Klassement

Het radioproject Arctic 252 is tijdelijk stilgelegd. De beslissing volgt na de ontmanteling van de oude antenne op de oorspronkelijke locatie, die door de omvang en het gewicht lastig te verplaatsen bleek. De werkzaamheden om de installatie te verplaatsen en opnieuw op te bouwen liepen hierdoor aanzienlijke vertraging op. Met het aanbreken van de winter is besloten om de verdere werkzaamheden pas volgend jaar te hervatten. De antenne is inmiddels volledig verwijderd en ligt in onderdelen opgeslagen. De heropbouw zal pas in de zomer plaatsvinden, wanneer de weersomstandigheden gunstiger zijn en voldoende technische ondersteuning beschikbaar is. Naast de antenne moeten er nog extra onderdelen worden aangeschaft, waaronder een nieuwe audioprocessor die essentieel is voor de toekomstige uitzendingen. Tijdens deze periode van stilte heeft het team van Arctic 252 gebruikgemaakt van de gelegenheid om een nieuwe langegolf (LW) frequentie aan te vragen. De aanvraag is goedgekeurd en inmiddels doorgestuurd naar de Internationale Telecommunicatie-unie (ITU) voor verdere verwerking. Hoewel de procedure tijd in beslag zal nemen, is de verwachting dat het station komend jaar over een storingsvrije frequentie kan beschikken. De keuze om te wachten met herstarten hangt samen met de wens om het project op gezonde basis voort te zetten. De huidige tijdelijke antenne bood onvoldoende bereik, mede doordat op de gebruikte frequentie al een krachtige zender actief is die zelfs in het uitzendgebied van Arctic te horen is. Het team blijft vastberaden om de werkzaamheden volgend jaar voort te zetten. Zodra de antenne is opgebouwd en de nieuwe frequentie is bevestigd, hoopt Arctic 252 opnieuw van zich te laten horen.

In het hart van Zweden, nabij de stad Vadstena, ligt de historische zendlocatie Orlunda. Deze faciliteit speelde een grote rol in de Zweedse radio-uitzendingen gedurende de 20e eeuw. De plannen voor een geavanceerde langegolfzender ontstonden al in de jaren 40. De bestaande zender in Motala voldeed niet meer aan de eisen; hij was verouderd en inefficiënt, en het signaal vervaagde al op 80 kilometer afstand. Na uitgebreid onderzoek werd een locatie ten oosten van Vadstena geselecteerd voor de nieuwe zender. De bouw begon in 1958 onder leiding van ingenieur Folke Strandén. Hij ontwierp een ringantennesysteem met een centrale mast omringd door vijf antennes, verbonden met twee 300 kW zenders van Compagnie Français Thomson-Houston (CFTH). De zender zelf werd ondergronds geplaatst in een betonnen bunker met muren van 1,5 meter dik, ontworpen om een mogelijke Sovjet-luchtaanval te weerstaan. Alle kabels naar en van de faciliteit werden eveneens ondergronds gelegd. De twee zenders konden zowel onafhankelijk als gezamenlijk worden gebruikt en maakten gebruik van CFTH’s kenmerkende “Vapotron” stoomgekoelde buizen. Het antennesysteem was ontworpen om een grondgolf te produceren, bedoeld om interferentie met verre zenders op dezelfde frequentie te voorkomen. De centrale antenne, met een hoogte van 250 meter, werd omringd door secundaire antennes van elk 200 meter hoog, geplaatst in een ring op 630 meter afstand van de centrale mast en van elkaar. In mei 1961 werd de bouw voltooid en de zender officieel ingehuldigd door Prins Bertil. Het jaar daarop begon de zender met het uitzenden van Sveriges Radio’s Programma 1 op 191 kHz. Dankzij het verbeterde bereik en het hogere vermogen konden honderdduizenden luisteraars in centraal Zweden genieten van een helder radiosignaal. Zelfs in het noorden van Zweden was de zender ’s nachts te ontvangen. Ondanks zijn technologische vooruitgang kende de Orlunda-zender ook uitdagingen. Sommige inwoners klaagden over interferentie met elektrische apparaten, zoals telefoons en muziekinstrumenten. Bovendien veroorzaakte de nabijgelegen spoorlijn trillingen die de gevoelige apparatuur konden verstoren. Om deze problemen aan te pakken, werden diverse technische aanpassingen doorgevoerd. In de loop der jaren nam het belang van langegolfuitzendingen af door de opkomst van FM-radio en andere technologieën. Dit leidde uiteindelijk tot de sluiting van de Orlunda-zender in 1991. In 2000 werd de faciliteit overgenomen door een voormalige medewerker, Ragnar Gustafsson, die zijn voormalige werkplek koesterde. Tegenwoordig doet de locatie dienst als museum, waar bezoekers een kijkje kunnen nemen in de rijke geschiedenis van de Zweedse radio-uitzendingen en de technologische innovaties die de Orlunda-zender ooit tot een baken in de ether maakten. Afbeelding: Orlunda (foto's Wiki Commons)

Radio Caroline heeft een belangrijke stap gezet richting duurzamer uitzenden. Het station, dat zijn middengolf uitzendingen verzorgt vanaf het terrein in Orfordness aan de kust van Suffolk, werkt sinds kort grotendeels op zonne-energie. Het radiostation besloot tot deze verandering nadat de sterk gestegen energiekosten aanleiding gaven tot een herziening van het energiegebruik. Het zendercomplex van Radio Caroline ligt midden in een RSPB-vogelreservaat, waardoor de optie om gebruik te maken van windturbines al vroeg werd uitgesloten. De keuze viel daarom op zonnepanelen. Via het bedrijf Caplor Energy uit Herefordshire werd een investering van £25.000 gedaan in een volledig zonne-energiesysteem, inclusief panelen, bekabeling, omvormer en online monitoring. Via dat systeem kunnen luisteraars ook zien hoe hun donaties bijdragen aan de energieopwekking. Op zonnige dagen levert het systeem tot 20 kW aan vermogen, ruim voldoende om de zender van energie te voorzien. De overtollige elektriciteit gaat naar Cobra Mist Ltd, de eigenaar van het terrein. In ruil daarvoor verviel de eerder berekende toeslag van 10% op het stroomverbruik van de zender. De overstap naar zonne-energie bleek zo succesvol dat Radio Caroline het systeem verder uitbreidde. Inmiddels is er een tweede omvormer geplaatst en zijn extra zonnepanelen toegevoegd, waardoor de totale capaciteit is verhoogd naar ongeveer 30 kW. Nadat Caplor Energy ophield te bestaan, werd de uitbreiding intern uitgevoerd door het eigen technische team van Radio Caroline. De medewerkers gebruikten hun ervaring en kennis om het project zelfstandig te voltooien. Volgens stationmanager Peter Moore heeft de upgrade niet alleen gezorgd voor een zekerdere toekomst van de middengolf uitzendingen, maar toont het ook aan dat duurzame energie binnen de Britse radiosector op eigen kracht haalbaar is. Hoewel het station momenteel geen overtollige energie kan terugleveren aan het openbare net, blijft men zoeken naar mogelijkheden om de operatie verder te verduurzamen.