Klassement

We focussen ons deze keer op nostalgische herinneringen uit 1984. In januari ging een lang gewenst experiment gedurende vier dagen van start waarbij de toen zes actieve regionale radiostations gedeeltelijk gingen samenwerken met Hilversum I. Het experiment betrof een nieuwszender met een geïntegreerd landelijk en regionaal programma. Op donderdagen 12 en 19 januari waren het bijvoorbeeld Hilversum 1 en Radio Noord gezamenlijk in de ether en wel van kwart over zeven in de ochtend tot elf uur in de avond. De programma’s werden uitgezonden op de normaal in Groningen gebruikte FM frequentie van Hilversum 3. Radio Noord verzorgde op die dagen vanuit de studio aan het Martinikerkhof in Groningen een aantal uren radio. Dat bestond uit zes korte en vier lange nieuwsuitzendingen, gesprekken met Noordelingen, regionale streek-en muziekprogramma's en twee forums. Zo was er onder meer een discussie te horen over de toekomst van het vliegveld Eelde en de tweede donderdag was er ruimte voor een forum van landelijke politici die hun roots in Groningen hadden. Vooraf aan het experiment had het toenmalige hoofd van Radio Noord, Swier Broekema, wel zo zijn bedenkingen. Zo stelde hij in de regionale dagbladpers: “Er zitten gevaren aan dit experiment. Deze nieuwe integratie is eigenlijk wezensvreemd aan onze huidige programmering bij Radio Noord. Derhalve dienen we er voor te zorgen dat we onze eigen identiteit goed bewaren en laten uitkomen.” Als sinds 1982 had de Regionale Omroep Ontwikkeling en Samenwerking, vooral bekend als ROOS, de voorkeur uitgesproken voor de integratie van de regionale omroepen met een van de landelijke Hilversumse netten. Ook de meeste directieleden van de landelijke omroepen steunden datzelfde jaar dit idee. Alleen de directie van Veronica onttrok zich aan de gesprekken omtrent eventuele samenwerking. Wat wel speelde in die tijd was dat de omroepverenigingen de regionale omroepen als een bedreiging zagen vanwege de groeiende luisterdichtheid van de regionale omroepen en dus reden genoeg om aan integratie mee te werken. Naast Radio Noord namen ook Omroep Friesland, Oost, Zuid, Brabant en Stad Amsterdam mee aan het vierdaagse experiment. Even terugkerend naar Swier Broekema had hij afsluitend nog een nieuwtje: “De omschakeling van Hilversum 1 naar Radio Noord en omgekeerd dient vloeiend en op de seconde nauwkeurig te verlopen. We zitten met het probleem dat we nóg niet precies weten hoe lang de STER gaat duren. In Hilversum weten ze dat pas 48 uur van te voren. Daarom hebben we nieuwe klokken laten komen naar onze studio in Groningen: zeven Hopf-klokken, die vanuit Frankfurt tot op de miniséconde nauwkeurig draadloos gestuurd worden.” Het experiment, dat helaas maar over vier dagen verspreid werd uitgevoerd, werd matig ontvangen bij een speciaal daarvoor ingesteld panel. Het merendeel van de deelnemende regioradio’s waren nog in een tijdperk dat men met beperkte mogelijkheden een even beperkt aantal uren radio maakte. Het zou nog jaren duren voordat daarin verandering zou komen laat staan dat er ook kon worden overgegaan tot het tevens maken van televisieprogramma’s. Als voorbeeld Radio Noord, dat pas in april 1995 voor het eerst ook via de televisie actief werd. Op 2 februari was er al het nodige te doen in de Tweede Kamer toen er duidelijk werd gemaakt dat de regering strenger diende te gaan optreden tegen de zogenaamde videopiraten. Het had geen betrekking op piraten die via illegale televisie-uitzendingen videofilms brachten. Nee, het ging om handelaren die illegaal films lieten dupliceren om deze vervolgens op videobanden in de handel te brengen. Dit alles zonder enige vorm van afdroging van auteursrechten aan de officiële producenten van de films. Het onderwerp kwam aan bod tijdens de behandeling van de begroting van Justitie. Het waren zowel de Tweede Kamerleden Tripels (VVD) als Kosto (PvdA). Ze waren van mening dat er meer aandacht diende te worden besteed aan deze nieuwe vorm van criminaliteit. Daar het illegaal dupliceren van films een enorme vlucht had gemaakt werd de jaarlijkse schade op 10 miljoen gulden geschat. Kamerlid Tripels stelde dat ongeveer 60 tot 70 procent van de handel in videobanden illegaal was. Zo meldde hij als voorbeeld dat van de toen recente uitgebrachte film ‘The Day After’ er al illegale duplicaten in de handel waren voordat de film in de bioscopen voor het eerst officieel werd vertoond. Het was volgens de liberaal duidelijk dat de omvangrijkheid van deze vorm van piraterij de economische ontplooiing en cultureel belangrijke branche van legale videoverhuurbedrijven nauwelijks mogelijk kon zijn. Trippels vond dat de toen huidige bestrijdingswijze veel te weinig effect had omdat voor de straffen veel te laag waren om bij de videopiraten werkelijk ontzag in te boezemen. Vervolgens stelde hij aan de toenmalige minister van Justitie, Korthals Altes, voor met een wetwijziging te komen waarin de straffen aangepast dienden te worden evenals de ernst van de delicten dienden te worden aangescherpt. Ook Kamerlid Aad Kosto (PvdA) benadrukte dat Justitie meer aandacht diende te schenken aan deze vorm van video-piraterij, die volgens hem grote schade bracht. Hij stelde: ‘Het mag dan de geur van romantiek met zich meedragen, piraterij is en blijft altijd een vorm van diefstal.’ Hij vroeg tevens of de minister kon zorgen voor een betere rechtsbescherming aan de bonafide handel. Ook stelde Kosto dat de door Tripels voorgestelde maximale geldboetes en celstraffen te simpel waren. Het diende voor hem allemaal veel effectiever te worden in de toekomst. Maar ook de technische ontwikkelingen stonden niet stil want die zelfde 2de februari 1984 was er een ander bericht, dat ik veilig stelde uit historisch oogpunt. Er werd namelijk aangekondigd dat op korte termijn voor het eerst stereo televisieprogramma’s als test zouden worden uitgezonden en wel speciaal voor de kijkers in Noord Nederland. In het najaar van 1984 was het de bedoeling dat dit ging gebeuren via de televisietoren in Smilde, die met de benodigde apparatuur werd uitgerust. Ook werd bekend gemaakt dat in de daarop volgende twee jaren ook andere locaties zouden worden aangepast. Hierbij bedoelde men de uitzendlocaties in Lopik, Wieringermeer en Goes. Het lag in de bedoeling alle werkzaamheden begin 1987 af te ronden. Er was door de PTT en NOS gekozen voor een Duits systeem dat al met succes geruime tijd door de ZDF en ARD was getest. De TROS-radio organiseerde op 17 mei 1984 in het Amsterdamse Concertgebouw een concert met uitsluitend Beatles-composities. Dit concert werd rechtstreeks op de radio uitgezonden. Aan het concert werkten mee: Soesja Citroen, Louis van Dijk, Ernie van Geenen, Wim Hogenkamp, Hans Vermeulen, Daniël Wayenberg, Astrid in 't Veld, de gemengde zangvereniging Zang en Vriendschap, het Ledenlijstkoor Amsterdam en het Promenade Orkest onder leiding van Jan Stulen. Programma-onderdelen waren onder meer de Royal Beatle Wórk Music, Beath Crackersuite en een Beatle-medley voor twee piano's en orkest van Jurre Haanstra. Dan een nieuwtje dat op 11 augustus 1984 verscheen waarin werd vermeld dat het NOS Jeugdjournaal een nieuwe presentator ging krijgen in de persoon van Robert ten Brink. De toen 28-jarige Ten Brink was derhalve vanaf 1 september te zien en was afkomstig uit de toneel- en theaterwereld en presenteerde op de televisie voorheen het KRO programma ‘Cijfers en Letters’. Kenners van de programmering van Hilversum 3 uit die tijd herinneren hem ook als presentator van de Noenshow voor de KRO. Leonie Jansen, die tot dat moment de presentatie van het Jeugdjournaal alleen verzorgde, wenste meer tijd te hebben voor andere dingen waardoor twee keer per week Ten Brink was te zien. In de zomer van 1984 werd ook bekend dat Kas van Iersel van omroep ging wisselen. Hij kwam van de TROS en ging naar de AVRO waar hij vervanger werd van Karel van de Graaf, die zich ging focussen op televisiewerk. Kas kreeg het programma op Hilversum 3 op maandagochtend tussen 7 en 9 uur, terwijl hij ook verantwoordelijk werd voor het middagprogramma tussen 4 en 5 uur. Daarin onder meer een schakeling met de televisiestudio en Ad Visser van Top Pop. We hadden destijds vooral aanbod aan programma’s op de televisie uitgezonden vanuit Hilversum en er werd volop gekeken naar vooral amuserende en ontspannende programma’s. In de zomer van 1984 werd onderzocht hoe het stond met de populariteit en meer van de verschillende presentatoren en presentatrices. Als het ging om de bekendste persoon kwam Sonja Barend veruit naar voren met een score van 97% bij de ondervraagde personen. De resultaten kwamen naar voren uit een onderzoek van het NIPO bij 1000 personen ouder dan 18 jaar. Ook werd gevraagd of de bekendste ook sympathiek overkwam. Hier werd slechts een score gehaald van 35%. Nee dan was het met Ted de Braak beter gesteld want hij scoorde liefst 72% in die categorie. Als het ging om de categorie ‘bekendste’ scoorde Ted een tweede plek. Andere personen die werden genoemd waren Willem Ruis, Simon Carmiggelt en Henk va der Meyden. Die laatste had niet een hoog populariteitsfactor want scoorde slechts met 13%. Hans Knot, 8 november 2025 Afbeelding: Radio Noord studio (foto collectie Paul Snoek)