekker fris. Norbert van Slembrouck dronk zijn glaasje pils leeg. "Zo, m'n stembanden zijn weer geolied', gekscheerde hij tegen de opnametechnicus. De afgelopen twee uur hadden zijn collega-discojockeys het refrein van het Mi Amigo-strijdlied uit volle borst op één van de 24 sporen van de studiorecorder ingezongen. Daarna hadden de Nana's, een driekoppig meisjeskoor, wat "dabradabada"-geluidjes geproduceerd. Nu moest Norbert enkel nog de door Pierre "Vader Abraham" Kartner opgestelde tekst van de strofen zingen. Norbert was zanger, discjockey én feestzaalexploitant. Eigenlijk had hij slechts één grote hit gemaakt, "Pas op voor de verf", en dat was zes jaar geleden. Maar populair was hij wel, dankzij z'n zondagsmiddagprogramma bij BRT 2 dat hij in die tijd gepresenteerd had. Sinds 1 januari werkte hij nu bij Mi Amigo en hij was vooral populair bij de Vlaamse huisvrouwen. "Kunnen we beginnen?" vroeg de technicus. "Okay, begin maar". In z'n koptelefoon klonken de zware mannenstemmen "Mi Amigooo Radiooo, Mi Amigooo here we gooo". De vijf Nederlandse diskjockeys waren speciaal naar Buizingen afgezakt voor de plaatopname. Gewoonlijk werkten ze in Breda waar de studio's van Mi Amigo gevestigd waren. Bert Bennett en Joop Verhoof hadden vroeger bij de Nederlandstalige Caroline en bij Atlantis gewerkt. Ad Petersen kwam van Caroline en Hilversum 3. Frans van der Drift was aan z'n radiodebuut toe en Will van der Steen had ook een tijdje voor Caroline gewerkt. Behalve Norbert werkten bij Mi Amigo nog twee anderen Vlaamse diskjockeys. Peter van Dam en Mike Moorkens kwamen van Radio Atlantis. Peter had onder de naam Peter Brian ook al voor Caroline gewerkt. Norbert zette het refrein in: "Niet ver hier vandaan, ligt te dobberen op de zee...". Honderdvijftig kilometer ver weg, voor de kust van Scheveningen, lag de motor-vessel Mi Amigo te stralen in de schittering van de zon. Met een vermogen van zo'n 25 kilowatt werden de muziekjes en reclameboodschappen de ether in geslingerd. Nou, reclameboodschappen.... eigenlijk was het "informatie" die door de diskjockeys voorgelezen werd uit bladen als Joepie, Het Laatste Nieuws en de Telegraaf. Een truc natuurlijk. België had immers al jaren het verdrag van Straatsburg ondertekend, waardoor onder meer adverteren op zeezenders strafbaar werd gemaakt. Maar de Belgische firma's adverteerden nu in Joepie. Dat de Mi Amigo-discjockeys af en toe iets voorlazen uit Joepie, daar konden de firma's niet aan doen natuurlijk. Sommige andere bedrijven lieten bij de platenfirma van Tack 45-toerenplaatjes met een reclamespot maken. Die singles werden dan gratis aangeboden bij allerlei producten, én toevallig ook nog eens op Radio Mi Amigo gedraaid. Foto MV Mi Amigo (Wikipedia) "Op zeer korte tijd is Radio Mi Amigo gegroeid tot het meest populaire radiostation van de Benelux... it's number one! Voor informatie schrijf naar Postbus 847, Hilversum in Nederland". Deze spot stond aan het begin van elke programmatape die vanaf het zendschip uitgezonden werd. In tegenstelling tot Veronica en Noordzee verzorgde Mi Amigo geen nieuwsuitzendingen. De Caroline diskjockeys die van 's avonds 7 tot 's ochtends 6 hun programma's deden hoefden overdag dus maar de bandjes te starten op het hele uur, voorafgegaan door een K-tel reclame. "En wend je ooit je steven richting volle zee, neem mij dan in je kielzog als herinnering met je mee...". Norbert zuchtte opgelucht, de plaatopname was afgelopen. -4- De M.V. Mi Amigo kraakte en kreunde toen de twee sleepboten zich in beweging zetten, richting volle zee. Het ophalen van het anker was niet makkelijk geweest. Twee jaar lang hadden allerlei schaaldieren en zeewieren zich aan het anker, de ankerketting en de scheepswand vastgehecht. Ook het varen verliep daarom erg moeilijk. Het begon al donker te worden. Vanop het dek keek de bemanning toe hoe de Norderney en de Mebo 2 langzaam uit het zicht verdwenen. Beide zendschepen waren aan hun zwanenzang toe. Morgenavond zouden hun zenders zwijgen. Caroline en Mi Amigo zouden echter doorgaan, dat hadden Ronan O'Rahilly en Sylvain Tack beslist. Wat ze allemaal besproken hadden zou wel voor altijd een raadsel blijven. Feit was dat door het wegvallen van Veronica en Noordzee de concurrentie voor Mi Amigo zou verdwijnen. Minister Van Doorn had als het ware voor Tack en O'Rahilly een monopoliepositie gecreëerd. Officieel zou alles nu via Spanje gebeuren, een land dat het Verdrag van Straatsburg niet ondertekend had. Tack had er trouwens al enige tijd een buitenverblijf, dat zou onbetaalbaar en tijdrovend worden en het hoefde helemaal niet. Er waren zoveel havens in Engeland, Nederland, Frankrijk en België, en de justitie kon niet overal tegelijk zijn. Tack en zijn diskjockeys zouden voorlopig nog in België blijven. Het Belgische gerecht had immers nog niets tegen Tack ondernomen en het zag er naar uit dat ze hem nog een hele tijd met rust zouden laten. Sommigen vonden dat wel vreemd. Het weekblad Humo dacht de oplossing gevonden te hebben: tijdens een verkiezingsmeeting in januari had de Brusselse politicus Paul Vanden Boeynants duizenden Suzy-wafels met zijn foto gratis laten uitdelen aan het publiek. De rest kon je er dan bij fantaseren. Een erg onwaarschijnlijk verhaal, vooral als je wist dat Humo en "Veedeebee", zoals hij vaak genoemd werd, al jaren met elkaar overhoop lagen. Het was al ochtend toen het zendschip het anker liet zakken, 12 mijl uit de kust van Felixstowe, in de monding van de Theems. Het was een ideale ankerplaats voor het niet meer zo sterke schip. De zee was er maar enkele meters diep en door de vele zandbanken was het schip beschermd tegen al te hoge golven. Veel beter dus dan de ligplaats voor Scheveningen, waar de zee soms erg wild te keer ging. De ontvangst in Nederland en Antwerpen zou echter een stuk minder worden. Voor West- en Oost-Vlaanderen zou er weinig verandering zijn. Voor Caroline was het vanzelfsprekend wel een goede zaak. De volgende ochtend was Mi Amigo/Caroline de enige overgebleven zeezender. Er werd een nieuw omgeroepen: Rado, Playa de Aro, Gerona in Spanje. Wel moest Tony Allen heel wat programma's zelf live presenteren in zijn beste Nederlands, omdat door omstandigheden de tapes niet aan boord geraakt waren. De Britse kustwacht had immers op haar radarschermen een niet geïdentificeerd drijvend voorwerp waargenomen en een marineschip lag nu een oogje in 't zeil te houden bij dat vreemde scheepje met die hoge mast. -5- Het was 7 uur 's ochtends toen tegenover de riante villa van Sylvain Tack te Buizingen (België) een onopvallende bestelwagen stilhield. Binnenin zat een filmploeg van de AVRO. Door een kleine opening in de wand van de auto werd de voordeur van de villa nauwlettend in de gaten gehouden met een 16 mm filmcamera. Het wachten was eentonig, maar er zat niets anders op. Enkele dagen voordien hadden ze geprobeerd telefonisch een afspraak te maken met Sylvain Tack. Het telefoongesprek klonk ongeveer als volgt: Avro: "Spreek ik met de heer Sylvain Tack?" Tack: "Ja, waarover gaat het?" Avro: "Wij hadden u graag enkele vraagjes gesteld over Radio Mi Amigo." Tack: "Wat zegt u daar? Mi Amigo? En wie moet u hebben?" Avro: "Wel, wij hebben hier en daar eens geïnformeerd en we zijn tot de conclusie gekomen dat alle draadjes bij u terecht komen." Tack: "Hahaha! Allee meneer, ik kan ook wel tegen een goeie grap maar het moet serieus blijven hé! Ik weet niks van Mi Amigo!" AVRO: "Maar zouden we daarover niet eens kunnen praten?" Tack: "Ik zeg u godv... (Vlaamse vloek) dat ik er niks van weet! Wat moeten wij daarover gaan praten?" Dus zat er niets anders op dan de heer Tack stiekem te gaan filmen en zoveel mogelijk elementen te ontdekken die wezen op bindingen tussen Tack en Mi Amigo. Sylvain Tack (foto Werner Hartwig) Om kwart over acht zwaaide de voordeur open. De camera zoemde terwijl Tack op de garage toeliep, in zijn snelle BMW stapte en wegreed. De bestelauto volgde hem discreet. Jammer voor de AVRO-mensen reed Tack niet naar een geheime Mi Amigo-studio maar naar de Suzy-fabriek. Pas toen de filmploeg binnen de fabriek opnamen begon te maken en een ploegbaas hem hiervan op de hoogte stelde, besefte Tack wat er aan de hand was. Aangezien hij geen toestemming had gegeven voor de opnamen, verzocht hij de filmploeg zijn fabriek te verlaten en de gemaakte opnamen te vernietigen. Toen de AVRO-mensen zich hier niet aan stoorden gaf Tack opdracht aan enkele mensen van de fabriek om de heren dan maar hardhandig te verwijderen. Enkele rake klappen volgden en de filmcamera vloog aan diggelen. Tack kreeg zijn zin: de AVRO-mensen dropen af. Enkele dagen later bracht Televisier Magazine een reportage over de hele zaak, waarin ze probeerden aan te tonen dat Tack de grote man was achter Mi Amigo. Of ze daarin slaagden valt te betwijfelen. De kranten lieten zich ook niet onbetuigd. Woorden als 'knokploeg', 'maffiapraktijken' en 'afpersing' waren schering en inslag. Maar de echt nare gevolgen van deze vreemde story zou Tack pas twee jaar later ondervinden: een veroordeling tot zes maanden gevangenisstraf wegens afpersing met geweld. -6- De AVRO-mensen hadden het mis toen ze dachten in de Suzy-fabriek geheime Mi Amigo-studio's aan te treffen. Na 31 augustus 1974 had Mi Amigo nog de volgende dj's in dienst: Norbert, Frans van der Drift, Patrick Debateau en Will van der Steen. De programma's werden opgenomen in studio's verspreid over de Benelux, onder andere in Enschede, Bruggen en Opbrakel. Sommige dj's, zoals Norbert, vertelden graag in hun programma's over de zachte winters aan de Spaanse Costa Brava, waar de programma's immers 'zogezegd' opgenomen werden. De reclamespots werden nu niet meer 'gelezen' in Joepie, maar 'overgenomen' uit vroegere programma's, programma's van vóór 31 augustus dus. Toch was dit alles maar voorlopig. Tack had plannen om alles werkelijk over te brengen naar Spanje en het een semilegaal kleurtje te geven. De programma's zouden in Spanje opgenomen worden en uitgezonden worden via Radio Gerona, zodat de adverteerders gedekt waren. Hoe de banden dan later op een zendschip geraakte, daar had Tack niets mee te maken. In februari 1975 waren er dan ook regelmatig spotjes op de zender te horen: "Op maandag 10 februari begint de lente op Mi Amigo Internationaal. Terwijl gans België en bijna heel Nederland zich storten in het carnavalsgebeuren verzorgen de disc-jockeys Bert Bennett, Peter van Dam, Joop Verhoof en Stan Haag vanuit Playa de Aro de Benelux van 13 uur muziekplezier per dag". Op 10 februari zaten de dj's echter nog steeds in de Benelux, want de werkelijke overbrenging naar Spanje was pas enkele weken later gepland. Maar die planning zou binnenkort erg in de war gestuurd worden ... -7- Zaterdagochtend, 22 februari 1975. De naald van de Garrard-draaitafel tastte de laatste groeven af van Mi Amigo's lieveling van deze week. Peter van Dam stopte de cartridge met "Scruboard", zijn tune, in spotmaster 1. In spotmaster 2 ging de cartridge met de "Met Peter gaat het beter..."-jingle. De plaat was afgelopen. Peter beukte op de startknop van spotmaster 2, dat paste trouwens helemaal in de stijl van zijn programma. Spotmaster 1 werd al even onzacht gestart en op het mengpaneel werd de microfoonfader opengezet. "Goeiemorgen luisteraars, hier is Van Dam weer. Ja, het is voor mij wel even wennen want we zitten in een andere studio dan gewoonlijk. U raadt het nooit... Ik zit momenteel in een huis, een heel laag huis eigenlijk, helemaal wit geschilderd. En als ik door het raam kijk zie ik dat het buiten heel stil en rustig is. Ik ben er zelfs zeker van dat er kilometers in de omtrek geen levende ziel te bespeuren is. En eigenlijk is dat een geruststellende gedachte, want als je de kranten moet geloven dan zit de justitie ons op de hielen... Heren van de justitie, hebt u al begrepen waar Van Dam nu zit?" Foto: Joop Verhoof, Peter van Dam, Mike Moorkens en Stan Haag Peter bevond zich inderdaad op de Noordzee. Een vrij ongewone gang van zaken eigenlijk, want liveprogramma's waren bij Mi Amigo eerder uitzonderingen. Maar de voorbije dagen waren er dan ook een heleboel ongewone dingen gebeurd. Vorige week was de rijkswacht bij zeven Mi Amigo-medewerkers tegelijk binnengevallen voor een huiszoeking. En tijdens het weekend, net toen Peter en z'n verloofde bezig waren de studio's in Opbrakel (België) af te breken om de apparatuur in veiligheid te brengen, had de rijkswacht hen op heterdaad betrapt. Peter werd gearresteerd en omdat de onderzoeksrechter hem pas op maandag kon ondervragen, moest hij de rest van het weekend in de "amigo" (gevangenis) doorbrengen. Gelukkig werd hij na ondervraging weer vrijgelaten. Twee andere medewerkers achter de schermen bleven aangehouden: Marcel Siron die huurder was van de hoeve waar de studio's waren ondergebracht en Christian Hendrickx, de reclameronselaar en tevens broer van Sylvain Tack's vriendin Jacqueline. Samen met Jacqueline (mevrouw Tack bleef liever thuis...) was Tack trouwens onmiddellijk na de huiszoekingen naar Spanje gevlucht. Peter was nu wel bezorgd over de toekomst. Zou de bevoorrading verzekerd blijven? En hoe zou het publiek reageren nu de naam Mi Amigo definitief in de sfeer van justitie en recherche geraakt was? -8- "Hmm, mooi lenteweertje!" dacht Sylvain Tack terwijl hij de voordeur van zijn luxueuze villa achter zich in het slot hoorde vallen. Het was nog volop winter (eind februari) maar het weer aan de Costa Brava kon een vergelijking met een doorsnee Benelux-lentedag glansrijk doorstaan. Sylvain haalde diep adem. Was dit nu berglucht of zeelucht, zo vroeg hij zich af. In de verte kon hij de zee zien. Vanop de top van de berg Mas Nou had je immers een onvergetelijk uitzicht op de omliggende streek. Sylvain wandelde naar de dertig meter lager gelegen studio's, die waren ondergebracht in de ambtswoning van zijn vriend Alfons Tops (vandaar het telexnummer AlTo in de latere reclameboodschappen), uitbater van Mas-Nou-urbanisatie. Het adelaarsnest boven op de berg had Tack al enkele jaren geleden gekocht. Het had eerst dienst gedaan als buitenverblijf en nu dus als vaste woonplaats. "In elk geval beter dan de bak", dacht Sylvain, "Want als ik naar m'n advocaat geluisterd had, dan zat ik nu daar!" Inderdaad, op maandag 10 februari had Tack een uitnodiging gekregen om op donderdagochtend voor de onderzoeksrechter te verschijnen. En hij was al van plan ook te gaan, toen op woensdagochtend de rijkswacht een inval deed bij zeven Mi Amigo-medewerkers. Toen werd hij bang. Hij belde zijn advocaat en vertelde hem van zijn plan om naar Spanje te vertrekken. De raadsman was het er niet mee eens. "Pas toch op Sylvain! 'Ze' zouden wel eens kwaad kunnen worden!" Maar Tack's besluit stond vast. De volgende dag rolde zijn snelle BMW al over de Franse autowegen, richting Middellandse Zee. Foto Villa Tack (Douwe Dijkstra) De noodstudio's waren ondergebracht in een klein appartementje. In de woonkamer namen Stan Haag en Bert Bennett hun programma's op, terwijl Joop Verhoof zich in het kleine keukentje geïnstalleerd had. Over een paar weken, tegen de tijd dat Peter van Dam terug van boord kwam, zouden de vier volwaardige studio's klaar zijn. Daar was technicus Maurice Bokkebroek al volop mee bezig. Sylvain was wel in zijn schik met zijn huidige Dj-ploeg, het keurkorps dat van zijn station de parel van de Costa Brave én van de Benelux zou maken. Nogal wat anders dan zo'n sukkel als Mike Moorkens, vond Sylvain. Hij was er zeker van dat Mike Moorkens de hele zaak aan de justitie verraden had. Moorkens had zonder toestemming reclame voor z'n eigen drive-in shows uitgezonden. Tack had betaling geëist en na een hoogoplopende ruzie had Moorkens gezegd: "Wij zien mekaar nog wel!" Mike had Tack altijd gesust toen hij hem aanmaande om de studio bij hem thuis weg te doen: "Och, mijn stiefvader is onderzoeksrechter en hij waarschuwt me wel als het gerecht iets gaat ondernemen". Dus na de ruzie ging Mike uithuilen bij zijn stiefpa, met de bekende gevolgen. Om er zeker van te zijn dat Moorkens de verrader was had Tack hem nog opgebeld vanuit Spanje: Tack - "Vuile verrader, wij hebben nog iets te vereffenen he, kom je niet af? Ik ben nu in Brussel". Mike - "Hoezo afrekenen? Ik heb niks verrader!" Tack - "Maar man, het ligt er vingerdik op: iedereen heeft een huiszoeking gehad, behalve jij". Tack had toen de hoorn neergelegd en even later terug gebeld: in gesprek. Mike was natuurlijk weer naar die stiefvader aan het bellen..... en ja hoor, de volgende dat kreeg ook hij zijn huiszoeking. Terwijl Tack de studio's verliet en weer naar boven wandelde, begon Stan Haag aan de opname van een speech die op 2 maart zou uitgezonden worden. Met op de achtergrond de plaat "Need your love so badly" van Fleetwoord Mac legde hij uit waarom Mi Amigo door zou gaan, tegen de wil van de justitie maar tot vreugde van miljoenen luisteraars. -9- Dagelijks luisteren meer dan zes miljoen mensen naar Radio Mi Amigo Internationaal. Ook voor u, internationale bedrijven, is het mogelijk te adverteren. Voor inlichtingen belt u het telefoonnummer in Spanje..". In de maanden juli en augustus 1975 werd deze slogan elk uur de ether in geslingerd via de 252,7 meter van de middengolf. De kranten die in februari het spoedige einde van de enige overgebleven Nederlandstalige zeezender voorspeld hadden, kregen ongelijk. Radio Mi Amigo leefde en hoe! Voor de eerste keer in de geschiedenis opereerde een zeezender vanuit een hoofdkwartier dat meer dan 1000 km van het zendschip verwijderd lag. In Playa de Aro registreerden de diskjockeys hun programma's op BASF C-120 cassettes. Dat gebeurde in drie studio's die ingericht waren door studiotechnicus Maurice Bokkenbroek. Eén studio werd gezamenlijk gebruikt door programmaleider Joop Verhoof, Stan Haag, de vrouwelijk dj Michelle en door Bokkenbroek die allerlei productiewerk deed. Foto: Maurice Bokkenbroek in de studio in Spanje (Douwe Dijkstra) Stan Haag was een echte radio-veteraan: als presentator bij Radio Luxemburg had hij aan de wieg gestaan van het eerste popstation op het Europese continent. Later was hij gaan werken bij Radio Veronica. Daar werd hij ontzettend populair met zijn verzoekplatenprogramma "de Jukebox", dat hij nu ook bij Mi Amigo verder presenteerde. Na het verdwijnen van zeezender Veronica zocht Stan tevergeefs naar een baantje bij de officiële (Hilversumse) omroepen. Toen hij van Sylvain Tack het aanbod kreeg om naar Spanje te komen hoefde hij dan ook niet lang na te denken. Ook Stan's vrouw begon in de zomermaanden onder de naam "Michelle" als dj te werken, dit op aandringen van Sylvain Tack. Bert Bennett en Peter van Dam hadden elk een eigen studio. Hun respectievelijke vrouw Gea en verloofde Lieve waren af en toe ook behulpzaam met administratief werk en het rangschikken van platen. Alle programma's werden in Spanje getapet. Nadat Peter van Dam een week voor Pasen de M.V. Mi Amigo verlaten had en naar Spanje getrokken was, had ex-Atlantis dj Rob Ronder het nog een maand lang van hem overgenomen op het schip, maar nadien bleven alleen de Engelse Caroline-dj's aan boord. De cassettes met de programma's werden per auto of per autocar naar België of Nederland gebracht van waaruit het zendschip bevoorraad werd met voedsel, brandstof en muziek. Dit was eigenlijk in strijd met het Verdrag van Straatsburg, en daarom hield Tack steeds vol dat de bevoorrading per schip vanuit de Spaanse havens Bilbao en Santander gebeurde, iets wat in werkelijkheid zowel financieel als organisatorisch onmogelijk was. -10- Zondag 14 september 1975. De stemming aan boord van het zendschip Mi Amigo is nogal somber. Donkere onweerswolken pakken zich samen boven de woelige Noordzee. Maar ook de Mi Amigo-organisatie aan land, voor wie in de afgelopen zes maanden geen wolkje aan de hemel scheen te staan, ziet zich weer in zijn bestaan bedreigd. Een hele week lang is er door omstandigheden alleen non-stop muziek uitgezonden en pas sinds gisteren is de programmering weer enigszins normaal. Wat was er gebeurd? de zwager van Sylvain Tack, Christian Hendrickx, beter bekend als Patrick Dubateau, was in Brussel op heterdaad betrapt toen hij een koffer met geluidscassettes in ontvangst nam aan de halte van de autocarlijn Playa de Aro - Brussel. Op de geluidscassettes stonden... jawel, programma's voor Radio Mi Amigo. Sylvain Tack had het blijkbaar op een akkoordje gegooid met een reisbureau: gratis reclame in ruil voor wekelijks transport van de programmabanden. De buschauffeur en Christian Hendrickx werden na ondervraging weer vrijgelaten, maar de cassettes bleven in beslag genomen. In ijltempo werden in België en Spanje non-stop programma's gemaakt die het ontstane gat moesten opvullen. Die programma's bevatten onder meer ook reclame voor de Veronica dubbel-lp, te herinnering aan het station dat nu al meer dan een jaar niet meer te horen was. Op 31 augustus was op Mi Amigo trouwens een eerste programma uitgezonden van de Vereniging voor Vrije Radio over allerlei zeezendertoestanden en meer dan een jaar lang zou de ether wekelijks een uur lang bol staan van idealisme en herinneringen aan gouden zeezendertijden. Mede door de steun van Mi Amigo en door de boeiende gebeurtenissen die het komende jaar zouden plaatsvinden, zou de VVVR uitgroeien tot een organisatie met duizenden leden. De vele vrije-radio-freaks die op die septemberzondag hun radio aanzetten (het vorige programma was het wekelijks halfuurtje van radiopredikant dominee Toornvliet) on het VVVR-programma te beluisteren, merkten al gauw dat er een oude tape gedraaid werd: een gevolg van de moeizame bevoorrading van de afgelopen week. Maar een boeiend programma werd het wel, want plotseling was er een stem in gebroken Engels te horen: "Good evening ladies and gentlemen, this is an emercency call....". De kapitein had de normale uitzendingen onderbroken, want in de buurt van het zendschip was een jacht aan het vergaan. Zelf kon de bemanning niets ondernemen want de M.V. Mi Amigo lag voorlopig nog rotsvast aan zijn anker, maar wel konden ze de luisteraars vragen de Britse kustwacht te verwittigen. De volgende uren werd de kustwacht dan ook overstelpt met telefoontjes. Uiteindelijk werden de schipbreukelingen op één na door een helikopter gered. Er kon alvast een element toegevoegd worden aan het lijstje van pro-zeezender argumenten: er was nu tenminste nog een permanente uitkijkpost op de Noordzee, die in staat was mensenlevens te redden. -11- Zaterdag 8 november 1975. Op de Noordzee woedt een zware storm. 's Middags tijdens het programma van Peter van Dam voelt de bemanning van de MV Mi Amigo plotseling een vreemde schok door het schip gaan. Pas als het donker geworden is kan kapitein De Swart aan de positie van diverse boeien in de buurt merken dat het zendschip van zijn anker is geslagen. Inmiddels zijn de programma's van Radio Caroline al gestart en dj Simon Barrett vertelt de luisteraars wat er gaande is. In de machinekamer doet men intussen verwoede pogingen om de scheepsmotor op gang te krijgen. Dat lukt, maar door de jaren heen is de scheepsromp begroeid met een dikke laag wieren en schelpen, zodat het schip moeilijk bestuurbaar is. Omstreeks half negen loopt de Mi Amigo vast op een zandbank, maar de uitzendingen gaan gewoon door. Gelukkig wordt het weer vloed en een half uur later is men alweer los van de zandbank. Het schip blijft echter verder afdrijven en om half elf moeten de uitzendingen stopgezet worden omdat de Mi Amigo in de Britse territoriale wateren vaart. De dj's nemen ondanks alles toch opgewekt afscheid van de luisteraars. Na de plaat "Flying in the sun, Sweet Caroline" wordt het stil op de 259 meter. De volgende dag kan men een klein noodanker uitwerpen. De zee is weer kalm geworden en het schip blijft stil liggen. Het ergste lijkt voorbij. In de ochtend van donderdag 13 november komt een sleepboot met een nieuwe ankerketting aan bij de Mi Amigo. Tijdens het verslepen breekt echter een tros en draait tussen de schroef van de sleepboot. Men besluit dan maar om het anker ter plaatse te laten zakken, want men was toch al 12 mijl uit de kust. Om half elf wordt de zender aangezet en er klinkt weer muziek vanaf de Noordzee! -12- De volgende morgen vertrekt uit de haven van Margate een patrouilleboot van de marine met aan boord inspecteur Hargreaves van de Essex Police. Hij heeft een opsporingsbevel bij zich wegens het overtreden van de Marine Offences Act. het Britse Home Office had immers uitgekiend dat het zendschip nog altijd binnen de territoriale wateren lag, omdat deze pas eindigen op drie mijl vanaf de laatste zandbank die bij laag water zichtbaar is. Bij de Mi Amigo aangekomen stappen de politiemensen aan boord. De kapitein, de twee Engelse badjas en zendertechnicus Peter Chicago worden gearresteerd. Inmiddels heeft iemand ongemerkt de microfoon in de studio aangezet en de luisteraars zijn gedurende enkele ogenblikken getuige van een heftige woordenwisseling, tot de draad van de microfoon doorgeknipt wordt. Tot opluchting en verbazing van velen wordt het schip niet in beslag genomen, dat daarover slechts door een rechtbank beslist kan worden. De vier gearresteerden worden meegenomen naar het gerechtshof in Southend, waar ze de volgende dag worden vrijgelaten na het betalen van een borgsom. Inmiddels is bij het zendschip een tender aangekomen met een nieuwe kapitein en twee nieuwe dj's, die volkomen verrast het nieuws over de raid te horen krijgen. De tender kan het schip niet buiten de territoriale wateren verslepen, omdat de nodige takels en sleeptrossen ontbreken. Twee dagen later is het weer eens stormweer en de kans is groot dat de voorlopig vastgemaakte ankerketting loskomt. Het schip schommelt hevig heen en weer en er wordt besloten de reddingsboot op te roepen. De twee dj''s worden van boord gehaald maar de rest van de bemanning verkiest te blijven. Inmiddels heeft het zendschip heel wat water gemaakt en ook de zender is beschadigd door het zeewater. Pas een week later komt er een sleepboot en de Mi Amigo wordt naar zijn oude ligplaats gebracht. Op 26 november kan er weer uitgezonden worden, zij het met zwak vermogen, omdat de zender doorweekt is en er een stuk van de zendmast is afgeknakt. -13- Eind 1975 staken in de pers weer een hoop negatieve berichten over Radio Mi Amigo de kop op. Twee firma's, John Bolten meubelen uit Nederland en Marty wasprodukten uit België beweerden te worden gechanteerd door Mi Amigo. Hun versie was de volgende: ze hadden een maand reclamespots op de zender gehuurd. Tot hun verbazing bleven de spots ook na die maand doorlopen en kregen ze achteraf de gepeperde rekening toegezonden. Toen ze weigerden te betalen, werd er gedreigd met het uitzenden van anti-reclame, in de zin van: "De laatste tijd bereiken ons berichten over geïrriteerde handen ten gevolge van het gebruik van Marty-producten. Wilt u geen geïrriteerde handen, gebruik dan geen producten van Marty!" De Mi Amigo-versie luidde vanzelfsprekend enigszins anders. Sylvain Tack gaf toe dat hij gedreigd had met anti-reclame, maar benadrukte dat het slecht een pressiemiddel geweest was en dat hij nooit werkelijk anti-reclame zou uitgezonden hebben. Volgens Tack hadden beide firma's alle uitgezonden reclame wel degelijk aangevraagd. Het is nooit uitgemaakt welke versie de juiste was. De justitie zette evenwel een onderzoek in gang dat in januari 1976 aanleiding gaf tot de arrestatie van een zekere Patrick Van Ackoleyen (= Patrick Valain!), die reclame ronselde en de drive-in shows organiseerde. Net vóór zijn arrestatie had hij nog een interview toegestaan aan een grote Belgische krant. Daarin vertelde hij niets te maken te hebben met Mi Amigo. Voor de persfotograaf poseerde hij in een Mi Amigo-T-Shirt, met op de achtergrond een muur vol posters en stickers van het station. Maurice Bokkebroek, Peter van Dam en Bart van Leeuwen in Playa de Aro (foto Werner Hartwig) Op programma-gebied waren er begin 1976 enkele wijzigingen. Op 14 januari werd de laatste Bert Bennett-show uitgezonden. Bert verliet het station en keerde terug naar Nederland. Het eentonige dj-werk zonder direct contact met het publiek was hem blijkbaar gaan vervelen. De volgende dag begon Radio Mi Amigo met nieuwsuitzendingen, rechtstreeks vanaf het zendschip. Hiervoor zorgden Jan van der Meer en Tim Ridder, alias Bart van Leeuwen (vóór 1974 en na 1977 bij Veronica). Enkele weken later gingen deze nieuwslezers ook live muziekprogramma's presenteren, wat bij de luisteraars zeker in goede aarde viel. Omstreeks de jaarwisseling brachten de Playa-dj's hun eerste single op de markt: "Amalia", een carnavalshit geschreven door Stan Haag. -14- Zondagochtend 19 september 1976, elf uur. Aan boord van de MV Mi Amigo startte Marc Jacobs de cassette met het populaire telefoonspel 'Cash Casino', opgenomen in Spanje. Sinds het invoeren van de liveprogramma's was Radio Mi Amigo een heel stuk populairder geworden. Er was het middagprogramma 'Baken 16' met allerlei gekke toestanden en veel informatie over het boordgebeuren. Er was het kassa-spel waarbij de luisteraars konden telefoneren naar Spanje om het mysterieuze geluid te raden. Er waren nieuwe live-diskjockeys Frank van der Mast en Marc Jacobs die zowat de boegbeelden van Mi Amigo geworden waren. Er was een Mi Amigo fanclub opgericht en in het hartje van Playa de Aro waren er gloednieuwe studio's gebouwd waar de toeristen de dj's konden bekijken als vissen in een aquarium. Op het zendschip waren nu twee radiostations actief: Mi Amigo op 253 meter met een 30-tal kilowatt en Caroline op 192 meter met 10 kilowatt. Sinds Pasen zond Caroline 24 uur per dag uit. Een week geleden was het zendschip immers gestrand op een zandbank en er was nogal wat waterschade geleden. De Mi Amigo-studio was voorlopig onbruikbaar en daarom gingen de Nederlandstalige uitzendingen door vanuit de Caroline-studio. Marc Jacobs keek even op zijn horloge. Twintig over elf. Hm, tijd voor een stunt. Hij zette de microfoon open en zei: 'Luisteraars, sorry dat ik het programma onderbreek, maar op dit ogenblik cirkelt er een helikopter boven het zendschip. We weten niet precies wat het te betekenen heeft, maar met het oog op de gebeurtenissen van afgelopen week zijn we op het ergste voorbereid'. Buiten was er natuurlijk geen vuiltje aan de lucht. Maat tien dagen voor de correctionele rechtbank te Brussel 41 medewerkers van Mi Amigo zou aanpakken, deed het station verwoede pogingen om zichzelf in een gunstiger daglicht te plaatsen bij de luisteraars. In de kranten werd immers voortdurend geschreven over geweldpleging (tegenover de AVRO-ploeg, zie deel 5), afpersing (tegenover Marty (zie deel 13) en illegale radio-uitzendingen. Om te beginnen moest iedereen nu maar eens gaan beseffen hoe populair Mi Amigo wel was. Marc zette de microfoon weer open. 'Luisteraars, de helikopter heeft zojuist een pakje laten zakken met daarin een briefje, en op dat briefje staat een bericht van de Nederlandse en Belgische PTT: of u alstublieft de juiste telefoonnummers wilt draaien, want de telefooncentrales in de Benelux raken overbelast doordat te veel mensen willen meedoen aan het kassa-spel en daarbij een verkeerd nummer draaien'. Ach, de kranten verdraaiden dagelijks de waarheid als het om Mi Amigo ging, waarom zou Mi Amigo dan niet enkele leugentjes om bestwil morgen vertellen? Zo was de redenering van de medewerkers. Precies een week later zou directeur Sylvain Tack nog een reuze stunt uithalen door persoonlijk een toespraak (nou ja, voor sommigen klonk het meer als een Belgenmop) te houden op de radio: 'Beste luisteraars, dit is de eerste maal dat u mijn stem hoort op Radio Mi Amigo, waarom? Heel eenvoudig (sic): ik ben het beu te moeten horen dat wij afgeschilderd (sic) worden als misdadigers, uitbater (sic), afpersers en bedriegers....'. Het ging verder nog over een mevrouw uit Gent die een brief geschreven had naar Tack. Ze moest dringend een operatie ondergaan maar ze had financiële problemen. Sylvain, edelmoedig als steeds, zou een deel van de kassa-pot aan haar schenken en hij besloot zijn toespraak als volgt: '...dat krijgt u van mij. Dit is mijn beslissing. Hopelijk brengen wij zo een beetje Spaanse zon in uw leven'. Hoe de operatie afgelopen is hebben we nooit mogen vernemen. De volgende weken ging alle aandacht immers naar wat zich in het Justitiepaleis te Brussel afspeelde. -15- "Sylvain Tack!"... De stem van rechter Anna de Molina galmde door de gerechtszaal toen de namen van de beschuldigden in "de zaak Mi Amigo" werden voorgelezen. Tientallen keren weerklonk het antwoord "aanwezig!" vanop de beschuldigedenbank die voor de gelegenheid extra uitgebreid was. Bij het voorlezen van de naam van de hoofdbeschuldigde echter bleef het enkele seconden ijzig stil. Onbereikbaar voor justitie zat de man immers nog steeds in het zonnige Playa de Aro. Daar was echter ook niet alles koek en ei. Vooreerst waren er ernstige meningsverschillen tussen programmaleider Joop Verhoof en Sylvain Tack over het te voeren programmabeleid. Tack had nogal veel nieuwe ideeën voor het station, die Joop al bij voorbaat onrealiseerbaar achtte. Verder ontstond er hevige ruzie tussen de familie Haag (Stan en Michelle) over het verminderen van het aantal programma-uren van Michelle, hetgeen nadelige financiële gevolgen zou meebrengen voor het dj-paar. Een en ander bracht met zich mee dat Joop Verhoof als programmaleider vervangen werd door Peter van Dam en dat Joop, Stan en Michelle twee weken verplichte "afkoel-vakantie" kregen. Maurice Bokkebroek, Ton Schipper, Haike Debois en Sylvain Tack (foto Werner Hartwig) Op het proces in Brussel waren de verdedigers er niet over te spreken dat ze onvoldoende tijd gekregen hadden om het dossier te bestuderen. Hun pleidooien schenen dan ook zo uit de vrije-radio-tijdschriften te komen. Enkele veel gehoorde argumenten: - "Waarom treedt de justitie wel op tegen Mi Amigo en niet tegen AFN en RTL?" - "Het monopolie van de BRT is niet meer aangepast aan de eisen van de luisteraars" - "Hoe zou mijn cliënt de ongewenste reclame hebben kunnen laten stoppen, als zelfs de justitie Mi Amigo niet kan laten zwijgen?" - "Sylvain Tack kon vluchten naar Spanje door de laksheid van het parket dat oogluikend toezag hoe hij naar de zuiderzon verdween" - Ook Radio Vaticaan heeft officieel geen golflengte toegewezen gekregen... en we moeten toch niet heiliger willen zijn dan de Paus!" Op 5 november 1976 kwam de uitspraak van de rechtbank. Sylvain Tack kreeg 4 miljoen frank boete ( ƒ 270.000,-) en een effectieve gevangenisstraf van 21 maanden. Een jaar wegens radiopiraterij, zes maanden wegens afpersing van een AVRO-camera-ploeg en drie maanden wegens afpersing ten nadele van de firma Marty. De andere beschuldigden kregen voorwaardelijke gevangenisstraffen en geldboetes. Sommige werden vrijgesproken. Die avond was op het BRT-televisiescherm gedurende enkele seconden de kleurrijke foto te zien van een man, die breed glimlachend poseerde vóór een glinsterend privé-zwembad. Op de achtergrond was een riante villa te zien en nog verderop zag men enkele bergtoppen. Het was zo'n formidabele foto dat de meeste kijkers niet eens luisterden naar wat de nieuwslezer vertelde. Was dit nu de booswicht die door de kranten zo verafschuwd werd? -16- Tien december 1976, één minuut over elf. Op Radio Mi Amigo Internationaal wordt voor de laatste keer die week de lieveling gedraaid, "Bombay" van Golden Earring. Om twaalf uur zal het station zijn golflengte 259 definitief verlaten en verhuizen naar de 192 meter. De laatste maanden werd op de 1187 kHz immers toenemende hinder ondervonden van Radio Budapest die met 500 kilowatt uitzendt op dezelfde frequentie. Vooral 's winters na zonsondergang, wanneer door veranderingen in de structuur van de hogere luchtlagen de verre zenders sterker doorkomen en de zwakke zenders gestoord worden, was het station in de hele Benelux nergens storingsvrij te ontvangen, zelfs niet aan de kust. Tezelfdertijd gonsde het in vrije-radio-kringen van de geruchten over de Mebo 2, het vroegere zendschip van Radio Noordzee Internationaal. Begin december had de Nederlandse overheid immers het schip, dat tot dan toe aan de ketting gelegd was wegens juridische procedures, vrijgegeven. Wie een beetje fantasie had en even doordacht, legde gemakkelijk de link: de Mebo 2 zou het nieuwe zendschip van Radio Mi Amigo worden. In vergelijking met de roestige en gammele M.V. Mi Amigo was de Mebo een drijvend radiopaleis. En dank zij de krachtige FM-, middengolf- en kortegolfzenders zouden alle ontvangstproblemen meteen verdwenen zijn. Helaas, niets van dit alles bleek waar te zijn. Op zaterdagmiddag was op de 192 meter een zwak radiosignaal waar te nemen, veel zwakker dan de tien kilowatt waarmee Radio Caroline tot dan toe op die golflengte uitgezonden had. Enkele dagen later zou de zendsterkte geleidelijk opgedreven worden tot zo'n 15 kilowatt. Meer dan zeven maanden lang zou het station met dat lage zendvermogen blijven uitzenden. Peter van Dam opende de zender met de mededeling dat de geruchten over de Mebo 2 vals waren: "..... de M.V. Mi Amigo IS Radio Mi Amigo, en ik kan hier nu wel duidelijk stellen dat alle geruchten als zou Radio Mi Amigo met de Mebo in zee gaan, volkomen foutief zijn". De Mebo 2 zou pas op 15 januari uitvaren, richting Lybië. Tijdens het laatste uur op de 259 meter had dj Joop Verhoof bekendgemaakt dat hij Mi Amigo zou verlaten. De conflicten van de afgelopen maanden zullen daar wel niet vreemd aan geweest zijn. Een maand later, op 16 januari, maakte ook Peter van Dam zijn laatste uur. Dit programma werd echter nooit uitgezonden. Peter had namelijk de plaat 'Ik ben gelukkig zonder jou' van Bonnie St. Clair gedraaid en opgedragen aan 'alle mensen die mij als programmaleider tegengewerkt hadden'. Wie waren deze mensen? Een en ander wordt duidelijk als we enkele markante gebeurtenissen uit die periode op een rijtje zetten: * Op zondagmorgen komt er een nieuw programma, 'Tot elven op de koffie', gepresenteerd door een zekere Lieven Colijn. Dit is niemand anders dan de exploitant van de Mi Amigo drive-in show in België, bekend onder z'n andere schuilnaam Patrick Valain. Duidelijk is ook dat dit programma niet in Spanje opgenomen wordt. * Begin 1977 komen en gaan een hele reeks dj's op proef aan boord van de M.V. Mi Amigo: Hans Brouwers, Erik Beekman, Hans van der Ven, Ron van der Plas en Hugo Meulenhoff. Uiteindelijk zou alleen deze laatste in dienst genomen worden. Enkele maanden later kwam er nog een nieuwe dj, Herman de Graaf. * Sinds eind 1976 waren op Mi Amigo op zaterdagochtend wekelijks Franstalige uitzendingen te horen. Programma's met een bedenkelijk kwaliteit, met schreeuwerige dj's en vooral met veel reclame voor drive-in shows die in Noord-Frankrijk georganiseerd werden. Foto: Patrick Valain Door het verdwijnen van Peter en Joop kregen dus een aantal Belgische achter-de-schermen-medewerkers meer invloed. Het zwaartepunt van de organisatie werd duidelijk verlegd van Spanje naar België. Met het invoeren van meer live-programma's sloegen deze mensen ook twee vliegen in één klap: enerzijds konden ze hun reclamespots nu vlugger op de zender brengen (want de programma's uit Spanje werden twee weken vooraf opgenomen), anderzijds was het nu niet zo erg meer als zij de bevoorrading van het zendschip eens een weekje uitstelden. De jongens aan boord zouden de ontbrekende programma's wel opvullen. Voor de luisteraars hadden deze ontwikkelingen voor- en nadelen: de liveprogramma's waren erg aantrekkelijk, maar anderzijds kwamen er nu een aantal afschuwelijk langdradige reclamespots bij. Op 11 maart 1977 keerde ook Bart van Leeuwen terug naar Nederland. Als personeel in Spanje bleven nu alleen nog Stan Haag, Michelle, technicus Maurice Bokkenbroek en z'n vrouw Haike Dubois achter. Nauwelijks een jaar later zou dit zich nog een keer voordoen. -17- Donderdag 4 augustus 1977. Om zes uur 's ochtends begonnen zoals gewoonlijk weer de uitzendingen van Radio Mi Amigo. Twee weken eerder was de golflengte weer veranderd, deze keer van 192 naar 212 meter. Het zendvermogen was ook iets groter geworden dan de zwakke 14 kilowatt waarmee men sinds december '76 uitzond. Maar sinds de golflengtewisseling was er een storend bromgeluid in de modulatie te horen. Dagelijks werden om elf uur geheime codenummers uitgezonden. Die waren bestemd voor de mensen van de organisatie aan land en hadden vooral betrekking op de bevoorrading en de toestand van het zendschip. Die vierde augustus klonk de stem van Marc Jacobs echter paniekerig: 'Nummer 89 betreffende zeewater en 100...100...100!"In de daaropvolgende uren werden deze nummers regelmatig herhaald en de liveprogramma's werden vervangen door non-stop muziek. Aan boord had men namelijk gemerkt dat het zendschip abnormaal naar bakboord overhevelde. Na een kleine inspectie van het schip bleek dat het ruim vol water stond. Bovendien waren de pompen defect. Alles wees erop dat het schip zinkend was. Terwijl koortsachtig werd gepoogd de pompen te herstellen, werd een reddingsbootje uitgeworpen en de kustwacht opgeroepen. Zowel Caroline als Mi Amigo verdwenen uit de ether. Op het nippertje konden de pompen hersteld worden en in enkele uren tijd werden 60 ton zeewater weggepompt. Toen bleek dat het schip niet lekgeslagen was, maar dat er een gat ontstaan was in een koelwaterleiding, waardoor er letterlijk zeewater in het ruim gepompt werd. Alles kon vrij gemakkelijk hersteld worden en om 8 uur 's avonds kon Radio Caroline alweer uitzenden. De andere dag kwam ook Mi Amigo weer in de ether. Tijdens de zomer van 1977 werden ook aan land inspanningen gedaan om Mi Amigo nog populairder te maken. Aan de Vlaamse kust liep toen de Mi Amigo-kustactie, met onder andere een 'Miss Mi Amigo verkiezing'. Op 17 augustus zond de Veronica Omroep Organisatie een twee en half uur durend tv-programma uit over 20 jaar zeezenders. Daarin werd ook aandacht besteed aan Radio Mi Amigo. Frank van der Mast kondigde aan dat er vanaf 22 augustus ook avonduitzendingen zouden komen, en wel van 7 tot 9 uur. Tijdens deze twee uren werden geen commercials gedraaid. Op 9 september 1977 was het weer eens tijd voor een aflossing van de ploeg aan boord van het zendschip. Herman de Graaf en Marc Jacobs zouden van boord gaan en vervangen worden door Frank van der Mast en Hugo Meulenhoff. Terwijl het bevoorradingsschip, de 'Hosanna' de haven van Zeebrugge uitvoer werd het onderschept door de zeevaartpolitie. Frank, Hugo en schipper Germain Ackx sprongen overboord en probeerden zwemmend te ontsnappen, maar tevergeefs. Het drietal mocht de nacht doorbrengen in de gevangenis te Brugge. Drie dagen later kwamen ze dan toch bij het zendschip aan, maar zonder vers voedsel. Dat was immers in beslag genomen door de Brugse politie. Latere bevoorrading brachten wel bandjes uit Spanje en Marc Jacobs aan boord, maar geen voedsel. Stilaan begon de dagelijkse kost uit rijst en worteltjes te bestaan. Begin oktober besloten Marc en Frank te staken. Er werd alleen non-stop muziek uitgezonden, met de mededeling: 'Door omstandigheden enz....'. Toen een week later een tender aankwam vol lekker eten, werd er op de zender een smoesje verteld over een kortsluiting in het mengpaneel en een bandrecorder in de zenderkamer. Pas maanden later zou de waarheid over de staking aan het licht komen. -18- Toen in oktober 1977 Marc Jacobs en Frank van der Mast afgelost werden na hun ophefmakende staking, gingen ze naar Spanje en deden hun beklag over de belabberde toestand van het zendschip, het ontbreken van reddingsmateriaal en de onregelmatige voedselbevoorrading. Blijkbaar vertrouwde Tack meer op zijn Belgische organisatoren dan op zijn deejays, want hij hechte geen geloof aan de klachten. Meteen boden Marc en Frank hun ontslag aan. Inmiddels was een nieuwe medewerker de dj-ploeg komen versterken: Ferry Eden. Aanvankelijk was hij 's avonds te beluisteren tussen 7 en 9 uur met het vooraf op band opgenomen programma 'De hof van Eden'. Eind november kwam hij aan boord van de MV Mi Amigo. Ook in november waren Mi Amigo en Caroline een tiental dagen uit de lucht wegens generatorproblemen: van 11 tot 22 november bleef het doodstil op de 212 en 319 meter. Omdat de ontvangst op 212 meter veel te wensen overliet, gingen vanaf 1 december 1977 Mi Amigo en Caroline weer samen uitzenden op de 319 meter. Zoals telkens bij een golflengtewisseling ging het ook nu weer fout: drie weken lang bleef de zender op een laag pitje pruttelen, pas tegen Kerstmis waren Mi Amigo en Caroline weer luid en duidelijk te ontvangen in de Benelux. Ondertussen hadden ook Stan Haag en Michelle hun biezen gepakt en waren richting Nederland vertrokken, uit solidariteit met hun collega's Marc en Frank. Hugo Meulenhoff zou later dit voorbeeld volgen. Als vervangers werden nieuweling Ton Schippers en Bokkenbroek-vrouwtje Haike Dubois ingezet. Op 1 januari 1978 kon Radio Mi Amigo zijn vierde verjaardag vieren. Het werd een verjaardag in mineurstemming, zonder de boegbeelden Jacobs en Van der Mast en de vaste waarden Stan Haag en Michelle. Tot overmaat van ramp was het station medio januari weer eens vier dagen stil wegens zware storm. Op 15 januari was er weer een nieuwe stem te horen op de 319 meter meter: Rob Hudson. In de weken die daarop volgden kwamen ook nog Dick Verheul en Johan Visser in dienst bij Mi Amigo. -19- In de tweede helft van januari 1978 zijn Mi Amigo en Caroline geregeld uit de lucht, zowel 's nachts als 's morgens. In de week van 20 tot 29 januari blijken volgens berichten heel wat bandjes gebroken te zijn en is er zelfs geen plakband meer om de bandjes te kunnen plakken. Vanaf 30 januari 1978 zijn nogal wat bandjes van slechte kwaliteit door zoutaanslag. Foto: Rob Hudson in de studio aan boord van de MV Mi Amigo (Wikipedia) Bij Radio Caroline wordt vanaf 20 februari 1978 de Caroline Countdown of Albums Sound nu elke week uitgezonden, bij Radio Mi Amigo is Dominee Toornvliet nu elke dag om half zes namiddag te beluisteren. Midden maart is Johan Maasbach om 7 uur 's morgens met zijn bandprogramma's te horen op 319m. Vanaf 26 maart wordt er een Mi Amigo stuif-in aangekondigd voor de zaterdag erop in Wevelgem in de Vinkestraat 43 om 15 uur. Alle medewerkers kondigen aan op deze zaterdag aanwezig te zijn in Wevelgem en daar bandprogramma's te verzorgen. Vandaar dat Brian Martin van Caroline wordt aangezocht om het weerbericht in gebroken Nederlands te brengen op 319 meter. Om 14 uur neemt Rob Hudson het over om mee te delen dat het een 'april-grap' was. In Baken 16 wordt er in deze periode ook aandacht besteed aan het boordgebeuren. Zo maakt Rob Hudson op 27 maart een wandeling door het schip met een microfoon met 50 meter draad. Begin april wordt via Radio Mi Amigo aangekondigd dat Radio Caroline voortaan 24 uur per dag zal uitzenden op een nieuwe frequentie. (Achteraf wel weinig van gemerkt). Vanaf 31 juli 1978 worden de uren tussen Caroline en Mi Amigo herschikt. In plaats van tot 19:30 uur verzorgt Mi Amigo nu uitzendingen tot 19:00 uur. Zodoende krijg Radio Caroline er een half uur zendtijd per dag bij. -20- Vanaf begin augustus 1978 loopt er op Caroline een spot van de Caroline Continental Roadshow met een telefoonnummer in West-Vlaanderen. De tweede week van augustus worden dezelfde programma's uitgezonden als de week voordien, waarbij dan enkele programma's toch live van boord komen. Op 11 augustus (vrijdag) zijn er weer verse programma's. De Mi Amigo boys aan boord van de MV Mi Amigo zijn op dat ogenblik Ferry Eden, Johan Visser en Marc Jacobs. Zeezenders 20 wordt eind juni gehouden in Nederland. In die tijd gaan er geruchten over het einde van Mi Amigo. Sylvain Tack zou er de brui aan geven. Er zijn veel te veel kosten aan het schip... een kapotte generator wordt niet hersteld, waardoor er geen reserve-generator meer aan boord is. In september gaat de zender op 319 's nachts tussen 02:00 en 07:30 uur uit de ether, met alleen op vrijdag- en zaterdagavond een 24 uur service. Ook in oktober komt de zender slechts om 07:00 of om 07:30 uur in de lucht. Om de generator te sparen is het regelmatig stil gedurende de nacht. Tot op 20 oktober 1978 's morgens om vijf voor twaalf Marc Jacobs de woorden uitspreekt: "Wegens onvoorziene omstandigheden gaan we nu uit de lucht". De generator begint te roken en het wordt stil op 3-1-9. 's Avonds om vijf minuten voor acht uur is Caroline terug voor vijf minuten om een aantal nummers door te geven. Ook begin november is er weer diverse malen een draaggolf op de 319m (om precies te zijn op 311,85 meter). De bedoeling was dat Mi Amigo nog zou terugkeren van de MV Mi Amigo, maar dat gebeurde uiteindelijk niet. Mi Amigo Radio trok zich na 5 jaar terug vanaf de MV Mi Amigo. Het was begonnen op 15 oktober 1973, na 3 maanden Radio Atlantis. De officiële start was op 1 januari 1974. Maar intussen was er al heel wat anders bezig. -21- Op het ogenblik dat de generatoren het begaven aan boord van de MV Mi Amigo, was er al in het grootste geheim een graanschip gekocht in Griekenland. Normaal was voorzien dat tegen november uitzendingen vanaf het nieuwe schip zouden komen. Maar bij de uitrusting van het nieuwe schip, toen nog genaamd 'Casablanca', kwamen er heel wat problemen bij kijken. Wat de nieuwe eigenaars van de boot niet wisten, was dat bijna alle vergunningen voor het schip enkele dagen na de aankoop verliepen. De diverse keuringen om de vergunningen te krijgen duurden maanden en kostten vele miljoenen franken. De Grieken vonden alle mogelijke redenen om niet te hoeven werken, en toch het schip in het dok te laten liggen tegen een hele hoge huurprijs. Ondertussen brengt de Delmare-ploeg met hun nieuwe zendschip de 'Epivan' een nieuwe generator aan boord van de MV Mi Amigo. Echter onderhandelingen tussen Caroline en Delmare lopen spaak. Op 19 januari 1979 zinkt de MV Mi Amigo bijna in de monding van de Theems. Door gebrek aan olie in de pompen kan men zelfs bij een rustige Noordzee het water niet meer overboord zetten. Uiteindelijk slaagt Peter Chicago het schip toch drijvende te krijgen. De Engelstalige Caroline service-studio had wel letterlijk in het water gelegen. En op de 15e verjaardag was er weer muziek op 319, zowel met een Nederlandstalige als een Engelstalige service. op 5 juni is ook Delmare vanaf de 'Aegir 2' op 192m terug... en uiteindelijk is eind juni, met vele maanden vertraging, de inmiddels omgedoopte 'Casablanca' in 'Magdalena' van Radio Mi Amigo gearriveerd op de Noordzee. Op 1 juli wordt er officieel gestart op 272m, 1100 kHz. Het grote probleem op dit ogenblik zijn de diskjockeys. Door de vele problemen en vertragingen zijn de dj's vertrokken naar Caroline. Naast het openingsprogramma van Ton Schipper (op band) is alleen Wim de Groot aanwezig. Na hem volgen Daniël Boolen, Johan Vermeer, Ben van Praag .... Hoewel er aangekondigd wordt 24 uur uit te zenden, is men regelmatig vanaf 22:00-23:00 uur uit de lucht. In het begin wordt 'het bekende adres in Spanje' genoemd, later het adres in Playa de Aro. Echter, wie naar Spanje schrijft, krijgt zijn brief terug met de mededeling dat de zaak aldaar gesloten is. Op dinsdag 17 juli 1979 volgt er een nieuw adres: Postbus 640, Port Louise, Mauritius. Het grote probleem bij de Magdalena blijkt de ankerketting te zijn. Voortdurend vaart de Magdalena rond op de Noordzee. Het gevolg is dat georganiseerde reizen naar de Mi Amigo-boot er op een bepaalde keer gewoon niet in slagen het zendschip te vinden. Het ene moment ligt de boot voor de Britse, dan weer voor de Belgische, dan weer voor de Nederlandse kust. Op 20 september 1979 slaat de Magdalena voor de laatste maal van haar anker. Het radioschip strandt voor de Nederlandse kust en de Nederlandse marine komt aan boord en laat uiteindelijk het schip binnenslepen. Radio Mi Amigo werd stil. Delmare deed nog enkele dagen verder en Caroline zes maanden vooraleer de MV Mi Amigo zonk. Een ding hebben de Mi Amigo-verantwoordelijken geleerd: niet de motor maar een ankerketting is het belangrijkste voor een zendschip. In 1981 kreeg Mi Amigo een opvolger op land: Maeva vanuit Brussel. Nu 3 jaar later en bijna 20 inbeslagnames verder zendt Maeva verder op 105,7 mHz. Of Maeva teruggaat naar zee, zal afhangen van de situatie in de Belgische vrije radio. Op 15 augustus 1984 startte in Duisberg bij Tervuren in Vlaams Brabant Radio Mi Amigo, o.a. met Ferry Eden, Ben van Praag en Stan Haag. Patrick Valain zit nog altijd bij Maeva. Maeva op 17,75 mHz en Mi Amigo op 107,8 mHz. Buiten die enkele dj's en de jingles uit de periode 1975-79 heeft de huidige Mi Amigo weinig te maken met de zeezender. Kwalitatief is het station wel beter dan de meeste andere vrije radio's die zich Mi Amigo noemen. Er zijn ook heel wat stations die zich 'Caroline', 'Noordzee' of 'Veronica' noemen. -22- Als tegenhanger van Maeva op 105,7 mHz was op 15 augustus 1984 Mi Amigo gestart vanuit Duisburg bij Tervuren. Bij Mi Amigo vond je nu mensen als Ferry Eden, Ben van Praag en Stan Haag. Bij Maeva Patrick Valain en Arie de Groot (= Hugo de Groot). Beide stations gebruikten vermogens ver boven het toegestane vermogen. Maeva, die al meer dan 25 inbeslagnames te verduren had gekregen, had na verloop van tijd er iets op gevonden. Zo stond een zender van 100 Watt aangeschakeld, echter verbonden met een in de muren ingemetselde en verstopte veel zwaardere zender. Zo kwam het dat elke keer dat de RTT aanbelde er een schakelaar werd overgehaald, zodat men automatisch terugviel op de 100 Watt zender. Zo kwam het dat de veel zwaardere en veel duurdere versterker bijna nooit werd meegenomen. Na verloop van tijd kwam de RTT er toch achter dat er iets niet klopte. Zo stelde stelde de RTT op een bepaalde dag vast dat hun meters sterk terugvielen, wanneer ze aanbelden. Gevolg.... een grondig onderzoek en na hakwerk in de muren vond men de dure versterker. Echter... ondanks de inbeslagnames bleef Maeva doorgaan. Op een bepaalde keer vloog Patrick Valain ook enkele dagen achter de tralies. De 'spelletje' kon niet doorgaan. Vanaf 1 september 1985 hoorde men dat ook via een 50-tal lokale radio's PPR (= Programma en Promotie Regie)-programma's met de medewerkers van Maeva. Elk station heeft de keuze uit 24 uur programma's per dag. Ze kunnen zich ook beperken tot lukraak 4 uur programma's per dag. PPR is te bereiken via Postbus 550 te 1000 Brussel (net als Maeva). Rond Maeva oftewel PPR weinig nieuws, tenzij dat het Maeva praathuis enige tijd geleden uitbrandde. Wat Mi Amigo op 107.8 mHz betreft, zat men met soortgelijke problemen. Het vermogen moest teruggedraaid worden, zodat Mi Amigo weer een lokaal station werd met weinig inkomsten. Stan Haag, Ferry Eden en anderen verdwenen. Na verloop van tijd staken nu lokale 'Mi Amigo's' de kop op die de programma's uit Duisburg uitzenden. De vraag blijft hoelang dit systeem zal kunnen toegepast worden, daar diverse van die stations onder een totaal andere naam een vergunning hebben aangevraagd, maar door gebrek aan medewerkers Mi Amigo-programma's zijn begonnen uit te zenden. Dergelijk programma's halen het op amateuristische stations, maar halen weinig luisteraars in een streek waar een professioneel station is uitgebouwd met ook liveprogramma's, (lokaal) nieuws, enz. Ondertussen zijn bij de PPR-programma's de PPR-jingles en het adres in Brussel verdwenen. Net als in de andere syndicated programma's kan men schrijven naar 'de bekende postbus van dit station'. Dit wordt gedaan om het probleem van netvorming te omzeilen. Het gebruik van syndicated programma's is bij sommige stations in Vlaanderen een welkome aanvulling bij de lokale programma's, bij anderen heb je bijna uitsluitend nog syndicated programma's. Dit is de trieste werkelijkheid in België. Tot slot kan ik nog melden dat Sylvain Tack terug in België is. Hij is niet meer geïnteresseerd in de show-business maar wil wel beginnen als pasteibakker gecombineerd met de handel in natuurvoedingsmiddelen. Op 22 maart 1986 kwam Sylvain Tack heel uitgebreid aan het woord in het druk beluisterde programma van BRT 2: 'Te Bed of Niet te Bed'.

Dr. Paul Freed, oprichter van Trans World Radio. kreeg zijn idee voor een christelijke radiostation, waarmee miljoenen mensen in gesloten en moeilijk begaanbare gebieden bereikt konden worden. In 1948 was hij voor zijn werk een paar dagen in Spanje, waar het evangelie was verboden en zendelingen niet welkom waren. In zijn boek 'Gezonden om te zenden', schreef Freed: “Radio is in staat om over bergen heen te gaan, door dalen en gehuchten, door olijfbossen en wijngaarden. Ik verlangde ernaar om al die mensen te vertellen dat Jezus Christus hen liefheeft, dat Hij voor hen gestorven is en opgestaan en dat Hij leeft. Het enige wat ze moesten doen was geloven. Maar eerst moesten ze het horen.’ In een legerdump kocht Freed een zender en hij begon in 1952, vanuit Frans Marokko, uitzendingen gericht op Spanje onder de naam ‘The Voice of Tangier’. Maar toen Marokko in 1956 onafhankelijk werd, nationaliseerde het de zendinstallatie en Freed zijn station week uit naar Monte Carlo in Monaco. Op 1 januari 1959 ging in Duitsland het gospelstation ERF van start en dat was ook het begin van een model waarin Trans World Radio ging werken met nationale partners, een manier van werken die tegenwoordig nog steeds functioneert. Binnen dat model zou ook een Nederlandse partner ontstaan, maar al daarvoor was er een andere Nederlandse connectie in de vorm van een zender nabij Kralendijk op Bonaire, die zou uitgroeien tot een monster van 440 kilowatt. De uitzendingen gericht op Latijns-Amerika en het Caribisch gebied gingen op 13 augustus 1964 voor het eerst de lucht in en Bonaire werd daarmee, na Monte Carlo, de tweede uitzendlocatie. Dat was vijf jaar voor de opening van die andere beroemde korte golfzender op hetzelfde eiland: het relaisstation van Radio Nederland Wereldomroep. "Vanuit Caribisch Nederland bereikte TWR miljoenen luisteraars op het westelijk halfrond", meldt de Nederlandse website van TWR. "Via vier enorme zendmasten in het zuiden van het eiland Bonaire (80 kilometer van de kust van Venezuela) zond TWR christelijke radioprogramma’s uit naar Venezuela, Cuba, Colombia, Brazilië en het Caribisch gebied. Luisteraars hoorden via Shine 800 AM elke avond het evangelie in hun eigen taal. Voor mensen op Bonaire zelf zond de Voice of Hope uit op 89.5 FM." Nederlanders maakten deel uit van een technisch team, dat verantwoordelijk was voor het verhelpen van acute storingen en het preventieve onderhoud van de zender, zendmasten, gebouwen en materieel. Niet lang na de start van TWR op Bonaire kwam er nog meer Nederlandse betrokkenheid bij het station toen Hans van der Steen (1930-2020) in oktober 1965 de Nederlandse afdeling oprichtte. Hij zond uit vanuit de zolder van zijn huis in Baarn en kreeg daarbij hulp van onder meer Albert Ramaker en Jan Kits sr. (later medeoprichters van de Evangelische Omroep), zendeling Anne van der Bijl en oud verzetsstrijdster en evangeliste Corrie ten Boom. Haar korte toespraakjes werden in de jaren '60 en '70 van de twintigste eeuw zeer geliefd bij de luisteraars. “God kent geen problemen, alleen plannen”, was één van haar uitspraken. In de Tweede Wereldoorlog deed ze ondergronds werk, waaronder het verbergen van joodse onderduikers. Corrie ten Boom werd verraden en kwam met haar zus Betsy in het concentratiekamp Ravensbrück terecht, waar Betsy stierf. De oprichting van de Nederlandse tak van TWR en de uitzendingen vanuit een zolder in Baarn trokken uiteraard ook de aandacht van de kranten. De regionale correspondent in Hilversum van het Nieuwsblad van het Noorden zocht Hans van der Steen op en deed in augustus 1968 verslag onder de kop: "Baarns echtpaar bouwde zolder om tot kleinste evangelisatie-omroep ter wereld". ‘Voor Hans van der Steen, zijn vrouw en hun drie jonge kinderen is het onzeker of er volgende maand of over twee maanden of over een half jaar wel touwtjes zijn om aan elkaar te knopen. Maar dat is een normale situatie in dit Baarns gezinnetje, waar tegenover hoge wekelijkse uitgaven (zij het niet voor het levensonderhoud: men verstaat de kunst sober te leven) géén vaste wekelijkse inkomsten staan. Het echtpaar ligt daarvan 's nachts echter niet meer wakker. Want de Van der Steens leven zoals dat heet 'uit de hand van de Heer'. Het 37-jarige hoofd van de familie, die tweeënhalf jaar geleden zijn baan bij Philips phonografische industrie er aan gaf omdat hij zich tot zendingsarbeid geroepen voelde, verzekert dat bij dit werk principieel nooit over geld wordt gesproken. “Wij vertrouwen erop, dat als God ons een opdracht geeft, hij er ook voor zorgt dat het geld er komt om die opdracht te vervullen. En dit vertrouwen is nog nooit ten onrechte gebleken". Het evangelisatiewerk, waarmee de heer Van der Steen - met daadwerkelijke steun van zijn echtgenote - lange dagen vult, verricht hij voor het grootste deel op zijn eigen zolder: het huis-in-de-rij aan de rand van een met koeien en knotwilgen gestoffeerd onafzienbaar weidelandschap houdt tussen zijn dakspanten de ongetwijfeld kleinste professionele opnamestudio van ons land geklemd. Hier worden de godsdienstige programma's op de tape gezet, die, gezien de reacties, blijkbaar velen in den lande er toe brengen, tweemaal per week (woensdagavond laat op de middengolf, en zaterdagmorgen op de korte) af te stemmen op Radio Monte Carlo. Hier wordt ook duidelijk wat er schuil gaat achter het opschrift Trans World Radio op het naambordje naast de voordeur: een machtige internationale en interkerkelijke evangelisatie-omroep, die met zijn imposant zendvermogen in Zuid-Frankrijk en op Bonaire en zijn uitzendingen in 27 talen bijna iedere bewoner van deze aardbol kan bereiken. De heer Van der Steen zorgt voor de Nederlandse en Vlaamse programma's en een gratis verspreid gestencild maandblaadje, maar ontvangt daarvoor als directeur van de stichting Trans World Radio voor de Benelux-landen géén salaris. Integendeel, alle materiaal- en portokosten èn de huur van de zendtijd (want TWR heeft enkele zenders van de commerciële Radio Monte Carlo exclusief afgehuurd) komen voor zijn rekening. Dit betekent onder meer dat hij alleen voor die uitzendingen elke week 145 dollar voor een kwartier zendtijd op de middengolf en 53 dollar voor een kwartier op de korte golf op tafel dient te leggen. Het is duidelijk: het werk en het huishouden moeten drijven op de vrijwillige giften van de door deze etherevangelisatie gegrepen luisteraars. En kennelijk komt dat geld - ook al wordt noch in uitzendingen, noch in publicaties, noch in dia lezingen om bijdragen gevraagd - in voldoende mate binnen om deze zeer Amerikaans getinte, maar zeker niet sektarische zendingsactiviteit te kunnen volhouden. Het blijft natuurlijk, althans voor het sceptisch oog van de buitenstaander, een zeer onzekere zaak. Trans World Radio noemt zich trouwens ook 'a venture in faith', hier letterlijk vertaald als 'een waagstuk in het geloof'. Elk land, dat uitzendingen verzorgt, is zelf verantwoordelijk voor alle financiële consequenties, met dien verstande, dat in de huur van de zendtijd ook nog een bedrag is inbegrepen om de uitzendingen mogelijk te maken naar de Oosteuropese landen, waar, zo weet men zeker, 'miljoenen' geregeld zouden luisteren naar de programma's in hun eigen taal, gemaakt door in het Westen levende landgenoten of wat Polen betreft in de staatsstudio's te Warschau opgenomen. Politiek is taboe; communisme noch rooms-katholicisme zal ooit worden aangevallen. "Wij werken niet om af te breken maar om op te bouwen", aldus de Nederlandse vertegenwoordiger. "Onze enige roeping is, anderen het Evangelie te brengen in alle liefde die mogelijk is". Oud-orgel bouwer Johannes van der Steen - in de naoorlogse jaren ‘bekeerd van christelijk tot christen’ en daarna actief in de Youth for Christ-beweging, waar hij ook zijn levensgezellin vond - ziet in de stichting en verbazingwekkende uitbouw van Trans World Radio en zijn eigen dienende arbeid daarin duidelijk de wil van God, waarmee hij leeft zoals hij met zijn vader omging: "vertrouwelijk en tegelijk met eerbied, zoals het een zoon past". Het verlangen om te evangeliseren bestond al lang bij het echtpaar ("we weten wat het is kind van God te zijn en willen dat graag doorgeven"), toen het de oprichter en president van TWR, de Amerikaanse zendeling dr. Paul Freed, ontmoette en deze de heer Van der Steen verzocht om in zijn vrije tijd in Nederland wat propaganda voor het werk te maken. Daaruit groeide de wens om full-time voor Trans World Radio aan de slag te gaan en programma's in de eigen taal te maken. "Maar we wisten op geen stukken na hoe dat aan te pakken. Toen op een dag kregen we een telefoontje van een bekende in Rotterdam, die ons verzekerde dat als we het wilden doen, we het voor het geld niet moesten laten. Hij zou zich garant stellen, een aanbod waarvan we overigens nooit gebruik hebben behoeven te maken. En korte tijd later trof ik bij mijn thuiskomst uit de fabriek, waar ik acht jaar fysisch laborant ben geweest, een mij onbekende meneer aan, die me zo maar een auto aanbood omdat ik die, zoals hij opmerkte, bij mijn werk voor TWR moeilijk zou kunnen missen". Toen hebben we de stap gewaagd. "Heer, als u op die manier met ons werkt, doen we het," hebben we gezegd. Dat was in 1965. Natuurlijk was het wel een griezelig gevoel, drie kinderen, geen salaris, geen opnamestudio (alleen een gammel recordertje), zelfs geen mogelijkheid om de uitzendingen te betalen, alleen wat gespaard geld, dat God ons eerst liet opmaken", herinnert de heer Van der Steen zich. En zijn vrouw: "Af en toe wiebelde je geloof dan wel, maar later was er altijd wel reden om spijt te hebben van dat gebrek aan vertrouwen." Joh. van der Steen: "We kregen het gevoel dat God zei: je hebt getoond dat je durft, ik zal je laten zien dat het kan. Gedurende de aanlooptijd hoefden we geen zenderhuur te betalen. En een paar weken voor we begonnen kon ik van het bedrijf waar ik had gewerkt (Philips, AvO) een complete opnamestudio met de nieuwste apparatuur voor een honderdste van de prijs overnemen. Dat geld kwam er op een wonderbaarlijke manier ook weer. God is zo getrouw; altijd hebben we voldoende gehad, maar ook niet méér." Zo beschreef de correspondent in Hilversum van het Nieuwsblad van het Noorden de wonderlijke beginjaren van TWR Nederland, eind jaren zestig. Met zijn pionierswerk was Van der Steen ook één van de wegbereiders voor de Evangelische Omroep, die in 1967 werd opgericht. "Door de komst van de EO verschoof de aandacht van TWR meer naar Europa en de rest van de wereld", schreef het Nederlands Dagblad. "Van der Steen bleef tot zijn pensioen actief voor het station. Vanaf 1984 woonde hij jaren in Monte Carlo om voor de Europese tak van de zender te werken." Hans van der Steen overleed op 4 april 2020 aan de gevolgen van de ziekte van Alzheimer. Trans World Radio bestaat nog steeds en is één van de grootste mediaorganisaties ter wereld, gemeten naar het aantal landen dat het bestrijkt en het aantal talen waarin men dagelijks uitzendt. Volgens hun eigen website zendt TWR uit naar 190 landen in meer dan 230 talen, wat beduidend meer is dan bijvoorbeeld BBC World Service of The Voice of America. "Sinds de eerste stap van dr. Freed zijn de ontwikkelingen snel gegaan. Wat gebleven is, is de nadruk op het horen van de boodschap van het evangelie: 'Laat het evangelie overal horen'. Sinds de eerste zender in Tangier is er een veelheid aan mogelijkheden bijgekomen. Naast korte golf- en middengolf zenders gebruikt TWR FM en DAB+, maar ook sociale media, apps, SD-kaarten, audiospelers en verder alles wat de verspreiding van het Evangelie mogelijk maakt." De Stichting Trans World Radio voor Nederland en België bestaat ook nog steeds en is, niet geheel verrassend, gevestigd in Barneveld. André van Os, 9 december 2023 Bronnen: twr.org/our-story, twr.nl, Nieuwsblad van het Noorden, Nederlands Dagblad

Het is toch ook wel weer leuk even te neuzen in de vele aantekeningen die ik in 1970 neerpende en bewaarde. Er gingen behoorlijk veel over luisteren naar de radio met vooral veel over het destijds nieuwe station Radio Nordsee International, dat in de startperiode een tijd in het Duits en het Engels programma’s verzorgde in de internationale wateren voor de Nederlandse kust. Later vertrok het zendschip naar de internationale wateren voor de Britse oostkust. Daar was enige tijd de naam van RNI zelfs gewijzigd om als Radio Caroline vooral de luisteraars vanaf 18 jaar bij de toenmalige landelijke verkiezingen op te roepen verstandig te zijn en te stemmen voor de Conservatieve partij, daar men hoopte dat de storingen, veroorzaakt in opdracht van de toenmalige Labour regering, tot een einde zouden komen. Maar ook aangaande de Nederlandse radio is het een en ander uit 1970 bewaard gebleven. Zo was er in de maand september in de kranten te lezen dat er in ons land meer werd gedaan aan blokradio. Men kwam hierop omdat de radio en televisieredacties van de kranten van mening waren dat uit de winterschema’s, die de omroepverenigingen rond die tijd hadden gepubliceerd, er een verandering was in het radiospectrum in ons land. Men vond dat er een nieuw soort radio diende te komen om de aandacht van een de luisteraar te vangen. Namelijk niet de luisteraar, die zijn gids als een spoorboekje hanteerde en tevens aan turfde wat hij/zij wenste te beluisteren. Nee de nieuwe luisteraar diende volgens het plan meer geprikkeld te worden met informatie en flinke brokken muziek en wel om de radio aan te laten. De VPRO hanteerde de nieuwe radiomethode al een jaar en dat voorbeeld diende gevolgd te worden. En dat gebeurde want niet alleen de VARA maar ook de NCRV bleek inmiddels voor deze vorm van radiomaken geporteerd te zijn. Maandag 5 oktober 1970 ging ‘NCRV en Bloc’ de ether in. Het was een nieuw informatief vooravond programma van anderhalf uur lengte en inderdaad met veel afwisseling van muziek, nieuws, achtergrondinformatie, commentaar en ontspanning. De Studio-3 van de NCRV werd speciaal voor dit programma verbouwd en technisch aangepast, zodat de NCRV-radio op het moment van de uitzending over de eerste speciale werkplaats voor dit soort geïntegreerde programma's beschikte. De deur naar die studio ging tijdens de uitzendingen niet op slot. Zowel verslaggevers als mensen, die in het nieuws waren, konden in- en uitlopen. De NCRV ging tevens de portie educatieve programma's in haar radiopakket uitbreiden. Vandaar dat men tevens begon met het nieuwe veertiendaagse programma ‘Bij de tijd’, dat volwassen radioluisteraars de achtergronden van recente ontwikkelingen in de samenleving uitlegde. De NCRV had tevens de federatie van vormingscentra in dit project betrokken. Als eerste resultaat daarvan was de samenwerking tussen NCRV en het Slotemaker de Bruine instituut, een vormingsinstituut van de christelijk sociale beweging. Het werd destijds allemaal bekend gemaakt op een speciale bijeenkomst waarbij het de eer aan de toenmalige adjunct directeur Geerink Bakker was de presentatie te doen. Hij had nog veel meer nieuws maar ook kritieken, waarvan daags erna in de kranten werd gesteld dat er zelden een dergelijke openhartige en vernietigend oordeel was uitgesproken over datgene er via Hilversum 3 aan programma’s was te horen. Hij had namelijk volmondig verklaard dat hij nooit gelukkig was geweest met het verschijnsel Hilversum 3 en het meer zag als een doodgeboren kindje. Harder had hij het als Christen niet kunnen verwoorden. Hij stelde onder meer: “het derde radionet is een bastaard, een onecht kind, dat niet ontstaan is uit een wettelijk huwelijk, maar verwekt werd tijdens een onderonsje tussen de minister en de programmaleiders. Zo'n kind, als het opgroeit, geeft later het risico van het verspreiden van kwaad gerucht en dat is dan ook gebeurd. Hilversum-3 heeft een twijfelachtige politieke herkomst en is een instrument in de strijd tegen Radio Veronica. Het is niet uit zuivere voorwendsels opgezet. Het programma van het derde radionet staat niet voorgeschreven in de omroepwet, komt niet voort uit de statuten van de NOS en ook niet uit de doelstellingen van de omroepverenigingen. En daar zitten we dan met acht omroepen de zendtijdtijd te verdelen. We zitten bij Hilversum- 3 in de boot en we moeten nog loyaal meevaren ook." We zijn 53 jaar later en kijk waar de opvolger van de opvolger van Hilversum 3 is aangeland in de luisterhitparade. Slechter kan het niet en stilletjes lach ik in de vuistjes om de toenmalige uitspraken van Geerink Bakker. Hans Knot, 20 mei 2023

Volgens het jaarverslag van 2023 heeft DPG Media een omzet van 1,791 miljard euro gerapporteerd, een lichte daling van 2% vergeleken met het voorgaande jaar. De EBITDA(1) bedroeg 360 miljoen euro en het nettoresultaat was met 197 miljoen euro nagenoeg gelijk aan het jaar ervoor. Erik Roddenhof, CEO van DPG Media, benadrukt het stabiele karakter van het afgelopen jaar, waarin digitale inkomsten bij de nieuwsmedia groeiden en sterke resultaten werden behaald bij online services en radio. Toch waren er uitdagingen, vooral door stijgende personeelskosten en papierprijzen bij nieuwsmedia en tijdschriften. De digitalisering in de publishingsector zet zich voort, met een groei van 10% in het aantal digitale abonnementen. Hoewel de totale omzet uit publishingactiviteiten stabiel bleef, groeide het aantal betalende abonnees en de omzet in nieuwsmedia, terwijl dit patroon nog niet zichtbaar was bij tijdschriften. Radio en televisie behaalden goede marktaandelen in Vlaanderen en Nederland, met een groeiend aantal actieve gebruikers van streamingdienst VTM GO. In Nederland werd de nieuwe radiozender JOE gelanceerd, die met een marktaandeel van 5% een veelbelovende start maakt. DPG Media rapporteert ook over haar ESG-beleid (2), met een focus op onder andere ecologische verantwoordelijkheid, diversiteit op de werkvloer en verantwoord datagebruik. De CO2-uitstoot van DPG Media is met 11% gedaald ten opzichte van het voorgaande jaar, dankzij maatregelen in de eigen organisatie en distributieketen. Vooruitkijkend naar 2024 verwacht DPG Media een kleine omzetgroei, met verdere digitalisering als belangrijke focus. De impact van inflatie en kostenstijgingen zal echter merkbaar zijn, onder andere door cao-akkoorden en distributiekosten. Klik hier voor het volledige jaarverslag van DPG Media. 1. EBITDA staat voor Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization en is een maatstaf voor de brutowinst van een bedrijf, zonder aftrek van de in de definitie genoemde kosten. 2. ESG staat voor Environment, Social en Governance. De betekenis van ESG verwijst dus naar milieu-, sociale en bestuurlijke factoren die de prestaties van je onderneming kunnen beïnvloeden.

De digitale wereld evolueert in sneltempo en biedt een scala aan mogelijkheden. Echter, niet iedereen vindt moeiteloos zijn weg in deze digitale omgeving. Om die reden slaan VRT en Telenet de handen ineen en lanceren ze samen de Digitale Duik. Het doel? Zorgen dat iedereen kan profiteren van de digitale vooruitgang. Van maandag 15 april tot en met zaterdag 1 juni zal de Digitale Duik vier dagen per week neerstrijken in verschillende steden in Vlaanderen, in totaal zeven locaties. Hier worden vragen beantwoord over technologische veranderingen en nieuwe tools tijdens workshops en sessies, georganiseerd door VRT en Telenet. Samen streven naar digitale inclusie Na eerdere initiatieven, zoals de Radio2 digitour, waarbij zo'n 300.000 Vlamingen werden geholpen om zich thuis te voelen in de digitale wereld, is de Digitale Duik een volgende stap. Uit onderzoek blijkt dat er nog steeds een digitale kloof bestaat op het gebied van toegang, vaardigheden en attitudes. Een groeiende groep, vooral onder jongeren, mist het vertrouwen om de digitale sprong te wagen. Ook geeft de helft van de Vlamingen aan dat de digitale ontwikkelingen te snel gaan (bron: Digimeter). Frederik Delaplace, CEO van VRT, benadrukt het belang van digitale inclusie: "Digitale inclusie is een grote uitdaging voor onze publieke opdracht, zeker nu niet alleen steeds meer mediaconsumptie, maar ook andere diensten richting digitale platformen verhuizen. Met de Digitale Duik, een samenwerking tussen VRT en Telenet, zetten we concrete stappen om te zorgen dat niemand achterblijft in het digitale tijdperk." John Porter, CEO van Telenet, voegt hieraan toe: "Met Telenet willen we iedereen helpen om voorop te blijven in het digitale tijdperk. We zijn blij dat we die ambitie samen met VRT verder kunnen waarmaken tijdens de Digitale Duik. Met deze samenwerking geven we niet alleen digistarters een duwtje in de rug, maar helpen we iedereen het potentieel van de digitale wereld verder te ontdekken. Ik ben fier op onze Telenet-experten die zich tijdens inspiratiesessies en adviesgesprekken zeven weken lang extra inzetten om iedereen mee op de digitale sneltrein te krijgen." Ontdekken en leren Gedurende zeven weken zal de Digitale Duik door het hele land reizen. Tijdens evenementen in Mechelen, Hasselt, Oostende, Brussel, Leuven, Brugge en Antwerpen zullen experts van Telenet vragen beantwoorden en advies geven over verschillende digitale onderwerpen. Bart Verbeeck, Kim Debrie en Sali Haidara zullen onder andere workshops verzorgen over thema's als phishing, digitaal welzijn, en kunstmatige intelligentie. Naast de Digitale Duik zullen ook Radio2, MNM, VRT 1 en Radio 1 deelnemen aan de digitale inclusie-initiatieven. Digitale inclusie in de media Radio2 zal tijdens de week van 22 april luisteraars aanmoedigen om digihelper te worden, terwijl MNM wekelijks speciale sessies zal organiseren rond jongeren en digitale inclusie. Ook VRT 1 zal in het programma Iedereen beroemd aandacht besteden aan digitale vaardigheden. Meer informatie over de Digitale Duik is te vinden op www.digitaleduik.be, en voor meer over digitale inclusie blijf op de hoogte via VRT MAX.

Sta je te popelen om terug te duiken in de sfeer van de jaren '70? Dan heeft JOE goed nieuws voor jou. Vanaf maandag 18 maart tot en met vrijdag 29 maart brengt JOE Gold je de 70s Top 1000, waarin de tijd van afro's, opvallend behang en wijde broeken herleeft. Gedurende twee weken lang kun je genieten van de beste hits uit de jaren zeventig, waardoor je gegarandeerd zult meezingen en dansen. Maar dat is nog niet alles. Elke weekdag geeft JOE Gold de laatste tickets weg voor het afscheidsconcert van Eagles. Mis deze kans niet om jezelf onder te dompelen in de nostalgie van de jaren '70 en misschien zelfs kans te maken op deze exclusieve tickets. De JOE Gold 70s Top 1000: van maandag 18 maart tot en met vrijdag 29 maart 2024 op JOE Gold.

Robert ten Brink, bekend als 'Doctor Love' vanwege zijn televisiewerk, neemt op 14 februari een speciale rol aan in de radiostudio van 100% NL. Hij zal de finale presenteren van de Valentijn Top 300. Van maandag 12 tot en met woensdag 14 februari zal 100% NL de Valentijn Top 300 uitzenden, drie dagen lang vol met hartverwarmende lovesongs. Robert ten Brink zal de aftrap geven voor de lijst op maandagochtend om 08:45 uur tijdens de ochtendshow van Giorgio & Ingrid. Op Valentijnsdag zelf zal hij samen met 100% NL dj Barry Paf de 50 hoogst genoteerde liefdesliedjes presenteren. Robert ten Brink, die zijn carrière ooit begon bij de radio, zegt: "Radio was mijn allereerste liefde. Ik vind het dan ook een eer om op Valentijnsdag, vanuit de intieme setting van een radiostudio, luisteraars blij te maken met de allermooiste liefdesliedjes." De Valentijn Top 300 is samengesteld op basis van stemmen van luisteraars. De uitzending begint op maandag 12 februari om 08:45 uur en duurt drie dagen. De climax vindt plaats op woensdagmiddag, vanaf 14:00 uur, wanneer Robert ten Brink samen met 100% NL dj Barry Paf de top 50 bekendmaakt. Naast de romantische muziek op de radio, hebben 20 gelukkige luisteraars de kans om de dag nog specialer te maken door deel te nemen aan het 100% NL Valentijnsdiner. Dit diner wordt opgeluisterd met een exclusief optreden van Jaap Reesema.

In deze column is het veertig jaar terug in de tijd. Ook in 1984 was het voor velen een heerlijke beleving om een goed boek te lezen. En dat niet een maal maar zoveel mogelijk. Even alles aan de kant zetten, eventueel de radio of muziek als achtergrond, en een aantal ontspannende uren doorbrengen met het lezen van een spannend boek. Velen waren lid van de lokale openbare bibliotheek, een boekenclub en anderen kochten de boeken bij de boekhandel of grootwarenhuis Vroom en Dreesmann, waar ook een grote keuze aan boeken aanwezig was. En toen bleek er opeens een winkelketen te zijn, die vooral in Noord Nederland haar supermarkten had. Het gaat om het toenmalige Friese bedrijf Nieuw Weme dat volop adverteerde met het gegeven dat bij deze onderneming de boeken te koop waren onder de reguliere prijs. Uiteraard trok dat nieuwe klanten, die tegelijk ook de nodige andere boodschappen kochten. Maar, ondanks dat de fervente lezer in de noordelijke provincies blij was, kwam er uit de hoek van de Vereniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels een zwaar protest dat zelfs leidde tot een kort geding, aangespannen tegen Nieuw Weme bij de rechtbank in Leeuwarden. Op 23 januari 1984 leidde dit tot een uitspraak van de president van de rechtbank, mr. Vanden Berg, die nadelig was voor het bedrijf met een hoofdvestiging in Heerenveen. Men dacht via omwegen de vaste prijzen van boeken te kunnen omzeilen via een sluiproute van en naar België. Zo werden onder meer de jeugdboeken uit de Kameleon-serie twee gulden onder de reguliere prijs verkocht. De advocaat van Nieuw Weme verklaarde dat de boeken uit België waren geïmporteerd en dat derhalve de verticale prijsbinding voor de boekhandel niet van kracht zou zijn. De president van de rechtbank stelde echter dat voordat de boeken werden gehaald uit België dezen eerst waren geëxporteerd naar het buurland. Derhalve werd het Nieuw Weme verboden de actie voor te zetten met een stok achter de deur. Bij elke overtreding zou een boete volgen van 50.000 gulden. Medio januari 1984 werden ook de jaarlijkse Gouden Harpen uitgereikt en wel door Ed Nijpels, toenmalig fractievoorzitter van de VVD, die door de Stichting Conamus, was genodigd de officiële uitreiking te verzorgen. Het was een traditie dat een politicus werd genodigd de prijzen uit te reiken. De Gouden Harpen hebben een decennia lange historie en werden voor het eerst in 1962 uitgereikt. Een verslag van de uitreiking was op 26 januari 1984 te zien via de AVRO op Nederland 1. Het was in het Haagsche Congresgebouw dat Ed Nijpels de prijzen uitreikte aan onder meer Flory Anstadt. Zij had bekendheid verworven als samensteller en producent van het VARA project ‘Kinderen voor kinderen’, dat ook al decennia lang wordt geprogrammeerd en uiterst succesvolle jaren achter de rug heeft. Uit het juryrapport bleek dat Flory Anstadt ‘haar stimulerend werk en haar vasthoudendheid om op basis van ideeën van kinderen een aantal aangevende toondichters als ook schrijvers te bewegen om goede en eigentijdse liedjes voor kinderen te schrijven, zonder meer prijzenswaardig was te noemen.’ Kinderen voor Kinderen werd een doorlopend succes en veel van die kleine sterretjes maakten later een mooie loopbaan binnen de muziekindustrie. Vanaf de eerste aflevering werd het vele jaren ook voor de televisie een enorm succes en kunnen de ouders van toen anno 2024 de liedjes van 1984 zo weer meezingen gezien de lp’s van die tijd veelvuldig thuis in de huiskamer op de draaitafel kwamen te liggen om vervolgens met het hele gezin te luisteren en in een later stadium mee te zingen. Ik had het bijna vergeten maar in januari 1984 werden er ook Gouden Harpen uitgereikt aan de Golden Earring. Dit vanwege het wereldwijde kassucces in 1983 met ‘Radar love’. En aan de andere kant van de Nederlandse muziekindustrie, die van de Nederlandstalige muziek – categorie levenslied, was er een exemplaar voor Johnny Hoes die met zijn artiestenstal op het Telstar label in de daaraan voorafgaande vele jaren de nodige hits had gescoord. Pianist Laurens van Rooyen kreeg ook een exemplaar. Uiteraard was er een exemplaar van de Gouden Harp weggelegd voor het beste lied van 1983. De jury wees die toe aan Rob de Nijs met een lied gecomponeerd door Hans Vermeulen, terwijl Belinda Meuldijk garant stond voor de muziek. Het ging om het lied ‘LAT-relatie’. Opmerkelijk feitje is dat naar een latrelatie van tien jaren De Nijs in 1984 in Frankrijk in het huwelijk trad met Belinda Meuldijk. De muzikale omlijsting werd verzorgd door het Metropole Orkest onder leiding van Rogier van Otterloo, terwijl de presentatie in handen was Ad Visser. Hans Knot, 3 februari 2024.

Nadat het nummer de vorige twee edities op de tweede plaats strandde, na ‘The Chain’ van Fleetwood Mac, staat 'Black' van Pearl Jam dit jaar opnieuw helemaal bovenaan De tijdloze 100. ‘Black’ stond eerder al op die eerste plek van 2015 tot en met 2020 en haalt dus nu voor de zevende keer de gegeerde hoofdprijs binnen. ‘Smells Like Teen Spirit’ van Nirvana blijft de ongeëvenaarde recordhouder met in totaal elf keer een plek bovenaan de lijst. Het overlijden van Sinead O’Connor eerder dit jaar heeft duidelijk heel veel mensen diep geraakt. Ze was al een vaste waarde - met haar song ‘Troy’ stond ze al in alle edities van De tijdloze 100 - maar nog nooit eerder haalde Sinead O’Connor de top tien. Met een vierde plaats dit jaar brachten massaal veel stemmers een straf eerbetoon aan haar. Ook ‘Nothing Compares To You’ komt dit jaar opnieuw in de lijst, op nummer 82. Het was geleden van 1998 dat dat nummer nog in De tijdloze 100 stond. Eindejaarstraditie Dit jaar werd De tijdloze 100 al voor de 36ste keer op Studio Brussel uitgezonden. De tijdloze 100 is daarmee de langstlopende en de meest gereputeerde eindejaarslijst in Vlaanderen. Ook voor deze editie was de respons van luisteraars op de stemoproep opnieuw gigantisch. Presentatoren van dienst waren Roos Van Acker en Stijn Van De Voorde. Sinds 18 december konden de luisteraars al mee aftellen in De tijdloze countdown met nummers die top honderd net niet haalden. Op 18 december begon de digitale radiozender De Tijdloze met aftellen en vanaf 26 december zond Studio Brussel De tijdloze countdown uit, live vanuit Kortrijk. Meer dan dertig gastpresentatoren telden mee af, waaronder Maaike Cafmeyer, Coely, Jacotte Brokken, Eric Goens, Bart Peeters, Selah Sue, Matthieu Terryn en Elisabeth Lucie Baeten. De tijdloze was afgelopen week ook live op televisie te volgen, op VRT CANVAS. Michèle Cuvelier ging in de talkshow op zoek naar straffe verhalen, onverwachte verbanden en verrassende details die schuilgaan achter tijdloze songs. Nog tot 4 februari kan je in LandMarck in Kortrijk naar De tijdloze foto expo gaan kijken: een expo van Goedfroit music met alleen maar tijdloze artiesten in the picture. De tijdloze 100 van 2023 Dit zijn de meest opvallendste weetjes uit De tijdloze 100 van 2023: 2 nummers stonden nog nooit eerder in De tijdloze 100: Talking Heads – ‘This Must Be The Place’ (nummer 76) en Florence + the Machine - ‘Dog Days are Over’ (nummer 93). De sterkste stijger: ‘Cold Little Heart’ van Michael Kiwanuka steeg maar liefst 72 plaatsten (van nummer 96 naar nummer 24) en is daarmee de sterkste stijger ooit. De 3 populairste artiesten zijn Dire Straits, Pink Floyd en Fleetwood Mac, met elk 4 nummers in de lijst. 6 belgen halen De tijdloze 100: Gorki - ‘Mia’ (nummer 7), dEUS – ‘Instant Street‘ (nummer 52), Arno – 'Les Yeux De Ma Mère' (nummer 92), Daan – ‘Housewife’ (nummer 95) en Goose – ‘Synrise’ (nummer 96). Het oudste nummer is ‘Paint it Black’ van The Rolling Stones (nummer 85) uit 1966. De recentste song is ‘Thinking Of A Place’ van The War on Drugs (nummer 10) uit 2017. Tijdloze songs mogen opvallend lang duren. Van deze 4 nummers uit De tijdloze 100 kan je meer dan 10 minuten genieten: ‘Shine On You Crazy Diamond’ van Pink Floyd (nummer 11; 13’57”), ‘The End’ van The Doors (nummer 88; 11’43”), ‘Thinking of a Place' van The War on Drugs (nummer 10; 11’11”) en 'Child in Time' van Deep Purple (nummer 23; 10’19”). De top 10 van De tijdloze 100 Pearl Jam - Black Fleetwood Mac - The Chain Pink Floyd - Wish You Were Here Sinead O'Connor - Troy Queen - Bohemian Rhapsody Nirvana - Smells Like Teen Spirit Gorki - Mia The Cure - A Forest The Killers - Mr. Brightside The War On Drugs - Thinking Of A Place Op VRTMAX kan je nu naar een extra Popcast over De tijdloze 100 luisteren, met Stijn van De Voorde en gasten Michèle Cuvelier en Thibault Christiaensen. Meer tijdloze muziek hoor je elke dag op digitale radio De Tijdloze via DAB+ en de app van VRTMAX. De tijdloze foto expo: van vrijdag 8 december 2023 tot en met zondag 4 februari 2024 in LandMarck in Kortrijk.

Vlaanderen houdt van Will Tura! Dat hebben de luisteraars van Radio2 bewezen door de keizer van het Vlaamse lied op 1 te stemmen in de Radio2 Top2000. Zijn ‘Eenzaam zonder jou’ staat bovenaan dé lijst van de geliefdste muziek ooit. Op nummer 2 prijkt ‘Bohemian rhapsody’ van Queen, de 3e plaats is voor ‘Imagine’ van John Lennon. De Radio2-luisteraar heeft met veel overtuiging beslist dat Vlaanderens grootste muziekicoon op 1 moet staan. In maart kondigde Will Tura aan dat hij definitief stopt met optreden, na meer dan 60 jaar op de planken. Donderdag en vrijdag brachten meer dan 20 artiesten in het Sportpaleis hem hulde. De 1e plaats in de Radio2 Top2000 is een mooie kers op de taart voor Tura’s feestdagen. Will Tura: “Wat een fantastisch nieuws. Het ontroert me enorm en ik ben alle luisteraars heel dankbaar! Ik wens iedereen een gelukkig 2024.” Klassiekers en jong geweld Verrassend: vorig jaar kwam Metejoor uit het niets de top 20 binnen met ‘1 op een miljoen’ (nu op 55), dit jaar doet hij dat kunstje nog eens over en komt nieuw binnen op 17 met ‘Dit is wat mijn mama zei’. Pommelien Thijs doet het zelfs nog net iets beter: zij staat als hoogste nieuwkomer op 12 met ‘Ongewoon’. De populairste artiesten zijn Queen en/of Freddie Mercury én ABBA, elk goed voor 21 plaatsen in de Radio2 Top2000. Elton John kaapt 16 plekken weg, Bruce Springsteen en Clouseau volgen met 14 noteringen. Daarmee zijn de broertjes Wauters de best scorende Vlaamse artiesten. Will Tura volgt meteen daarna met 13 plaatsen, net zoals The Beatles, Madonna, George Michael en Coldplay. Opvallend: jonge snaken Niels Destadsbader en Metejoor weten elk 10 plekken te veroveren. De meeste nummers (539) komen uit de jaren 80, gevolgd door 421 uit de jaren 70 en 356 uit de jaren 90. 93 songs komen uit de jaren 2020, 13 liedjes zijn van voor 1960. In de lijst staan 378 Vlaamse producties en 315 Nederlandstalige. De twintig populairste De lijst was eerder al bekend, voor de 20 nummers bovenaan bleef het spannend tot het laatste moment. Luisteraars konden nog tot zondag 31 december 14 uur stemmen en zo de volgorde bepalen. Iets voor 18 uur maakte Peter Van de Veire de grote winnaar bekend. Dit is de top 20. Eenzaam zonder jou – Will Tura – vorig jaar op 33 Bohemian rhapsody – Queen – vorig jaar op 1 Imagine – John Lennon – vorig jaar op 2 Summer of '69 – Bryan Adams – vorig jaar op 3 You're the first, the last, my everything – Barry White – vorig jaar ook op 5 Mia – Gorky – vorig jaar op 8 Dancing queen – Abba – vorig jaar op 11 Sultans of swing – Dire Straits – vorig jaar op 13 Laat de zon in je hart – Willy Sommers – vorig jaar op 7 Hotel California – The Eagles – vorig jaar op 14 The best – Tina Turner – vorig jaar op 32 Ongewoon – Pommelien Thijs – nieuw Africa – Toto – vorig jaar op 15 Child in time – Deep Purple – vorig jaar op 18 The river – Bruce Springsteen – vorig jaar 30 Piano man – Billy Joel – vorig jaar op 29 Dit is wat mijn mama zei – Metejoor – nieuw Stairway to heaven – Led Zeppelin – vorig jaar op 16 Viva la vida – Coldplay – vorig jaar op 6 Paradise by the dashboard light – Meat Loaf – vorig jaar op 19 Volop sfeer in Genk De Radio2 Top2000 werd uitgezonden van maandag 25 tot en met zondag 31 december. Dag én nacht, live vanuit Genk. Meer dan 10 Radio2-presentatoren gidsten je door de lijst en een hele plejade aan artiesten van bij ons trad live op. Luisteraars genoten massaal van deze marathon van de mooiste muziek en deelden enthousiast hun verhalen via de Radio2-app en sociale media. Radio2-presentatoren trokken ook Vlaanderen rond om tientallen stemmers te bedanken met een DAB+-radio. Radio2 vierde eindejaar in Genk. Van maandag 11 december tot en met zondag 31 december vond je de radiostudio daar drie weken lang in het Winter Wonderland op de Grote Markt, helemaal in de kerstsfeer. Heel wat enthousiastelingen kwamen op bezoek. Je kon er de radio-uitzendingen live meemaken, de Radio2-stemmen ontmoeten en genieten van spetterende optredens. Onder andere 2 Fabiola, Bart Kaëll, Danny Vera, De Romeo’s, Gene Thomas, Gers Pardoel, Jasper Steverlinck, Margriet Hermans, Natalia, Paul Michiels, Willy Sommers, Wim Soutaer en Yannick Bovy trokken massaal veel enthousiaste toeschouwers naar het Radio2-podium in Genk. 80 000 mensen brachten een bezoek aan Winter Wonderland in Genk, waarvan 40 000 tijdens de Radio2 Top2000. Op de muziek van Radio2 schaatsten 5 000 bezoekers rondjes op de ijspiste. Meer dan 1 500 luisteraars stuurden een wenskaart naar de radiostudio op de Grote Markt in Genk.

In deze column gaan we terug naar het voorjaar van 1973 en de nodige aantekeningen die ik destijds maakte. Zo werd op 28 februari het bericht de wereld ingestuurd dat ook dat jaar weer het Eurovisie Songfestival niet zonder de nodige problemen zou verlopen. Er zou zich namelijk een rel hebben afgespeeld tussen vertegenwoordigers van de afdeling televisie van de NOS en hun collega’s van de afdeling radio inzake het Nationaal Songfestival dat door de NOS op de televisie werd uitgezonden. Echter voordat de uitzending begon waren gedeelten van de vier nummers, waaruit het door Nederland te brengen lied voor het Eurovisie Songfestival diende te worden gekozen, al via Hilversum III te horen. Dat jaar was er gekozen voor de afvaardiging van Ben Cramer en liet belhamel Henk Terlingen in zijn populaire woensdagavondprogramma ‘De Paul Meier Show’ de fragmenten aan zijn luisteraars horen. En bij het aanhoren van die fragmenten door iemand van het televisieteam sloegen de knoppen door en ging een aantal van hen verhaal halen in het muziekcentrum en wel richting de studio wat toen het nationale popstation Hilversum III werd genoemd. De woordenwisseling liep zeer hoog op waarbij onder meer gedreigd zou zijn dat de hoofdkabel van Hilversum III zou worden doorgeknipt. Vanuit de voorlichtingsdienst van de NOS werd later het bericht inzake de kabel ontkent en gesteld dat er gedreigd was de zogenaamde aftaklijn van de televisie-uitzending, die in de Hilversum III studio op die manier het mogelijk maakte het Songfestival te kunnen bekijken, af te schakelen. Gelukkig kon dit ook worden voorkomen. Trouwens van elk liedje werden er slechts 10 seconden gedraaid door Henk Terlingen. Het echte grote festival zou dat jaar voor de 18de keer worden gehouden en werd georganiseerd in Luxembourg en wel op 7 april. Maar een aantal van de artiesten, dat daar zou optreden, was op 29 maart al in Groningen te zien en horen. Twee van de kanshebbers voor een eerste plaats dat jaar op het Eurovisie Songfestival, Cliff Richard en Ben Cramer, waren in de Martinihal aanwezig voor opnamen van het TROS programma ‘Zevensprong’, dat op vrijdag 6 april op de televisie zou worden uitgezonden. Cramer maakte gebruik van de ontmoeting door Cliff Richard uit te nodigen voor zijn speciale show, die hij voorafgaande aan het Eurovisie Songfestival in Luxemburg zou geven. Cliff Richard had al eerder Engeland vertegenwoordigd in 1968, toen hij met ‘Congratulations’ tweede werd. In 1973 werd hij derde met het nummer ‘Power to all our friends’. Anne-Marie David met ‘Tu te reconnaîtras’ was de winnares voor haar thuisland Luxemburg, terwijl de Spaanse formatie Mocedades de tweede plek pakte met het mooie ‘Eres tú’. En Ben Cramer haalde de top 10 niet en diende genoegen te nemen met de 14de plek met het door Pierre Kartner gecomponeerde ‘De oude muzikant’. Eind maart 1973 werd bekend gemaakt dat vanaf 1 mei in geheel Nederland de programma’s van Hilversum III in stereo konden worden ontvangen. Ook werden vanaf die datum de programma’s van de RONO, de regionale omroep voor Noord en Oost, uitgezonden via de FM-zenders van Hoogezand en Irnsum. Voorheen werden de landelijke uitzending van Hilversum III in het ontvangstgebied van de RONO deels onderbroken middels het uitzenden van de programma’s van deze regioradio. Sinds 15 februari 1973 hadden technici van de PTT vanuit Smilde als proef via de frequentie 88 MHz de programma’s van Hilversum I uitgezonden. Zodra het hele derde net in stereo te ontvangen was en wel op voornoemde 1ste mei, werden de programma’s van Hilversum 111 op de nieuwe frequentie uitgezonden. En er waren nog meer ontwikkelingen voor het noorden van ons land want via Nederland 1 kon men vanaf 6 maart 1973 elke dinsdagmorgen van half tien gedurende twintig minuten kijken naar de zogenaamde telebord-uitzendingen van de Fryske Akademy. In het kader van het experiment Friese schoolradio organiseerde de Fryske Akademy, in samenwerking met de Technische Hogeschool in Delft, deze zogenaamde scribosonie-uitzendingen. Via een elektronisch schoolbord waren in de programma’s alleen maar tekeningen, grafieken en dergelijke te zien. Een eenvoudig beeld kon dan uitgezonden worden met gebruik van een radiozender en via een converter ontvangen worden met een televisietoestel. Medewerkers van de TH in Delft hadden dit experimentele systeem samen met medewerkers van de TH in Bandoeng opgesteld voor Indonesië. Daar kregen leerlingen op verschillende scholen op die manier ook les. Twintig scholen in Friesland deden destijds aan dit experiment mee. Omdat die scholen niet over voldoende eigen apparatuur beschikten maakte men gebruik van de televisiezender Smilde. Andere toepassingen van deze techniek waren onder meer de schruftelefoon, overhead-projectie en het overzenden van hartsignalen via telefoon en het registreren op een tv-ontvanger. Het ging om een experiment en reeds op 29 mei 1973 was het voor de laatste keer te zien in Noord Nederland. Hans Knot, 25-11-2023

Er zijn vele lezers boven pak weg de zestig jaar die in voorbijgegane decennia naast het beluisteren van de zeezenders zich ook wel hebben bezig gehouden met het zoeken naar verre signalen. Via een groot scala aan korte golfstations en met het gebruik van goede wereldontvangers en daarbij behorende antennes was het redelijk mogelijk, het zei met de nodige porties geduld, alle delen van de wereld op die manier je kamer binnen te halen. Eén van die internationale korte golfstations was Radio Moskou, dat op haar hoogtepunt in liefst 60 talen haar uitzendingen liet programmeren. Wat betreft programma’s in de Nederlandse taal gebeurde dit zelfs heel lang, namelijk vanaf 1930 tot en met 1994. Radio Moskou werd vervolgens vervangen door The Voice of Russia en trad toe tot de Europese Radio Unie. Op 1 april 2014 kwam er een einde aan de uitzendingen vanuit Moskou via de korte golf. Het was op maandag 16 november 1970 dat het eerste schakelprogramma tussen de NOS en Radio Moskou zou gaan plaats vinden, een serie die tot stand was gekomen in het kader van een eerder dat jaar gesloten cultureel verdrag tussen beide landen. Het programma, dat zich in het bijzonder richtte op Amsterdam, werd zowel in Nederland als Rusland gelijktijdig uitgezonden tussen 8 uur in de avond en half 10. De presentatie van de uitzending, die onder meer muziek, informatie en een quiz bevatte, geschiedde zowel in het Russisch als in het Nederlands. Daarbij werd gebruik gemaakt van de diensten van tolken, welke ter beschikking waren gesteld door de Nederlandse afdeling van Radio Moskou en de Vereniging Nederland-USSR. De burgemeesters van beide steden spraken in de eerste uitzending een welkomstwoord. Het Nederlands gedeelte van het programma werd gepresenteerd door Jaap Brand. De productie, samenstelling en regie was in handen van Maarten Nederhorst en Kees van der Salm. De hoop werd uitgesproken dat mocht de eerste serie van uitwisselingsprogramma’s succesvol verlopen er meer van dergelijke programma’s zouden volgen. In februari 1971 werd de uitwisseling van programma's tussen de NOS en Radio Moscow al na één uitzending stopgezet. De leiding van de NOS wilde meer weten over de positie van joden in de toenmalige Sovjet Unie. Het was de leiding van Radio Moskou die bekend maakte dat men na één uitzending voorlopig niet de uitwisseling kon voortzetten en dat men voor 1971 van meer programma's diende af te zien in verband met het overladen programmaschema. Uiteraard was de werkelijke reden dat men vanuit de Sovjet Unie met geen woord wilde ingaan op de vraagstelling die vanuit Hilversum was ontvangen. Als regelmatige luisteraar naar allerlei korte-golfdiensten, die in verschillende spraken waren te beluisteren, werd door mij ook afgestemd op de programmering van Radio Moskou. Het was de bedoeling dat in het tweede uitwisselingsprogramma, dat als titel ‘tussen Leningrad en Rotterdam’ meekreeg, informatie zou worden verstrekt over de positie van de joden in de Sovjet-Unie. Een dergelijk verzoek was door de programmamakers in Hilversum bij de collega's in de Sovjet Unie ingediend maar viel bij de leiding van Radio Moskou dus niet in goede aarde. De opgegeven reden van een te volle programmering bleek achteraf vaker een gebruikelijke smoes te zijn om niet in te hoeven gaan op bepaalde wensen en vragen van westerse collega's. De leiding van Radio Moskou liet de collega's van de NOS dagen later alsnog weten dat er geen enkele aanleiding was om van de positie van de joden in de Sovjet-Unie een zaak te maken, omdat al vaker was gebleken dat de publieke opinie in Nederland slecht geïnformeerd was over de werkelijkheid in de Sovjet Unie. Verder ging men niet in op in hoeverre dit was gebleken. Radio Moskou, op een bepaald moment beter bekend als Radio Moscow World Service, was het officiële internationale radiostation van de Unie van Socialistische Sovjet Republieken, zoals de Sovjet Unie officieel heette. Op het hoogtepunt van haar bestaan werden er door Radio Moskou programma's uitgezonden in meer dan 60 talen met behulp van sterke zenders opgesteld in de Sovjet- Unie, Oost-Europa en op Cuba. Alle programma's hadden te maken met een zogenaamde ‘Programmering directoraat’. Zie het als een vorm van censuur die pas in 1991 werd opgeheven. De eerste uitzending in een vreemde taal was in het Duits op 29 oktober 1929, waarna programma's in het Engels en het Frans volgden. Radio Moscow startte met haar uitzendingen in 1922 met een zendstation in de regio Moskou, en een tweede kwam in de lucht vanuit een locatie in de omgeving van Leningrad in 1925. Radio Moskou kwam in 1939 ook met uitzendingen (op middengolf en korte-golf) in het Engels, Frans, Indonesisch, Duits, Italiaans en het Arabisch. De redactie van Radio Moskou sprak al vroeg haar uitdrukkelijke bezorgdheid uit over de opkomst van de Duitse dictator Adolf Hitler tijdens de dertiger jaren van de vorige eeuw, en de Italiaanse dienst, uitzendend via de middengolf, werd enkele jaren later dermate gestoord door de Italiaanse dictator Benito Mussolini dat het doel van de programmering in het Italiaans werd gemist. De Verenigde Staten werd voor het eerst het doelwit van Radio Moskou tijdens de vroege jaren vijftig van de vorige eeuw, gebruikmakend van zenders in de regio Moskou. Later werd West-Noord-Amerika het doelwit van de nieuw gebouwde Vladivostok en Magadan relay-stations. De eerste uitzendingen gericht op de landen in Afrika ging in de lucht aan het eind van de jaren vijftig van de vorige eeuw en wel in het Engels en het Frans. In 1961 waren er via Radio Moskou voor het eerst programma's in drie Afrikaanse talen te beluisteren, te weten in het Amhaars, het Swahili en het Hausa. Na verloop van tijd, werden daar nog acht andere Afrikaanse talen aan toegevoegd. De begin jaren zestig werden ook gebruikt om centraal geredigeerde nieuwsbulletins het licht te laten zien, hetgeen in augustus 1963 voor de eerste keer het geval was en waarmee luisteraars over de gehele wereld konden worden bereikt daar ze in alle diensten werden gebracht. In de jaren zeventig van de vorige eeuw werd een centraal team van commentatoren van Radio Moskou verenigd en verantwoordelijk voor het programma: ‘News and Views’. Deelnemers aan dit toch wel ambitieuze project waren Viktor Glazunov, Leonid Rassadin, Yuri Shalygin, Alexander Kushnir, Yuri Solton en Vladislav Chernukha. In de loop der jaren groeide het programma uit tot een belangrijke informatief- en analytisch onderdeel van de internationale service van Radio Moscow. Als je blijk gaf dat je had geluisterd naar de programma's, via een ontvangstbericht of gewoon een brief, dan kreeg je geheid een redelijk dikke envelop terug uit Moskou. Er was een speciaal team bij het station werkzaam om de post van de luisteraars te beantwoorden en dus kregen luisteraars in Nederland, naast de internationale folders, ook een in het Nederlands geschreven persoonlijke brief terug. Speciaal op de oudere jeugd gericht was er een club waar je lid van kon worden en zelfs werd de luisteraar genodigd om achter het toenmalige IJzeren Gordijn een bezoek aan de hoofdstad van het machtige land te brengen. Tegen het einde van de jaren zeventig werd de Engelstalige service van het station definitief omgedoopt in Radio Moscow World Service. Het project stond onder leiding van de al lange tijd bij Radio Moscow actieve journalist en manager Alexander Evstafiev. Later werd er een Service gericht op Noord-Amerika, een Afrikaanse service en zelfs een speciale service gericht op de UK en Ierland. Allen werden geprogrammeerd in de Engelse taal en waren een paar uur per dag te beluisteren. Dit naast de reguliere 24 uurs Engelstalige World Service, evenals diensten in andere talen. Intussen was mijn interesse in de programma's van Radio Moscow in het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw tanende. Ik luisterde alleen nog, maar tevens zelden, naar de ‘Listeners Request Club', dat werd gepresenteerd door Vasily Strelnikov. Radio Moscow was trouwens niet het enige korte-golf station dat werd beluisterd en aangeschreven, daarover een andere keer meer. Hans Knot, 24-11-2018

Van maandag 13 tot en met vrijdag 24 november strijkt de Radio2 Digitour elke weekdag neer in een andere Vlaamse stad of gemeente, tien in totaal. Kim Debrie gaat er in gesprek met experten, luisteraars en voorbijgangers. Samen zoeken ze naar antwoorden op al je vragen over digitale toepassingen. Hoe maak ik een profiel aan op sociale media? Hoe doe ik aan internetbankieren en is dat wel veilig? Kan ik elk wifinetwerk vertrouwen? Radio2 informeert, motiveert en helpt, zodat je de digitale sneltrein niet mist. Een leven zonder internet? Dat kun je je tegenwoordig moeilijk voorstellen. Toch blijkt uit een studie van de Koning Boudewijnstichting dat ongeveer veertig procent van de Vlamingen beperkte digitale vaardigheden heeft, een op de twee Vlamingen is digitaal kwetsbaar. In onze sterk gedigitaliseerde samenleving loopt een steeds groter deel van de Vlaamse bevolking achterop met zijn digitale vaardigheden. Radio2, en bij uitbreiding heel VRT, zet zich actief in om Vlamingen van alle leeftijden door de digitale wereld te gidsen. Liveradio, infosessies en persoonlijk advies Twee weken lang vat de Radio2 Digitour post in een andere Vlaamse stad of gemeente, meestal op de wekelijkse markt. Elke dag pakt Kim Debrie één thema aan, zoals onlineshoppen, phishing en de cloud. Van 09:00 tot 13:00 uur kun je bij haar terecht met al je vragen en problemen over dat thema. Op elke locatie zijn er drie sessies, om 10:30, 11:30 en 12:30 uur, waarin een expert tips en tricks deelt en antwoorden geeft op de meest gestelde vragen. Je krijgt ook persoonlijk advies van digihelpers van de stad of gemeente. Tussen 09:00 en 10:00 uur maakt Kim Debrie een speciale radio-uitzending, live vanop de Radio2 Digitour. Het wordt een programma boordevol boeiende weetjes. Samen met de experten beantwoordt Kim vragen van luisteraars en voorbijgangers. Ook tussen 10 en 12 uur brengt ze verslag uit bij Radio2 Ann&Daan. Tijdens de regionale middaguitzending, tussen 12 en 13 uur, kom je te weten wat jouw gemeente of regio doet zodat alle inwoners meekunnen met de digitale ontwikkelingen. De locaties en de thema’s maandag 13 november – Mechelen – surfen met veilige wifi: waarop moet ik letten? dinsdag 14 november – Roeselare – hoe installeer je een banking-app en hoe bankier je veilig online? woensdag 15 november – Vilvoorde – wat is digitaal betalen? donderdag 16 november – Eeklo – welke laptop of smartphone koop ik best? vrijdag 17 november – Hasselt – de geneugten van het internet maandag 20 november – Dendermonde – hoe kan ik vermijden dat ik in de val van phishing trap? dinsdag 21 november – Geel – veilig onlineshoppen: hoe doe ik dat? woensdag 22 november – Bilzen – sociale media: wat kunnen ze mij bieden en hoe gebruik ik ze veilig? donderdag 23 november – Aarschot – cookies: welke gegevens laat ik achter als ik surf? vrijdag 24 november – Poperinge – de cloud: wat is dat en hoe gebruik ik hem goed? VRT helpt je om digitaal sterk te staan Zit je zelf met een probleem? Stuur je vraag in via de Radio2-app of mail naar consumenten@radio2.be. Je bent ook van harte welkom op een van de plekken waar de Radio2 Digitour neerstrijkt. Radio2 verzamelt alle informatie, weetjes, tips en tricks op radio2.be, VRT NWS en VRT MAX. Naast de Radio2 Digitour werkt VRT nog aan negen andere initiatieven die digitale inclusie bevorderen. Programma's, acties en evenementen waarmee de publieke omroep hulp biedt aan elke Vlaming om digitaal sterk te staan en zo hoopt de digitale kloof een stuk te verkleinen. Voor haar aanbod rond digitale vaardigheden en mediawijsheid krijgt VRT de steun van de Vlaamse overheid. Bart Somers, Vlaams minister van Binnenlands Bestuur, Bestuurszaken, Inburgering en Gelijke Kansen: “Door samen te werken met VRT kunnen we veel mensen bereiken. Dat is nodig. Een op de twee Vlamingen is digitaal kwetsbaar. Daarom willen we als overheid zoveel mogelijk Vlamingen betrekken en hen actief de nodige hulpmiddelen aanbieden. Op een laagdrempelige manier.” Benjamin Dalle, Vlaams minister van Brussel, Jeugd, Media en Armoedebestrijding: “Mediawijsheid is een cruciale vaardigheid. We willen dat Vlamingen in staat zijn om informatie te evalueren, de betrouwbaarheid ervan te beoordelen en op een verantwoorde manier digitale technologieën te gebruiken. Daarom is het een goede zaak dat VRT zich inzet om dit belangrijke onderwerp onder de aandacht te brengen.” Afbeelding: Radio2 Digitour (foto VRT)

Op maandag 16 oktober lanceert RTV Drenthe Bluesradio Drenthe, het nieuwe online audiokanaal dat vooral in het teken staat van Drentse bluesmuziek. Bluesradio Drenthe is vanaf nu beschikbaar via de website van RTV Drenthe. Bluesradio Drenthe zendt 24 uur per dag, 7 dagen per week Drentse blues en aanverwante muziek uit. Met radioprogramma's als Harry's Blues, Muziek voor Volwassenen, De Nalatenschap van Harry Muskee en blues-documentaires biedt de Drentse omroep hiermee een nieuw audiokanaal aan voor blues-liefhebbers in en buiten de regio. In 2021 brachten het Commissariaat voor de Media en de Raad voor Cultuur een positief advies uit aan voormalig minister Slob*: "‘Bluesradio Drenthe’ is bedoeld als een audiokanaal voor liefhebbers van Drentse blues en aanverwante muziek. De raad ziet toegevoegde waarde in de ontsluiting van het eigen rijke bluesmuziekarchief van RTV Drenthe voor een groter publiek. Zo komt de muzikale geschiedenis van de blues en de specifieke rol van Drenthe daarin tot leven." * Landelijke en regionale publieke omroepen hebben instemming nodig van het ministerie van OCW om kanalen te starten, wijzigen of stoppen. Het Commissariaat voor de Media en de Raad voor Cultuur hebben een hierin adviserende rol.

De Matthäus-Passion van Johann Sebastian Bach staat dit jaar wederom op de eerste plaats in de Klassieke Top 400 van NPO Klassiek, gevolgd door het Requiem van Wolfgang Amadeus Mozart. Op drie staat de Negende symfonie van Antonín Dvořák, die daarmee zijn hoogste positie ooit behaalt. Dat maakte presentator Ab Nieuwdorp zojuist bekend in De Klassieken op NPO Klassiek. In deze twaalfde editie van de Klassieke Top 400 is goed te zien hoe breed klassieke muziek kan zijn. In de toplijst staan eeuwenoude werken van de Middeleeuwse componist Hildegard von Bingen naast neo-klassieke stukken van Einaudi, filmklassiekers van John Williams, een compositie van Herman Finkers en de muziek uit de Efteling. Nieuw in de Top 10 is het Tweede pianoconcert van Sergej Rachmaninov, dat vorig jaar nog op de 19de plek eindigde. Het is de hoogste score ooit voor dit werk. De top 10 van de Klassieke Top 400: Bach - Matthäus-Passion Mozart - Requiem Dvořák - Symfonie nr. 9 Pärt - Spiegel im Spiegel Fauré - Requiem Ten Holt - Canto Ostinato Grieg - Peer Gynt Suites Vivaldi - De vier jaargetijden Rachmaninov - Pianoconcert nr. 2 Purcell - Dido and Aeneas Uitzending De Klassieke Top 400 is een hitlijst van 400 topstukken, gekozen door de luisteraars van NPO Klassiek. Alle werken zijn van maandag 9 oktober tot en met vrijdag 13 oktober tussen 07:00 en 23:00 uur te horen op NPO Klassiek. Op vrijdag 13 oktober eindigt de lijst met de nummer één om 20.00 uur. In De Nacht van NPO Klassiek zijn van maandag 9 tot en met vrijdag 13 oktober een aantal lange werken uit de Klassieke Top 400 in hun geheel te horen, zoals de complete Goldbergvariaties van Bach en het Requiem van Gabriel Fauré. Herman Finkers In de Klassieke Top 400 van 2023 staan werken van 132 verschillende componisten. Na Bach, met 33 noteringen, zijn Mozart (19 noteringen), Beethoven (18), Schubert (15) en Arvo Pärt (14 noteringen) het vaakst vertegenwoordigd. Dit jaar zijn maar liefst 17 werken nieuw binnengekomen in de klassieke toplijst. De hoogste nieuwe binnenkomer is Herman Finkers op nummer 61 met de Missa Sancti Georgi, een mis die hij in 1990 componeerde voor zijn eigen huwelijk. Efteling Simone Meijer, zendermanager van NPO Klassiek: “Deze lijst laat zien dat klassiek leeft, letterlijk en figuurlijk. Ik was verrast door een opvallende nieuwkomer: de muziek uit Efteling. Ook die is natuurlijk klassiek! Luisteraars gaven componist Ruud Bos terecht een plekje in de Klassieke Top 400, op nummer 364. Een ode aan een bijzondere man, die dit voorjaar op 87-jarige leeftijd overleed.” Nieuw klassiek De Klassieke Top 400 van 2023 telt meer vrouwelijke componisten dan ooit. In de lijst staan dit jaar 25 composities van 15 verschillende vrouwen, waaronder de Nederlandse componisten Mathilde Wantenaar (82), Sarah Neutkens (382 en 303), Lavinia Meijer (179) en Iris Hond (235). En er zijn meer jonge Nederlandse componisten in de Top 400 te vinden die zelf hun muziek uitvoeren, zoals harpist Remy van Kesteren (393 en 242) en pianist/componist DeLange (166). Met in totaal 19 titels zijn de Nederlandse componisten goed vertegenwoordigd in de Klassieke Top 400. Klassieke Top 400 Concert Het Klassieke Top 400 Concert op vrijdag 13 oktober in TivoliVredenburg is de feestelijke afsluiting van de toplijst. Het Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Chloe Rooke brengt in samenwerking met het Nationaal Vrouwen Jeugdkoor bekende werken uit de Klassieke Top 400. De presentatie is in handen van Leonard Evers en het concert is live te horen én te zien op npoklassiek.nl. Hauschka te gast bij De Muziekfabriek Als afsluiter van de Klassieke Top 400-week is de Oscarwinnende (film)componist en pianist Hauschka op zaterdag 14 oktober te gast bij Jet Berkhout in De Muziekfabriek. Een vast onderdeel van het programma is Vrij Spel, waarin Jet een muzikale gast vraagt een klassiek stuk nieuw leven in te blazen. Hauschka bewerkt zijn favoriete Klassieke Top 400-stuk. Hauschka: “Ik ben erg blij om onderdeel te zijn van Vrij Spel. Ik heb gekozen voor de Gymnopédies van Satie. Ik hou van de eenvoud en helderheid van het stuk en ik kijk er naar uit om de muziek te vertalen naar mijn eigen stijl. Als je een bestaand muziekstuk zelf mag interpreteren, kan dat tot iets nieuws leiden. Ik ben erg enthousiast.” Ga voor meer informatie en de complete lijst van de Klassieke Top 400 naar npoklassiek.nl/top400.

168ste keer, goede keer. Zonet werd bij Qmusic voor de tweede keer in nog geen drie weken tijd Het Geluid geraden. Na 167 foute antwoorden ging de 26-jarige Ellen uit Genk met de hoofdprijs lopen. Haar gok bleek de juiste te zijn: het kopstuk van een elektrische tandenborstel inklikken. Dat geluid levert Ellen een mooie 16.800 euro op. Geld dat ze samen met haar partner Ruben zal investeren in de verbouwing van het huis dat ze net hebben gekocht. Toen Ellen het goede nieuws te horen tijdens Vincent Live kreeg, was ze door het dolle heen. “Nee, dat meen je niet?!”, klonk het stomverbaasd. “Danku! Oh ik vind het zo lief van jullie!” Morgen is Ellen te gast bij Q-dj Vincent Fierens tussen 16u00 en 19u00 om een fles champagne te kraken en haar cheque in ontvangst te nemen. Het Geluid ging op maandag 4 september van start bij Qmusic. Van Maarten en Dorothee (06:00 - 10:00 uur) tot en met Vincent Live (16:00 - 19:00 uur) mocht ieder uur een luisteraar het geluid raden. Om 09:30 uur was er ‘Verdubbel Je Kans’ en mocht 1 luisteraar 2 keer raden. Bij een fout antwoord kwam er telkens 100 euro in de pot. Nadat luisteraar Nathalie op 14 september na 123 mislukte pogingen ‘Het Geluid’ raadde en met haar gok ‘een sproeikop aansluiten op een tuinslang’ 12.400 euro won, was het nu de beurt aan Ellen. Zij hoorde dat het nieuwe geluid het inklikken van het kopstuk van een elektrische tandenborstel was en streek zo 16.800 euro op. Het Geluid sluit dus in schoonheid af met twee dolgelukkige winnaars. Beluister (en bekijk) hier Het Geluid dat door Ellen geraden werd.

Muziek heeft de kracht om ons te verenigen, ons humeur te verbeteren en zelfs stress te verminderen. Het meezingen met onze favoriete deuntjes is een geliefde manier om deze positieve effecten te ervaren. In een recent onderzoek van Panel Inzicht gaf maar liefst 97% van de Nederlanders aan wel eens mee te zingen met hun geliefde nummers. Om deze passie voor het samen zingen te vieren, lanceert radiostation 100% NL de Meezing Top 1000. Vanaf maandag 11 september gaat de luchtmicrofoon aan en worden de duizend beste meezingers van Nederland ten gehore gebracht op 100% NL. Deze lijst is samengesteld door de luisteraars van het station en is de perfecte metgezel voor iedereen die graag zingt, vooral achter het stuur. Uit het onderzoek blijkt namelijk dat Nederlanders het liefst in de auto meezingen, maar ook tijdens dagelijkse taken zoals koken en huishoudelijke klusjes wordt er veelvuldig meegezongen. Interessant genoeg onthult het onderzoek van Panel Inzicht dat jongere deelnemers (25-34 jaar) de neiging hebben om onder de douche hun zangtalent te laten horen, terwijl zingen op de fiets minder populair is (slechts 17%). Hoewel een meerderheid van de respondenten aangeeft dat ze liever alleen zingen (56%), wijst neuropsycholoog Erik Scherder op de voordelen van samen zingen. In een interview met 100% NL legt hij uit dat het meezingen met anderen de aanmaak van oxytocine, ook wel het knuffelhormoon genoemd, bevordert. Dit hormoon kan stress en angst verminderen en zorgen voor een gevoel van verbondenheid en zelfvertrouwen. Het genre van de muziek maakt daarbij niet uit, zolang je maar meezingt met nummers waar je van houdt. Van 11 september tot en met 22 september brengt 100% NL het meezingen naar een hoger niveau met de 100% NL Meezing Top 1000. Luisteraars kunnen genieten van de 1000 meest meezingbare hits, gekozen door hun medeluisteraars. Hits zoals 'Goud' van Suzan & Freek, 'Het Regent Zonnestralen' van Acda en de Munnik, en 'Engelbewaarder' van Marco Schuitmaker zullen de revue passeren. Bovendien krijgen luisteraars de kans om hun favoriete artiesten te horen tijdens de ochtendshow met Giorgio Hokstam, waar bekende meezinghits een uur lang worden gepresenteerd. Artiesten zoals Guus Meeuwis, Nielson, Mart Hoogkamer en Edsillia Rombley zullen als co-presentatoren optreden tijdens de 100% NL Meezing Top 1000. Als kers op de taart kunnen luisteraars elke dag live op de radio meezingen met het spel 'Finish the lyrics' en maken ze kans op een arrangement voor zes personen bij de karaokebar 'Duke of Tokyo.' Kortom, het belooft twee weken vol muzikale vreugde en samenzang te worden op 100% NL.

Op vrijdag 1 september begint het nieuwe schooljaar voor 1,2 miljoen leerlingen en zowat 165.000 leerkrachten. Gedaan met de vakantie, maar niet bij JOE. Ochtendduo Sven Ornelis en Anke Buckinx weigert om mee te gaan met de regenachtige dagen en blijft de vakantiestemming vasthouden. Ze verlengen de zomervakantie en dopen nu vrijdag 1 september om tot 32 augustus. De hele dag krijgen luisteraars elk uur de kans om vliegtickets te winnen naar een zonovergoten bestemming. Het enige wat ze moeten doen, is raden welke zonnige bestemming piloot Jeremy Rooms omschrijft. En speciaal voor de gelegenheid, pakken Sven en Anke hun radiokoffers en trekken ze naar de luchthaven van Brussels Airport. Daar maken ze op vrijdag, tussen 06:00 en 10:00 uur live radio, tussen vertrekkende en aankomende reizigers. “32 augustus is ons geheim recept om de vakantie nog even vast te houden en onze luisteraars een extra dag vol zonneschijn op de radio te schenken. Het is een kans om te blijven dromen van warme en exotische bestemmingen, zelfs als de kalender ons september influistert”, vertelt Anke. “Bovendien blijft het voor sommige luisteraars niet enkel bij dromen, want ze krijgen elk uur de kans om te raden waar onze denkbeeldige vlucht naartoe gaat. Wie daarin slaagt, steekt twee vliegtickets naar die zonnige bestemming op zak”, vult Sven aan. ‘Good times, great music’ dit najaar bij JOE Het nieuwe seizoen bij JOE brengt niet alleen zonnestralen op de radio, maar ook een verfrissende dosis muzikaliteit en innovatie. In een fris jasje en met de nieuwe slagzin ‘Good times, great music!’ dompelt JOE zich onder in het najaar. Ook dit keer vuurt de zender een bruisende mix van de grootste hits, geliefde en vertrouwde radiostemmen, opmerkelijke acties, actualiteit vers van de pers, maar ook creatieve rubrieken af op de luisteraars. Sven en Anke blijven trouw op post in de ochtend tussen 06:00 en 10:00 uur met enkele opvallende nieuwigheden. Op dinsdag schittert niemand minder dan Gustaph als de nieuwe coverartiest. Zijn aftrap was meteen een schot in de roos. Elke donderdag trekt Anke eropuit in de gloednieuwe rubriek ‘Anke geeft Sterren’. Daarin test ze elke week iets uit dat misschien wel interessant kan zijn voor de luisteraars, denk maar aan elektrofitness, frietjes van Sergio Herman of haar toekomst laten voorspellen bij een waarzegster. Nadien geeft ze haar eerlijke mening aan de luisteraars en deelt ze sterren uit. Raf & Rani zijn eveneens terug, elke werkdag tussen 16:00 en 18:00 uur, met nieuwe rubrieken om de luisteraars nog verder te inspireren. Op maandag wordt de 'Raf & Rani Rare Reizen Reporter' geïntroduceerd met Kamiel De Bruyne, waarin hij de luisteraars meeneemt naar de meest bizarre plaatsen over heel de wereld. Op dinsdag komt 'Dilemma Dinsdag' voorbij, terwijl Jan Verheyen de luisteraars op woensdag meeneemt op zijn reisavontuur door Amerika en Canada als ‘Raf & Rani Roadtripper’. Daarnaast richt het duo ook ‘een clubke voor mensen met een blij gezicht’ op, waar zowel luisteraars, BV’s als experten in verwelkomd worden. Naast de vertrouwde ochtend- en avondprogrammering bij JOE, worden de luisteraars de elke dag, zowel tijdens de week als in het weekend, verwend door een heleboel vertrouwde stemmen zoals Heidi Van Tielen & Bart-Jan Depraetere, Carl Schmitz, Alexandra Potvin, Jan Bosman, Lenke Van Olmen en Evi Geysels. Vanaf donderdag 7 september keren Tess Goossens en Chloë De Bie terug met Love, Sex & Drama tussen 21:00 en 23:00 uur. Afbeelding: Sven Ornelis en Anke Buckinx (foto Joe)

Klara blijft de vertrouwde stek voor een gevarieerd muzikaal aanbod aan klassiek, jazz en global. Doorspekt met goeie gesprekken, verhalen en nieuws over kunst en cultuur. Tentoonstellingen, theater of literatuur, je beleeft het allemaal op Klara. Naast de vertrouwde programma’s krijg je dit najaar heel wat nieuws voorgeschoteld. So what?! Op vrijdagavond katapulteren Lies Steppe en jazzkenner Guy Peters je tijdens So what?! het weekend in met een selectie wonderlijke jazz en aanverwanten. Al zeker op het programma: een terugblik op een mooie zomer met de guitige ogen van Mavis Staples, een interview met Marc Ribot over zijn trio Ceramic Dog en een nieuwe postume release van de fenomenale trompettiste Jaimie Breezy Branch. Geniet ook van een recent teruggevonden opname van John Coltrane en Eric Dolphy, en de triomfantelijke terugkeer van Joni Mitchell op Newport. So what?! met Lies Steppe: elke vrijdag van 18:00 tot 20:00 uur op Klara en VRT MAX De keuze van Klara Al jaren beveelt Klara de beste muziekopnames aan onder de noemer De keuze van Klara, van klassiek over jazz tot global. Dat kwaliteitslabel komt aan bod in onder andere Espresso, Music matters en Maestro, maar krijgt nu ook een eigen programma op zaterdagnamiddag. Carlo Siau loodst je door de nieuwe oogst cd’s, brengt weetjes over concerten en staat stil bij grote gebeurtenissen in de internationale muziekwereld. Laat je warm maken voor nieuw werk van jonge artiesten of gevestigde waarden, met vertrouwde of juist heel onbekende muziek. Altijd valt er iets te ontdekken. De keuze van Klara: met Carlo Siau elke zaterdag van 14:00 tot 18:00 uur op Klara en VRT MAX. De jaren Heleen Debruyne is op zondagochtend de nieuwe vragensteller van dienst. Een uur lang onderzoekt ze in De jaren hoe het wereldbeeld van haar gasten zich gevormd heeft. Waar komen hun vooroordelen, fascinaties en morele opvattingen vandaan? Zijn die tot stand gekomen door een ervaring uit hun jeugd of iets dat ze gezien, gehoord of gelezen hebben? En hoe zijn ze doorheen hun leven veranderd? Heleen praat met een breed scala aan gasten met verschillende overtuigingen. Onder andere historicus Bruno De Wever, schrijver Tom Lanoye en politica Valerie Van Peel komen langs. De jaren: met Heleen Debruyn elke zondag van 10:00 tot 11:00 uur op Klara en VRT MAX. Undercover Undercover baadt in een sensuele, gedempte sfeer. Je kunt erbij indutten, een bad nemen, een boek lezen, de liefde bedrijven. De muziek vindt easy en lazy haar weg langs onbekende filmmuziek, neostijlen en rustige jazz. Een glimlach om de lippen verzekerd. Dompel je onder in een playlist die met liefde voor jou is samengesteld door Greet Van ‘t veld. Undercover: van maandag tot donderdag van 22:00 tot 23:00 uur op Klara en VRT MAX. Music matters Music matters, Klara’s gids doorheen het muzieknieuws, is er nu ook op vrijdag. Olav Grondelaers krijgt versterking van Cara Van der Auwera. Tijdens de lunch maakt een van beiden jou wegwijs in de actualiteit van de klassieke muziek, jazz en global. Met vooral aandacht voor straf, jong talent van eigen bodem, verrassende muzikale keuzes en gesprekken met gepassioneerde musici die vertellen over hun plannen en liefde voor muziek. Music matters: met Olav Grondelaers en Cara Van der Auwera van maandag tot vrijdag van 12:00 tot 14:00 uur op Klara en VRT MAX. Verzoekprogramma Wereld Alzheimer Dag Belangrijke gebeurtenissen in ons leven zijn vaak gekoppeld aan muzikale herinneringen. Vreugde of verdriet, je wil die momenten en gevoelens niet kwijtraken. Muziek prikkelt mensen met dementie en kan herinneringen weer naar bovenhalen. Muziektherapie is voor hen ook erg bevorderlijk. Donderdag 21 september wordt een bijzondere dag met getuigenissen over dementie en Alzheimer, wetenschappelijke inzichten en vooral heel veel mooie muziek, door jou gekozen. Verzoekprogramma Wereld Alzheimer Dag: op donderdag 21 september 2023 van 09:00 tot 17:00 uur op Klara en VRT MAX. The original soundtrack Ook dit jaar trekken Clara De Decker en Robin Broos weer naar Gent, naar aanleiding van Film Fest Gent en de World Soundtrack Awards. Boeiende gasten vertellen over hun favoriete films en vooral: de soundtracks die daarbij horen. The original soundtrack: met Clara De Decker en Robin Broos op zaterdag 21 oktober 2023, van 10:00 tot 18:00 uur live vanuit Gent op Klara en VRT MAX. Iedereen klassiek Hét feest van de klassieke muziek, gratis en voor iedereen: daarvoor moet je op zaterdag 28 oktober in Brugge zijn. Al voor de tiende keer neemt Iedereen klassiek alles en iedereen mee in een vrolijk bad klassiek. Klara stelt, samen met Concertgebouw Brugge, Brugge Plus en andere Brugse partners, een uitbundig programma voor, met vertakkingen in de hele binnenstad. Nodig voor dit gratis evenement familie en vrienden uit en laat hen kennismaken met de kracht en schoonheid van klassiek. Iedereen klassiek: zaterdag 28 oktober 2023 live te beleven in Brugge en ook te horen op Klara en VRT MAX. Klara top 100 Staat ‘Spiegel im Spiegel’ van Arvo Pärt ook dit jaar tot op nummer 1 in de Klara top 100? Blijft Johann Sebastian Bach de populairste componist? Doet neoklassiek het weer goed? En halen meer vrouwelijke componisten de lijst? Dat bepaal jij door te stemmen op jouw favoriete meesterwerken. Klara top 100: zaterdag 25 en zondag 26 november 2023 op Klara en VRT MAX. Nieuwe Klara-podcasts Klara pakt dit najaar uit met drie beklijvende podcasts, te beluisteren op VRT MAX. Er komt een derde en laatste seizoen van De Franse Revolutie, natuurlijk met Johan Op de Beeck. De meesterverteller is nooit uitgepraat en heeft nog heel wat boeiende verhalen in zijn mouw zitten. Voor deze afsluitende reeks kijkt hij naar welke invloed de Franse Revolutie had op onze contreien. Naar aanleiding van Iedereen klassiek lanceert Klara in oktober Eerste hulp bij klassiek. Of noem het ‘start to classic’ of ‘classic for dummies’. Ben je nog niet thuis in klassieke muziek, maar sta je te popelen om er alles over te ontdekken? Dan ben je in goede handen bij Clara De Decker en Sander De Keere. En op het einde van het jaar kun je je laten meeslepen door De vorstinnen van Vlaanderen. Deze podcast wordt de prequel op het fel gesmaakte De Bourgondiërs: even goed en spannend, maar vanuit een heel ander perspectief. Je krijgt en andere kijk op de middeleeuwen, gevoed door nieuwe onderzoeksresultaten en inzichten van het gerenommeerde Henri Pirenne Institute for Mediaeval Studies van de Universiteit Gent. Met Lisa Demets en Els De Paermentier, twee bevlogen historica's van de UGent, als vertellers en Klarapresentator Julie Van Bogaert als nieuwsgierige gids. Afbeelding: Cara Van der Auwera (foto VRT/Kaat Pype)

Het iconische spel 'Het Geluid' komt op Qmusic terug en elk geluid kan een potentiële winst opleveren. Of het nu het gepiep van een microgolfoven is, het neerkomen van dakpannen of het vallen van sleutels - alles kan 'Het Geluid' zijn. Het raadspel waarbij luisteraars een geluid moeten identificeren om kans te maken op de pot, gaat op 1 september opnieuw van start. De spelregels zijn eenvoudig: bij elk fout antwoord wordt er 100 euro aan de pot toegevoegd. Het spel begint met een initiële prijs van 100 euro. Op 1 september wordt 'Het Geluid' onthuld bij Maarten & Dorothee, en vanaf maandag 4 september om 06:00 uur kun je meespelen met de Q-app. De deelnemers moet minstens 18 jaar oud moeten zijn om mee te doen aan 'Het Geluid'. Maar voor de kleintjes heeft het team van Maarten & Dorothee een speciale versie bedacht. Van maandag 28 augustus tot en met vrijdag 1 september spelen ze 'Het GeluidJE' voor de jonge luisteraars.

Maureen Vanherberghen is vanaf maandag 4 september te horen op MNM. Maureen zal van maandag tot en met donderdag het nieuwe namiddagblok presenteren. Ze stapt over van Qmusic, waar ze de voorbije jaren aan verschillende programma's heeft meegewerkt. Maureen (35 jaar) maakte al naam als presentatrice, maar ook als zangeres en actrice. Zo nam ze deel aan het VTM-programma Idool 2011 en is ze sinds 2013 lid van De KetnetBand. Maureen speelde ook al in verschillende tv-programma's op Ketnet en VTM. Veel kinderen kennen haar als een van de Helden uit de gelijknamige Ketnet-reeks. Sinds 2021 trekt ze ook als reporter op pad voor het VRT 1-programma Vlaanderen vakantieland. Bij MNM zal Maureen de luisteraar door de namiddag gidsen. Van maandag tot en met donderdag is ze te horen, steeds van 13:00 tot 16:00 uur. Zo neemt ze de fakkel over van Astrid Demeure, die vanaf 4 september elke werkdag een gloednieuw programma zal presenteren tussen 12:00 en 13:00 uur. Maureen Vanherberghen: "Een nieuw radio-avontuur op mijn pad, daar zeg ik geen nee tegen! De energie hoog houden in de namiddag op een plek waar ze talent alle kansen geven. Zij die me kennen weten dat ik er vollenbak voor zal gaan." Steven Lemmens (nethoofd MNM): "Met Maureen haalt MNM een absolute kanjer binnen. Maureen combineert presenteren met zingen en acteren. Ze draait al meer dan tien jaar mee in de Vlaamse media, en nu wordt ze ook deel van de MNM-familie. Ik ben er zeker van dat de MNM-luisteraars haar met open armen zullen ontvangen." Dit najaar keert ook Julie Van den Steen even terug naar MNM. Vanaf 1 september presenteert ze elke vrijdag tussen 16:00 en 19:00 uur haar eigen programma. Van den Steen maakte als sidekick vijf jaar lang de ochtendshow samen met Peter Van de Veire. Het zijn drukke maanden voor MNM want ook MNM Start to DJ staat voor de deur. Volgende week maandag 14 augustus begint de finaleweek van de wedstrijd die aan zijn dertiende editie toe is. De week start met zes dj's. Elke avond van 18:00 tot 19:00 uur strijden zij voor een plek in de finale tijdens het programma MNM Start to DJ. Vrijdag 18 augustus vanaf 17:00 uur doen nog drie finalisten een gooi naar de overwinning. De luisteraar mag bepalen wie MagiK, de winnaar van vorig jaar, opvolgt. Afbeelding: Maureen Vanherberghen (foto MNM)

Tijdens de eerste drie weken van augustus nemen de vaste stemmen van Radio2 BeneBene (de nieuwe, digitale radiozender van Radio2) vakantie. Bij het maken van hun reisplannen, stond er een belangrijk punt op de to-dolijst: waardige vervanging zoeken voor op de radio. En of ze die gevonden hebben! Negen topartiesten van bij ons nemen als presentator plaats achter de Radio2 BeneBene-microfoon: Barbara Dex, Belle Perez, Gene Thomas, Helmut Lotti, Isabelle A, Metejoor, Peter Vanlaet, Willy Sommers en Wim Soutaer. De gastpresentatoren brengen niet alleen de beste muziek mee, ze vertellen ook persoonlijke verhalen en leuke anekdotes over hun carrière. Zo heeft Isabelle A het vast over haar ontmoeting met U2-zanger Bono op het strand van Saint-Tropez en zal Metejoor onthullen wat hij en Margriet Hermans hebben met een glasbol. En zou Wim Soutaer verklappen hoe hij en Willy Sommers ooit het bezoek kregen van een topless dame? De komende drie weken ziet, van maandag tot en met vrijdag, de programmatie van Radio2 BeneBene er zo uit: Van maandag 31 juli tot en met vrijdag 4 augustus 06:00-09:00:00 uur: Radio2 BeneBene Klaarwakker met Peter Hermans 09:00-10:00 uur: Radio2 Benebene 70-80 10:00-12:00 uur: Radio2 BeneBene Gewoon genieten met Helmut Lotti 12:00-13:00 uur: Radio2 BeneBene Aan zee met Kim Debrie, live vanuit Blankenberge 13:00-16:00 uur: Radio2 BeneBene Topcollectie met Metejoor 16:00-18:00 uur: Radio2 BeneBene Goed gezind met Isabelle A (niet op vrijdag) Van maandag 7 tot en met vrijdag 11 augustus 06:00-09:00 uur: Radio2 BeneBene Klaarwakker met Peter Hermans 09:00-10:00 uur: Radio2 Benebene 70-80 10:00-12:00 uur: Radio2 BeneBene Gewoon genieten met Barbara Dex 12:00-13:00 uur: Radio2 BeneBene Aan zee met Kim Debrie, live vanuit Blankenberge 13:00-16:00 uur: Radio2 BeneBene Topcollectie met Gene Thomas 16:00-18:00 uur: Radio2 BeneBene Goed gezind met Belle Perez (niet op vrijdag) Van maandag 14 tot en met vrijdag 18 augustus 06:00-09:00 uur: Radio2 BeneBene Klaarwakker met Peter Hermans 09:00-10:00 uur: Radio2 Benebene 70-80 10:00-12:00 uur: Radio2 BeneBene Gewoon genieten met Willy Sommers 12:00-13:00 uur: Radio2 BeneBene Aan zee met Kim Debrie, live vanuit Blankenberge 13:00-16:00 uur: Radio2 BeneBene Topcollectie met Wim Soutaer 16:00-18:00 uur: Radio2 BeneBene Goed gezind met Peter Vanlaet (niet op vrijdag) Voor muziek moet je deze zomer bij VRT zijn, met een uitgebreid aanbod op alle zenders en kanalen. Die Muziekzomer beleef je ook op Radio2 BeneBene. Radio2 Benebene beluister je via DAB+, VRT MAX, digitale televisie of smartspeakers. Je kunt ook terecht in de Radio2-app en op radio2.be. Afbeelding: Isabelle A (foto VRT/Stef Keynen)

De twintig genomineerden van Zomerhit 2023 zijn bekend! Anja Daems en Niels Destadsbader maakten ze vandaag bekend op Radio2. Vanaf nu strijden de twintig artiesten om de felbegeerde trofee en jij bepaalt wie die mee naar huis mag nemen. Stemmen kan via de VRT MAX-app. VRT 1 en Radio2 trekken van maandag 10 juli tot en met zaterdag 19 augustus naar Blankenberge voor zes weken lang muziek en veel sfeer. Geen zomer zonder Zomerhit! Wie is jouw favoriet? Dit zijn de twintig genomineerden, in alfabetische volgorde. Aaron Blommaert – Zonde Bart Kaëll – Wat is jouw geheim? Berre – Kissing Strangers Camille – Rihanna Chérine – L'âge que je n'ai pas DJ Licious – Ibiza Sky Gustaph – Because of You Guusje & Bazart – Blijf nog even hier Hooverphonic – Por Favor Laura Tesoro – BAD ain't that BAD Lissa Lewis – Het lijkt wel zomer Maksim – Onder invloed Mentissa – Mamma Mia Metejoor – Laat ons een bloem Niels Destadsbader & Kenny B – Liefs voor later Olivia – Better Now Pommelien Thijs – Erop of eronder Regi feat. Maxine – Horen, zien en zwijgen Stan Van Samang – Feest The Starlings & Ozark Henry – Under Your Spell Alleen recente Vlaamse singleproducties die tussen 2 juni en 7 juli 2023 zowel in de Ultratop als in de playlist van Radio2 en/of MNM stonden, kwamen in aanmerking om genomineerd te worden. De rangschikking van de best scorende Vlaamse singleproducties in de Ultratop 100 vormt de definitieve lijst. De stemming is vanaf nu geopend. Bij Zomerhit bepaalt het publiek en alleen het publiek de winnaar. Stemmen kan via de VRT MAX-app. Vanaf vrijdag 7 juli kun je elke week één keer stemmen op jouw drie favoriete artiesten. Stem je meerdere keren per week, dan telt alleen je laatste inzending. Die stemming loopt af op zaterdag 12 augustus om 23.59 uur. Dan weten we welke tien genomineerden naar de finale mogen. Vanaf zondag 13 augustus kun je nog een keer stemmen, op jouw drie favorieten uit de tien finalisten. Ook tijdens deze stemming telt alleen je laatste inzending. De tellers blijven gedurende de zes weken stemming doorlopen, de stemmen van beide rondes worden dus bij elkaar opgeteld. De tweede stemming loopt tot het einde van de finale op zaterdag 19 augustus. Dan weten we wie de winnaar is van Zomerhit 2023. Kom woensdag naar Blankenberge De eerste show wordt opgenomen op woensdag 12 juli. Je kunt ze bekijken op zaterdag 15 juli om 20.45 uur, op VRT 1 en VRT MAX. Siska Schoeters en Niels Destadsbader zijn ook dit jaar de presentatoren. Wie komt er langs?Deze vier genomineerden zingen hun nummer dat kans maakt op de Zomerhit 2023: Camille – Rihanna Chérine – L'âge que je n'ai pas Hooverphonic – Por Favor Lissa Lewis – Het lijkt wel zomer De winnaar van vorig jaar is er natuurlijk ook bij: Margriet Hermans – Lekker blijven hangen Nostalgisch wordt het met: Christoff – Turamedley Clouseau – Anne Underdog Project vs. Sunclub – Summer Jam 2003 Het wordt ook meezingen met: Katnuf – Van mij zijn Zomerhit zorgt iedere week voor een bijzonder duet, in de eerste show hoor je: Belle Perez & Olivia – El mundo bailando En ook deze internationale gast zakt af naar Blankenberge: Cian Ducrot – I’ll Be Waiting Op woensdag 12 juli begint de show rond 21:00 uur, aan de vuurtoren in Blankenberge. Het terrein gaat open rond 18:0 uur. Zomerhit is volledig gratis. De shows zijn toegankelijk voor iedereen. Je bent van harte welkom! Welkom op de opnames van VRT 1 De Zomerhit-televisieshows krijgen een plek naast de vuurtoren in Blankenberge. Show 1: opname op woensdag 12 juli – uitzending op zaterdag 15 juli Show 2: opname op maandag 17 juli – uitzending op zaterdag 22 juli Show 3: opname op dinsdag 18 juli – uitzending op zaterdag 29 juli Show 4: opname op woensdag 2 augustus – uitzending op zaterdag 5 augustus Show 5: opname op donderdag 3 augustus – uitzending op zaterdag 12 augustus Show 6: finale, live op zaterdag 19 augustus In de eerste vijf shows worden de twintig genomineerden voorgesteld en treden er ook nog heel wat andere artiesten op. In de finale strijden de tien populairste nummers voor de titel Zomerhit 2023. De uitzendingen kun je bekijken op VRT 1 en VRT MAX. En er is nog meer! Siska en Niels gaan ook op stap met hun gasten. Zo nodigen ze elke week een van de artiesten uit voor crème-kar-aoke. Voorbijgangers worden niet alleen getrakteerd op lekkers uit de ijskar, maar ook op leuke meezingers. Alle Zomerhit-verhalen van voor en achter de schermen kun je dagelijks meevolgen op Radio2 en VRT MAX. Ook op de sociale media valt er van alles te beleven. Daar neemt Zita Wauters je mee op sleeptouw. Ga eens langs bij Radio2 Aan de andere kant van de zeedijk van Blankenberge, op de Esplanade aan de Belgium Pier, vind je de studio van Radio2. Van maandag 10 juli tot en met zaterdag 19 augustus zie en hoor je er je favoriete presentatoren live aan het werk. En er valt nog veel meer te beleven: optredens (maar liefst honderd artiesten komen langs!), schommelen met zicht op zee of ontspannen in een hangmat, een boek lenen uit de strandbibliotheek, een ritje maken op de Radio2-gocart en je digitale kennis testen bij VRT MAX. Je bent van harte welkom, je kunt alles helemaal gratis beleven. Op weekdagen 09:00 tot 12:00 uur, op Radio2 - In Radio2 Aan zee zorgen Ann Reymen of Daan Masset voor de ideale vakantiesfeer. Ze gaan op zoek naar antwoorden op vragen als ‘Is een zomerlang teenslippers dragen ongezond?, ‘Hoe verzorg je een verbrande huid?’ en ‘Hoe kun je toch sporten op een bloedhete dag?’. 12:00 tot 13:00 uur, op de digitale zender Radio2 BeneBene - Kim Debrie maakt een uur lang het mooie weer en zorgt voor de beste muziek. 13:00 tot 16:00 uur, op Radio2 - Kim gaat verder op Radio2 en ontvangt daar in Radio2 Zomerhit de genomineerden van dit jaar en artiesten die ooit in de prijzen vielen tijdens Zomerhit. 15:30 uur, live in Blankenberge - Bovenop de Radio2-studio geven twee artiesten een miniconcert. Kun je er niet bijzijn? Volg dan alles live via VRT MAX of de Radio2-app. 16:00 tot 20:00 uur, op Radio2 (tijdens de opnamedagen van de tv-show tot 23:00 uur) - David Van Ooteghem kijkt in Radio2 Aan zee naar alles wat leeft en beweegt aan de kust en ver daarbuiten. Welke nieuwtjes moet je zeker weten? 19:30 uur, live in Blankenberge - Opnieuw kun je genieten van een miniconcert van twee artiesten, bovenop de Radio2-studio. Ook dit kun je live bekijken en beluisteren via VRT MAX en de Radio2-app. Zaterdag 11:00 tot 13:00 uur, op Radio2 - Dirk Ghijs lijst de grootste hits van het moment op in de Radio2 Top30. 13:00 tot 16:00 uur, op Radio2 - Radio2 Zomerhit, met onder anderen Anja Daems, Benjamien Schollaert of Caren Meynen. 16:00 tot 20:00 uur, op Radio2 - Radio2 Aan zee, met onder anderen Anja Daems, Benjamien Schollaert of Caren Meynen. Zondag 10:00 tot 13:00 uur, op Radio2 - In Radio2 80, 90 & nillies krijg je van Dirk Ghijs de beste muziek uit drie decenia. 13:00 tot 16:00 uur, op Radio2 - Radio2 Zomerhit, met onder anderen Anja Daems, Benjamien Schollaert of Caren Meynen. 16:00 tot 20:00 uur, op Radio2 - Radio2 Aan zee, met onder anderen Anja Daems, Benjamien Schollaert of Caren Meynen. Leer jouw favoriete artiesten écht kennen Speciaal voor VRT MAX maken Siska Schoeters en Niels Destadsbader de videoreeks Zomerhit confessions. Een van hen beiden kruipt met een bekende gast in een kampeerwagen en probeert daar boeiende bekentenissen te ontfutselen. Aflevering 1: Katnuf Aflevering 2: Maksim Aflevering 3: Olivia Aflevering 4: Pommelien Thijs Aflevering 5: Laura Tesoro Aflevering 6: Zita Wauters Aflevering 7: Francisco Schuster Aflevering 8: Belle Perez Aflevering 9: Berre Aflevering 10: Gustaph Zomerhit blaast vijftig kaarsjes uit Een gouden jubileum voor Zomerhit! Het muziekfeest werd voor de eerste keer georganiseerd in 1973. Toen mocht Will Tura met de hoofdprijs naar huis. De ‘koningin van Zomerhit’ is Belle Perez. Zij won de trofee vijf keer en dan ook nog eens achter elkaar, van 2002 tot en met 2006. K3 en Niels Destadsbader tekenden elk voor vier overwinningen. Maar liefst twintig verschillende presentatoren praatten alles aan elkaar, waaronder Luc Appermont, Anja Daems, Johan Verstreken, Geena Lisa en Bart Peeters. Ook Margriet Hermans, die vorig jaar de Zomerhit scoorde, was vier jaar presentatrice van dienst. De eerste jaren werd de show niet georganiseerd aan zee, maar al gauw werd onze kust de vaste plek van afspraak. Zo trok Zomerhit onder andere naar De Panne, Middelkerke, Bredene en Blankenberge. Vijftig jaar geleden begon het allemaal met één man: Jean Pierre De Temmerman, beter bekend als Ronny Temmer. Ronny had zelf een zangcarrière aan het begin van de jaren 70, met hits als ‘De ranke roos’ en ‘1000 rode rozen’, en af en toe presenteerde hij ook op de toenmalige BRT 2. “Maar in de jaren 70 was er op zich weinig te doen voor Vlaamse artiesten. We dachten: we moeten iets doen om de Vlaamse artiesten te ondersteunen. En zo hebben we Zomerhit bedacht. Ik denk dat we dat goed hebben gedaan, als het nu al vijftig jaar bestaat”, blikt Ronny terug. Wie Zomerhit zegt, denkt nu spontaan aan de Belgische kust. De allereerste editie had een andere locatie, vertelt Ronny: “De vraag kwam destijds van Omroep Oost-Vlaanderen en de directeur daar woonde in Ronse. Dus is de finale twee jaar op rij in Ronse geweest in 1973 en 1974. De jaren daarna trokken we elke week van het ene naar het andere dorp en hebben we onze ronde van Oost-Vlaanderen gedaan.” De stemmingsprocedure zag er ook iets anders uit. “Luisteraars konden via gele briefkaarten artiesten en liedjes nomineren voor Zomerhit.” Afbeelding: Zita Wauters, Niels Destadsbader en Siska Schoeters (Foto Damon De Backer/VRT)

Vandaag, op zaterdag 1 juli, opende het Q-Beach House opnieuw de deuren in Oostende. Q-dj’s Jolien Roets, Vincent Fierens en Matthias Vandenbulcke trapten daar met een feestelijke radioshow een Italian summer boordevol live muziek, straffe radio, verrukkelijke Q-Cocktails en zomerse tapas af. De burgemeester van Oostende, Bart Tommelein, bracht een bezoek om het Q-Beach House officieel te openen. Metejoor, Pauline Slangen en DJ Licious zorgden voor een flinke streep livemuziek en warmden het strand van Oostende op met hun grootste hits. Qmusic zet het muzikale feest heel de zomer verder en nodigt een heleboel internationale en nationale topartiesten uit. Zo kunnen Q-luisteraars op dinsdag 4 juli genieten van het eerste Sunset Concert van Berre en de Australische popsensatie Dean Lewis. Iedere dag, tussen 10u00 en 22u00, zijn alle Q-luisteraars welkom om de Q-dj’s live aan het werk te zien, te genieten van live optredens en Sunset Concerten en om met een Q-Cocktail in de hand de Italiaanse sfeer in het Q-Beach House op te snuiven. Q-dj Liam Van Haverbeke versterkt Ulrike D’Hauwer tijdens de ochtend Wie de voeten deze zomer niet in het Oostendse zand steekt, is Q-dj Ulrike D’Hauwer. Zij bewaakt de Q-studio in Vilvoorde, waar ze vanaf maandag 3 juli op weekdagen tussen 06:00 en 10:00 uur de ochtendshow presenteert. Ze krijgt versterking van kersverse sidekick Liam Van Haverbeke, die zopas afstudeerde aan de Q-Academy en de afgelopen maanden ‘s nachts bij Qmusic te horen was. Q-dj Liam Van Haverbeke: “Ik ben ontzettend enthousiast om deze zomer samen met Ulrike de Q-luisteraars door de ochtend te loodsen. Als jonge radiomaker kom ik nog maar net piepen, dus ik ben heel dankbaar voor deze kans. Nadat ik afstudeerde aan de Q-Academy mocht ik het nachtblok van Qmusic voor mijn rekening nemen: een bijzonder leerrijke ervaring en geweldig om te doen! Tijdens de ochtendshow luisteren er natuurlijk meer mensen, dus ik heb wel wat gezonde stress. De switch van de nacht naar de ochtend zal ook even wennen zijn. Ik droomde afgelopen week dat ik mij had overslapen. Daarom heb ik nu alvast 10 wekkers gezet voor maandagmorgen! (lacht)” Afbeelding: Opening Q-Beach House (foto Qmusic)

Qmusic zet opnieuw de deuren van het Q-Beach House open en luidt met een spetterende opening een zomer in vol livemuziek. Het belooft een seizoen vol hits te worden, met de aankondiging dat de Australische popsensatie Dean Lewis op 4 juli het strand van Oostende zal laten daveren tijdens het allereerste Sunset Concert. En hij is niet alleen, want ook Berre zal het Q-Beach House bezoeken en live zijn grootste hits ten gehore brengen. Het concert van Dean Lewis en Berre markeert het begin van een reeks van drie (gratis!) Sunset Concerten. De namen van de andere twee concerten zullen later bekendgemaakt worden. Maar dat is nog niet alles, want Qmusic nodigt gedurende de hele zomer tal van nationale en internationale artiesten uit om van het Q-Beach House een muzikaal spektakel te maken. Bij de officiële opening van het Q-Beach House op zaterdag 1 juli staat de muziek centraal. Tussen 13:00 en 16:00 uur zullen Q-dj's Jolien Roets, Vincent Fierens en Matthias Vandenbulcke met een feestelijke radioshow de zomer inluiden, compleet met livemuziek, geweldige radio, verfrissende Q-Cocktails en verrukkelijke tapas. Samen met Metejoor, Pauline Slangen en DJ Licious vieren ze de opening van het Q-Beach House met een spetterend optreden waarbij ze live hun grootste hits ten gehore zullen brengen aan de enthousiaste bezoekers van het Q-Beach House. Burgemeester Bart Tommelein van Oostende zal het feest compleet maken door het Q-Beach House officieel in te wijden. De Q-dj's Jolien Roets, Vincent Fierens en Matthias Vandenbulcke kijken vol enthousiasme uit naar de zomerse festiviteiten: "Op vrijdag 30 juni staan we nog met meer dan 18.000 feestvierders in een uitverkochte Flanders Expo Gent tijdens De Foute Party. De dag erna steken we met veel plezier onze tenen weer in het vertrouwde zand van Oostende om de zomer feestelijk af te trappen en het Q-Beach House te openen. Metejoor, Pauline Slangen en DJ Licious brengen ons meteen in de juiste, zomerse sferen en niet veel later kunnen we al genieten van het eerste Sunset Concert met Dean Lewis en Berre. Dat belooft een geweldige muzikale zomer te worden! We staan te popelen om samen met onze luisteraars te genieten van zon, zee, strand, muziek, heerlijke tapas en Q-Cocktails!" Gedurende de hele zomer zullen de Q-dj's hun voeten in het zand zetten om live radio te maken vanuit het Q-Beach House. Van 10:00 tot 22:00 uur is iedereen van harte welkom om de Q-dj's aan het werk te zien, te genieten van Q-Cocktails en tapas, mee te zingen tijdens live optredens en Sunset Concerten, en de zomerse, Italiaanse sfeer in het Q-Beach House te ervaren. Praktische informatie over het Q-Beach House is te vinden op Qmusic.be. Afbeelding: (foto Qmusic)

De spannende strijd om de nummer één-positie in de Foute 1500 van Qmusic heeft een verrassende winnaar opgeleverd. Na vier jaar onafgebroken aan de top te hebben gestaan, is Snollebollekes van zijn troon gestoten door Donnie en Chantal Janzen. Met het nummer 'Schultenbräu' zijn zij de eerste nieuwkomers in jaren die direct op de hoogste positie eindigen in de hitlijst van de 1500 beste foute nummers, samengesteld door Qmusic-luisteraars. Domien Verschuuren heeft dit zojuist bekendgemaakt in zijn radioprogramma. De Foute 1500 van Qmusic kende dit jaar een unieke nek-aan-nekrace tussen twee nieuwkomers. Marco Schuitmaker met zijn nummer 'Engelbewaarder' was een sterke kanshebber, maar moest uiteindelijk de overwinning aan 'Schultenbräu' van Donnie en Chantal Janzen laten. Dit nummer, speciaal gemaakt op verzoek van Domien Verschuuren als 'Foute Anthem', werd direct enthousiast ontvangen door de Qmusic-luisteraars. Het is inmiddels bijna 3 miljoen keer gestreamd op Spotify en de videoclip heeft al een miljoen views op YouTube. Donnie liet in een eerste reactie op de radio weten enorm trots te zijn. Vanavond zullen ze 'Schultenbräu' voor het eerst live ten gehore brengen tijdens de Foute Party in de Brabanthallen. Naast de winnaars zijn er nog meer nieuwkomers te vinden in de top 10 van de Foute 1500. Marco Schuitmaker behaalde de tweede plaats met 'Engelbewaarder'. Recordhouders Snollebollekes en Paul Elstak staan respectievelijk op de derde en vierde plek. Beiden hebben al vier keer de nummer één-positie behaald in de lijst. Ook nieuwkomer Joe 'Stagiair van de Show', bekend van de Ochtendshow met Mattie & Marieke, staat in de top 10 met het nummer 'Ja Jij' op de vijfde plaats. De Top 10 van de Foute 1500 'Schultenbräu' - Donnie en Chantal Janzen 'Engelbewaarder'- Marco Schuitmaker 'Links Rechts' - Snollebollekes 'Rainbow In The Sky' - Paul Elstak 'Ja Jij' - Joe Stagiair van de Show 'Atemlos Durch Die Nacht' - Helene Fischer 'Oya Léle' - K3 'Barbie Girl' - Aqua 'Ons Moeder Zeej Nog' - Jan Biggel 'Dancing Queen' - ABBA Tot nu toe voerden de volgende nummers de foute hitlijst aan: 2005 en 2006 Frans Bauer – 'Heb je even voor mij' 2007 Gerard Joling – 'Maak me gek' 2008 Jan Smit – 'Als de morgen is gekomen' 2009 Nick & Simon - 'Rosanne' 2010 Sieneke – 'Ik ben verliefd' 2011 New Kids & DJ Paul Elstak - 'Turbo' 2012 t/m 2014 Captain Jack - 'Captain Jack' 2015 t/m 2018 DJ Paul Elstak – 'Rainbow In The Sky' 2019 t/m 2022 Snollebollekes – 'Links Rechts' 2023 Donnie & Chantal Janzen - 'Schultenbräu' Het Foute Uur begon tegelijk met de oprichting van Qmusic in september 2005 en werd al snel een begrip in Nederland. Elke ochtend gaat op veel plaatsen de radio een tandje harder om mee te zingen met de foute hits. Juni is traditiegetrouw de Foute Maand, met de hitlijst de Foute 1500. Ook ontstonden door het hele land overal foute feestjes, met de Foute Party als moeder aller foute festijnen. Deze vindt elk laatste weekend van juni plaats in de Brabanthallen in Den Bosch.

Niet iedereen heeft het geluk om op te groeien zonder zorgen. Daarom zal De Warmste Week dit jaar vlammen voor een veilige plek voor ieder kind en elke jongere. VRT-ambassadeurs Danira Boukhriss Terkessidis (VRT 1), Eva De Roo (Studio Brussel), Sander Gillis (MNM) en Sarah Mouhamou (Ketnet) roepen heel Vlaanderen op om projecten in te dienen rond dit thema. De geselecteerde projecten steunen kan vanaf dit najaar. Opgroeien zonder zorgen Het schooljaar loopt op zijn einde en voor veel kinderen en jongeren staat een lange zomervakantie te wachten. Het ideale moment om eens lekker te ontspannen, maar niet iedereen heeft dat geluk. Zo groeit naar schatting 1 op 10 minderjarigen op in een onveilige situatie. 1 op 3 kreeg al te maken met een vorm van cyberpesten en zelfs bijna 3 op 4 heeft bij het sporten al eens grensoverschrijdend gedrag ervaren. Dat is veel, heel veel en daar wil De Warmste Week verandering in brengen. Vier VRT-gezichten roepen heel Vlaanderen op om vanaf vandaag projecten in te dienen rond opgroeien zonder zorgen. Danira Boukhriss Terkessidis (VRT 1), Eva De Roo (Studio Brussel), Sander Gillis (MNM) en Sarah Mouhamou (Ketnet) bundelen de krachten om iedereen warm te maken voor het thema. Eva De Roo, ambassadeur: "We zijn allemaal kind geweest. Knutselen, ravotten, puberen: iedereen verdient een warme jeugd en alle kansen om zich te ontplooien. Helaas hebben veel kinderen en jongeren die kansen niet. Daarom wil ik samen met Danira, Sander en Sarah aan heel Vlaanderen vragen om in actie te komen voor De Warmste Week. Samen gaan we weer acties organiseren, vlammetjes kopen, koekjes bakken en platen aanvragen voor het goede doel!" Bestaande of nieuwe verenigingen kunnen vanaf vandaag een project indienen bij het DWW-fonds van de Koning Boudewijnstichting. Via dit fonds zal De Warmste Week concrete projecten selecteren en ondersteunen. De projecten kunnen zich op 4 domeinen situeren: thuis, onderwijs, vrije tijd en online. De selectie van De Warmste Week-projecten gebeurt door een onafhankelijke jury. Bruno Vanobbergen, waarnemend administrateur-generaal van het Vlaams Agentschap Opgroeien en voormalig kinderrechtencommissaris, benadrukt het maatschappelijk belang van opgroeien zonder zorgen. Bruno Vanobbergen: "Nogal wat kinderen en jongeren geven vandaag het signaal dat ze onvoldoende veilig opgroeien. Onveilige thuissituaties, stress op school, geen recht op vrije tijd en de invloed van sociale media maken hen vaak heel kwetsbaar. Ik ben daarom bijzonder blij dat De Warmste Week voor dit thema heeft gekozen. Zo kunnen we samen een verschil maken voor de kinderen en jongeren van nu, maar tegelijk ook voor de toekomst." Projecten indienen kan vanaf vandaag tot donderdag 31 augustus. Meer info over welke projecten geselecteerd kunnen worden voor De Warmste Week is te vinden op dewarmsteweek.be. Met de warme steun van KBC Net als de vorige jaren engageert KBC zich als exclusieve hoofdpartner om De Warmste Week te ondersteunen en mee verder uit te bouwen. David Moucheron, CEO KBC België: "Als bank-verzekeraar van hier zetten we ons elke dag in om een positieve impact te hebben op mens, maatschappij en milieu. In het geval van De Warmste Week nemen we dat heel letterlijk. Samen met alle KBC'ers gaan we dit jaar vlammen om onze jongeren de toekomst te geven die ze verdienen. Want enkel als kinderen opgroeien zonder zorgen kunnen ze zichzelf zijn, dromen over hun toekomst en hun plannen realiseren." De Warmste Week vindt dit jaar plaats van maandag 18 tot en met zondag 24 december en is te volgen op VRT 1, Studio Brussel, MNM, Ketnet en VRT MAX. De uitvalsbasis wordt dit jaar Brugge. Meer informatie over De Warmste Week 2023 is te vinden op dewarmsteweek.be. Afbeelding: Eva De Roo, Sarah Mouhamou, Sander Gillis en Danira Boukhriss Terkessidis (foto VRT)

Joe zet het beste luistercijfer neer sinds de lancering van de zender in 2009. Met 12,2% marktaandeel bij het brede publiek (12+) weet Joe een steeds groter publiek aan zich te binden. Dat blijkt uit de nieuwe CIM-luistercijfers die vandaag werden bekendgemaakt voor de periode van 1 januari tot en met 30 april 2023. Vooral binnen de leeftijdsgroep van 35-54-jarigen haalt Joe uitstekende resultaten, met een marktaandeel van 16,1%. Intussen blijft Qmusic stevig op koers. Met een marktaandeel van 23% is de zender marktleider bij de doelgroep van 18 tot 44-jarigen. Qmusic bevestigt ook bij het brede publiek (12+) zijn plaats als de tweede grootste radiozender van Vlaanderen met 12,8% marktaandeel. Digitale rockzender Willy heeft dan weer een vaste plaats veroverd in het hart van menig muziekliefhebber. Met een marktaandeel van 3,6% bij 18 tot 54-jarige luisteraars kon de radiozender de forse groei die het mocht optekenen in de vorige CIM-meting stevig vasthouden. Bij het brede publiek (12+) bevestigt Willy zijn positie als grootste digital only zender in Vlaanderen. Bovendien kon ook de digitale themazender Willy Class X rekenen op een indrukwekkende start. Op een half jaar tijd kon de zender meteen 0,5% marktaandeel opbouwen (18-54 jarigen). Samen zijn beide zenders goed voor een marktaandeel van niet minder dan 4,1% in de doelgroep 18-54 jarigen. Robin Vissenaekens, channel manager Joe: “Joe heeft inmiddels een immense en enthousiaste fanbase verworven. Daar zijn we heel trots op. Heel het Joe-team zet zich elke dag in om meer Vlamingen te bereiken. Met Joe staan we heel dicht bij onze luisteraars, de actieve 40'ers en 50'ers en dat harde werk wordt beloond. Ook deze zomer maakt Joe in Middelkerke live radio met de voeten in het zand.” Michael Dujardin, channel manager Qmusic: “Qmusic is met voorsprong marktleider op de 18-44 jarigen, en ons hele team is hier uiteraard erg blij mee. Gedurende de afgelopen maanden hebben we hard gewerkt om elke dag opnieuw honderdduizenden mensen aan ons merk te binden. Denk maar aan de spectaculaire Qube met Maneskin, de gekte rond Het Verboden Woord en recent nog de waanzinnige 10,5 miljoen telefoontjes voor Elke Beller Wint Een Zwembad. We kijken nu vol spanning uit naar De Foute Party volgende week, waarvan alle 18.000 tickets al twee maanden uitverkocht zijn! En uiteraard ook naar de opening van het Q-Beach House in Oostende op 1 juli.” Charlotte Ghekiere, channel manager Willy: “De spectaculaire groei die we zagen in de vorige meting vasthouden, was een hele uitdaging. Maar nu doen we met de komst van de extra DAB+ zender Willy Class X erbij zelfs nog beter! Met een fantastisch en gepassioneerd team werken we elke dag hard om liefhebbers van rock in al zijn vormen samen te brengen en de levenslust die uit die muziek voortkomt aan te moedigen. Dat doen we deze zomer zelfs 6 weken live, niet aan de kust, maar vanop het zomerterras van M in Leuven. Het leven rockt niet altijd, maar vandaag zeker en vast wel!”

Vanaf september is Heleen Debruyne bij Klara de nieuwe vragensteller van dienst op zondagochtend. Een uur lang, tussen 10:00 en 11:00 uur, onderzoekt ze het wereldbeeld van haar gasten. Open blik op de wereld We kijken allemaal op een bepaalde manier naar de wereld. Heleen Debruyne wil uitzoeken hoe het wereldbeeld van haar gasten zich gevormd heeft. Waar komen hun vooroordelen, fascinaties en morele opvattingen vandaan? Zijn die tot stand gekomen door een ervaring uit hun jeugd of iets dat ze gezien, gehoord of gelezen hebben? En hoe zijn die doorheen hun leven veranderd? Heleen praat met een breed scala aan gasten met verschillende overtuigingen. De titel van het programma kom je eind augustus te weten. Heleen Debruyne: “Het is nogal wat, om in de voetsporen van een radiomonument als Pat te mogen treden. Ik hoop dat ik erin zal slagen een even nieuwsgierige, open interviewer te worden.” Pat Donnez: “Heleen heeft van harte mijn zegen. Ze heeft alles in huis om mij snel te doen vergeten.” Stage bij Klara Heleen Debruyne (1988) studeerde geschiedenis en journalistiek. Ze deed haar stage bij Klara en is daar nooit meer weggegaan. Ze werkte er als redacteur, reportagemaker en recensent. Nu presenteert Heleen er onder andere het cultuurprogramma Pompidou, afwisselend met Chantal Pattyn. Daarnaast is ze ook auteur. Haar debuutroman ‘De plantrekkers’ verscheen in 2016, in 2021 was er ‘De huisvriend’. Heleen schrijft ook voor verschillende kranten en tijdschriften. Samen met Anaïs van Ertvelde onderzoekt ze in de podcast Vuile Lakens hét onderwerp waarover je in keurig gezelschap amper durft te praten: seks en lichaam. De twee maakten er ook een boek over. Bedankt Pat Donnez! Tijdens het laatste weekend van juni zwaait Klara Pat Donnez uit. De radioheld is, op vraag van de luisteraars, zelf te gast in de laatste uitzending van Berg en dal op zondag 25 juni. Heleen zal hem liefdevol op de rooster leggen. Daags voordien, op zaterdag 24 juni, is Pat te gast in De liefhebber. Katelijne Boon duikt in zijn muzikale verleden en platenkast. De muzieksmaak van Pat is erg ruim en vertelt ongetwijfeld heel veel over de man. Nieuw praatprogramma met Heleen Debruyne: vanaf 3 september 2023, elke zondag, van 10:00 tot 11:00 uur op Klara en VRT MAX. De liefhebber met Pat Donnez als gast: zaterdag 24 juni 2023, van 10:00 tot 12:00 uur op Klara en VRT MAX. Berg en dal, met Pat Donnez als gast: zondag 25 juni 2023, van 10:00 tot 11:00 uur op Klara en VRT MAX. Afbeelding: Heleen Debruyne (foto Kaat Pype/VRT)

Ik neem U deze keer mee terug naar het jaar 1964. De Nederlandse radio draaide nog lang niet, zoals we later gewend zouden zijn via onder meer Radio Veronica, een horizontaal formaat. Veronica draaide, naast volledige programma-uren ook nog gesponsorde shows, die vaak niet langer duurden dan 15, 20 of 30 minuten. Denk maar niet dat daar voornamelijk Top 40 muziek werd gedraaid maar was het een wirwar van muzieksoorten die ons via de 192 meter door de oren klonken. Eén van de opvallende geluiden was die van Max Woiski junior, die op dat moment al aardig op weg was een begrip te worden binnen de Nederlandse amusementswereld. Zijn vader was zijn voorbeeld en Max junior stond in het begin van de jaren zestig van de vorige eeuw op de deurmat van de Philips platenfabriek met het verzoek of hij een aantal nummers mocht opnemen. Een bandje met muziekvoorbeelden was meegenomen en Max junior, begenadigd met een goed verhaal, probeerde de starre leiding te overtuigen met zijn liedjes als ‘Rijst met kouseband’ en ‘Je bent nog niet gelukkig met een mooie vrouw.’ Nadat men had beloofd het bandje te zullen afluisteren vertrok Max Woiski junior gelukkig naar huis. Maar het zou niet tot een contract met Philips komen omdat de leiding liet weten dat Max Woiski jr. en zijn orkest niet goed genoeg waren om tot ondertekening van een platencontract te komen. Woiski was niet blij met het slechte bericht en hij besloot zelf maar platen te gaan maken. Samen met zijn vriend Wim Bink stichtte hij een piepklein platenmaatschappijtje en begon als het ware Nederland te overspoelen met zijn Surinaamse klanken en het werd voor hem een succes. Binnen de kortst mogelijke tijd zongen en floten de vooral vrolijke Nederlanders de gemakkelijk in het gehoor liggende liedjes. Uiteraard was er bij deze categorie geen van de directieleden van de platenmaatschappij Philips vertegenwoordigd. De grammofoonmaatschappij, opgericht door Max Woiski en zijn vriend Wim Bink, heette Max Mackintosh Productions NV en was voor de toen 33-jarige Surinamer een glansrijk succes. In 1949 was hij naar Nederland gekomen. Zijn vader, de grote Max Woiski, had ook een goede status als artiest. Hij trad regelmatig op in La Cubana, een gewilde uitgaanstent in de Leidschestraat in Amsterdam en was vaak in tal van radioprogramma’s te horen. Voor junior was er in principe, na de middelbare schooltijd, geen ruimte voor professionele muziek, gezien het doel was om vliegtuigbouwkunde te gaan studeren. In Suriname had hij al met grote passie gitaar gespeeld en kon na zijn aankomst in ons land het instrument dan ook niet in de kast laten staan om vervolgens vol passie te gaan spelen. Hij had het publiek niet direct mee want men vergeleek hem met zijn in ons land al geliefde vader en men zag in dat het hem te gemakkelijk er vanaf ging. Maar gelukkig wilde hij niet profiteren van vaders roem en wilde zelf een carrière maken, zelf applaus ontvangen en zelf zijn muzieksoort uitstippelen. Als eerste stap was het veranderen van zijn naam in Max Mackintosh, de achternaam van zijn moeder, om vervolgens zijn opleiding in de vliegtuigbouwkunde op te geven om zich daarna op de muziek te storten. Zijn vader miste op een bepaald moment de dagelijkse zon, had goed geld verdiend met zijn orkest en besloot met zijn gezin naar Mallorca te verhuizen. Zijn zoon mocht vervolgens in 1960 de leiding van het orkest van vader overnemen en daarmee veranderde zijn naam ook weer in Max Woiski jr. Hij opende zijn eigen tent, Tropicana, op het binnen het uitgaansleven bruisende Rembrandtplein in Amsterdam. Dagelijks werden zijn platen minimaal twee tot drie maal gedraaid op het toenmalige Hilversum 1 en 2 en de nieuwe versie van het Orkest van Max Woiski werd een snel succes, waarbij ook de televisie hem ontdekte. Hij trouwde een blonde Brabantse vrouw, Sjo, die hem drie kinderen schonk. Het jonge gezinnetje woonde in de tijd dat hij zeer succesvol was met eerder genoemde platen op een flatje in Amstelveen. Tenslotte valt te melden dat in 1964 Max Woiski met de AVRO een contract tekende tot het brengen van een maandelijkse show op de televisie. Nederland zat begin 1964 geen talloze uren voor de televisie, daar waren de ontvangstmogelijkheden te beperkt voor en bovendien was er slechts een klein aanbod via de Nederlandse televisie. Pas later in het jaar zou Nederland voor de eerste keer kennis maken met commerciële televisie, via de uitzendingen van REM TV, vanaf het voormalige REM eiland dat voor de kust van Noordwijk een plek zou krijgen op een speciaal in Ierland deels gebouwd platform, dat op zee in elkaar werd gezet. Eén van de series, die dit nieuwe station ging uitzenden, was Dr. Kildare. Maar maanden eerder, in februari 1964, was er nog totaal geen populariteit voor deze televisiearts in ons land. Toch werd hij onder de aandacht gebracht van de lezers van het Nederlands familieblad ‘Revue’. In de VS was de serie al twee jaar lopende en bleek de dokter enorm populair te zijn: ‘In het ziekenhuis Paddington was een dokter die zich gereed maakte voor te assisteren bij een bevalling toen de aanstaande moeder zich plotseling oprichtte en zeer resoluut vertelde, dat zij alleen wenste geholpen te worden door Dr. Kildare. Zo populair is de knappe televisiedokter van de ‘Kildare serie’ geworden.’ De hoofdrol in de serie werd gespeeld door Richard Chamberlain, die bij lange na niet begreep waar de populariteit vandaan kwam. Zijn mond viel hem dan ook met regelmaat open als hij andermaal werd aangesproken op straat met gerichte gezondheidsvragen. De rol werd zo goed gespeeld dat de kijkers ervan overtuigd waren dat ze te maken hadden met een echte professionele arts. Dick Chamberlain leerde met de vraagstelling om te gaan en legde rustig aan zijn, voornamelijk vrouwelijke fans, uit dat hij een acteur was die de doktersrol speelde. Chamberlain werd in Los Angeles geboren en was tot in 1964 zijn land nooit uit geweest. Als Dr. Kildare was hij echt een wereldreiziger want in 1964 was de serie al in tientallen landen te zien, in het ene land wekelijks in een andere op maandelijkse basis. In de VS was hij een echte hype en waren diverse gebruiksvoorwerpen naar hem en zijn leermeester, dr. Gillespie, genoemd, een rol gespeeld door Raymond Massey. De televisieserie Dr. Kildare was gebaseerd op de gelijknamige serie van films die in de jaren veertig enorm populair waren. De serie werd in Amerika uitgezonden door NBC en liep van 28 september 1961 tot 30 augustus 1966. Van 1961 tot 1965 werd de serie eenmaal per week uitgezonden. Telkens in afleveringen van een uur. In het seizoen van 1965 tot 1966 werd de serie tweemaal per week uitgezonden en duurde iedere aflevering een half uur. De verhaallijn werd meestal over verschillende afleveringen uitgesmeerd net als dat bij soaps gebeurt. De serie ging zware onderwerpen niet uit de weg en de verhalen hadden een realistisch karakter. "Dr. Kildare" werd in Nederland, nadat de overheid een einde had gemaakt aan de uitzendingen van REM TV, enkele maanden later door de VARA voor het eerst uitgezonden. Hans Knot, 8 april 2023

Wat een weekend! Studio Brussel bestaat 40 jaar en dat zullen de luisteraars geweten hebben. De radiozender vierde 4 decennia met een waanzinnig muzikaal verjaardagsfeest afgelopen vrijdag en zaterdag in De Vooruit in Gent. Meer dan 7.500 luisteraars genoten mee. Vandaag lanceert Studio Brussel de nieuwe podcast Quiz quiz hoera! als kers op de taart. Quiz Quiz Hoera! In de nieuwe Studio Brussel-podcast Quiz quiz hoera! gaat Eva De Roo elke week samen met twee bekende kandidaten en een live publiek door een schatkist aan anekdotes, legendarische momenten en bloopers uit 40 jaar Studio Brussel. Hoe goed scoren Bockie De Repper en Mathieu Terryn op De Ruftige Roddelquiz? Kan Ella Leyers haar zus Olga verslaan met een geslaagde Woodie Woodpecker-imitatie? Ontraadselen Riadh Bahri en Fatma Taspinar de geheimpjes van Sam De Bruyn en Siska Schoeters? Luister en quiz elke week mee in de app van VRT MAX. Afbeelding: Eva De Roo (foto Studio Brussel)

Ben Liebrand ontvangt maandagavond 9 maart de Buma Gouden Harp tijdens de Buma Awards in Studio 21 in Hilversum. Met de Gouden Harp wordt Ben Liebrand geëerd voor zijn impactvolle bijdrage aan de muziekindustrie. Een carrière die ondertussen al bijna 40 jaar omvat. Na vele jaren bij Veronica zit Liebrand nu bij Radio 10, waar hij elke vrijdagochtend de ‘Bijna Weekend Minimix’ en elke zaterdag ‘In The Mix’ maakt. Frank Helmink, managing director Buma Cultuur: “Ben heeft een grote pioniersrol gespeeld in de ontwikkeling van de Nederlandse electronische muziek. Hij is tot op de dag van vandaag een inspiratiebron voor vele collega dj’s. Vraag het een willekeurige Nederlandse dj en hij of zij zal Ben's mixen als startpunt van zijn of haar liefde voor muziek en muziek maken noemen. Hij verdient de Buma Gouden Harp dan ook als geen ander.” Liebrand maakte in 1983 zijn debuut als radio-dj bij Veronica, waar hij geen traditionele dj was. Zijn programma ‘In the Mix’ was het eerste radioprogramma met non-stop dance mixes. In 1985 stopte hij met deze show, maar zijn mixes bleven razend populair. Zo maakte Liebrand aan het einde van elk jaar een mix van de beste dance-platen. Deze jaarmixen kregen later de befaamde naam ‘Grandmix’. Ben Liebrand Ben Liebrand werd in 1960 geboren in Nijmegen en is inmiddels woonachtig in Canada. Wat in 1976 in Nijmegen aarzelend begon met een muzikale roadshow van een enthousiaste puber, is uitgegroeid tot een indrukwekkende muzikale en creatieve loopbaan. Vanaf de jaren zeventig bouwt de dj verder aan zijn carrière met roadshows, remixes en unieke radio-uitzendingen. Een carrière die hem inmiddels ook in de wereld van 3D-animaties heeft gebracht. De passie voor het maken van dance mixes is echter altijd gebleven. Buma Awards De Buma Awards worden dit jaar op 9 maart uitgereikt. Tijdens de jaarlijkse gala-avond worden componisten, tekstdichters en hun muziekuitgevers geëerd met een Buma Award in diverse categorieën. De Buma Awards Nationaal en Internationaal zijn voor de componisten en tekstschrijvers van de meest gedraaide en bestverkochte singles in 2019. Daarnaast worden er diverse juryprijzen uitgereikt, waaronder de Lennaert Nijgh Prijs, de Buma Oeuvre Award Multimedia, de Lifetime Achievement Award en de Buma Gouden Harp. Afbeelding: Ben Liebrand (foto Krijn van Noordwijk)