Klassement

Op deze 4de december is het tijd om eens te duiken in de archieven om te zien wat ik zoal verzamelde aan knipsels en aantekeningen in de maand januari 1978. Dat was een half jaar voordat ik hoofdredacteur werd van Freewave Media Magazine, inmiddels al sinds 2014 jaar bekend als Freewave Nostalgie. In de maand januari 1978 stond er op radiogebied een onderwerp wel heel centraal en wel naar aanleiding van een bericht uit de burelen van de auteursorganisatie Buma-Stemra. Daaruit werd duidelijk dat door de directie van deze organisatie bij de diverse publieke omroepen erop aan was gedrongen om medewerkers, speciaal de deejays, te verzoeken de banden met platenfirma’s en muziekuitgeverijen te verbreken. Men vond vanuit bovengenoemde organisaties dat vanuit de omroeporganisaties veel sterker diende te worden toegezien op het niet vermengen van private en gemeenschappelijke belangen, zoals die in de toenmalige Omroepwet waren vastgelegd. De toenmalige directeur Willemsen van de Buma-Stemra sprak van vervalsing en oneigenlijk gebruik van auteursrechten. Volgens hem ontving zijn organisatie regelmatig klachten van auteurs en artiesten, die door bepaalde muziekuitgeverijen en/of platenmaatschappijen geweigerd werden als men er niets tegenover wenste te stellen. Zo merkte hij op dat in landen als de Verenigde Staten, Engeland en West-Duitsland al vele jaren eerder in dat opzicht maatregelen waren genomen. Willemsen stelde destijds in een uitgelekte brief onder meer dat er is in ons land sprake was van een vrije programmasamenstelling. Het diende volgens hem dus onmogelijk gemaakt te worden dat er platen werden geproduceerd en uitgebracht waarbij een commercieel gebonden presentator, of wie dan ook binnen de omroepen, er financieel van beter zou worden. Uiteraard bleven reacties vanuit Hilversum niet uit. Zo werd vanuit de NOS burelen gemeld dat men hoog verbaasd was over de uitspraken mede daar er nooit bewijs was geleverd van commerciële gebondenheid van de omroepmedewerkers. Het bleek verder onder meer dat de toenmalige AVRO-directeur Siebe van der Zee direct in de pen was geklommen en nadere uitleg van de heer Willemsen had gevraagd, dat plaats had te vinden in een gesprek waarbij meer helderheid diende te worden verschaft over wat hij zoal had beweerd. Op zich waren de opmerkingen vanuit de Buma/Stemra niet nieuw te noemen want in meerdere krantenartikelen en andere uitingen werd er vanuit voornoemde organisaties al jaren lang geklaagd over de dwarsverbindingen die zowel radio- als televisiepresentatoren met de platenindustrie zouden hebben. Willemsen baseerde daarbij zijn mening op diverse klachten die waren binnengekomen van artiesten. Zo werd er hen duidelijk kenbaar gemaakt dat ze pas in een programma mochten optreden als ze een volgende plaat lieten opnemen bij de maatschappij waar de deejay commerciële banden mee had en uit welk repertoire deze zoveel mogelijk putte om zijn programma’s te vullen. In een ander interview had Willemsen al eens aangegeven dat hij 5 presentatoren kon noemen die een eigen muziekuitgeverij hadden. Zo stelde hij in een GPD interview: “De insiders weten het, maar het is zo moeilijk om een waterdicht bewijs te leveren. Echter, de klachten van onze leden zijn er wel. De vrije toegang tot de ether wordt belemmerd door makers van programma's die een artiest pas willen opnemen als ze een joint venture met hem afsluiten. En daar maken we ons ernstig zorgen over.” Er zat nog meer dwars in de mening van Willemsen ten opzichte van de omroepen want volgens hem stond er nergens in de standaardcontracten, die presentatoren met de omroeporganisaties destijds hadden, dat het hen verboden was commerciële banden te hebben met de platenindustrie. En daarmee verschilden dergelijke contracten met die in andere landen werden getekend. Daarin was het verbod wel opgenomen. Bij de NCRV gaf men in januari 1978 ook aan dat er geen wantoestanden waren te noemen binnen hun team van presentatoren en dat men van Willemsen meer concrete informatie verwachtte. Vanuit de VARA kwam ook een reactie waarbij er binnen deze omroep ook totaal geen sprake kon zijn van commerciële bindingen en als dat wel het geval zou zijn dan zou een arbeidsovereenkomst direct worden ontbonden. En het was zeker niet de eerste en vooral niet de laatste keer dat het onderwerp ‘commerciële banden radiopresentatoren’ aan bod kwam. Vele malen zou dit, in welke vorm dan ook, de publiciteit halen. De omroepen gingen veel later over stag door elke vorm van eventuele gebondenheid met de commercie te voorkomen door het aanstellen van de zogenaamde muzieksamenstellers, die vooraf aan een aanstelling uitgebreid gescreend werden op een eventuele band met een of meerdere grammofoonplatenmaatschappijen. Interessant onderwerp? Probeer eens het boek ‘Buma/Stemra, sedert 1913. Een geschiedenis’ door Cor Witbraad in handen te krijgen. Het werd in 2007 uitgebracht door de Walburg Pers in Zutphen. Voor een recensie van dit boek: https://www.hansknot.com/buma.htm Over de Buma/Stemra en de zeezenders schreef ik eerder: https://www.mediapages.nl/zeezenders/meer-zeezenders/294-de-zeezenders-en-buma--stemra Hans Knot, 5 december 2020 Dit jaar zal nog een column verschijnen op 12 en een op 19 december, waarna in januari 2021 Hans Knot weer zijn pen zal oppakken.

In deze vreemde tijden hebben we allemaal nood aan een beetje extra warmte, licht én gezelligheid. Radio 2 vat de spreekwoordelijke kerstboom bij de piek en brengt vanaf dit weekend volop de kerstsfeer naar alle Vlaamse huiskamers, met de Radio 2-kerstkaartenactie en het Radio 2 Kerstboomweekend. Ondertussen kijken Kim Debrie en Ruben Van Gucht drie zaterdagen lang terug op een bizar jaar in Wat een jaar. En op kerstdag blikt Guy De Pré terug op kerst door de decennia heen in een speciale kerstaflevering van De Pré Historie. Wat een jaar Wat een week wordt Wat een jaar op zaterdag 5, 12 en 19 december. Drie zaterdagen op rij blikken Kim Debrie en Ruben Van Gucht terug op het bijzondere 2020. Ze ontvangen ook de muzikale toppers van het afgelopen jaar. Starten doen ze met de winnaar van Radio 2 Zomerhit: Regi. Op zaterdag 5 december brengt hij ook al zijn hits van het jaar. Dus met OT, Jake Reese en Camille Dhont. Op zaterdag 12 december zijn The Starlings van de partij. Corona of niet... dit jaar was hun jaar van de grote doorbraak. Op zaterdag 19 december komt Gene Thomas langs. De grootste hit van 2020 is van zijn hand, al ging Regi deze keer met de eer lopen. Maar zelf bracht hij ook het ene topnummer uit na het andere. David Van Ooteghem, de grootste Fan van het journaal, heeft ook dit jaar geen enkele uitzending gemist. David bekeek alle extra journaals. Wat is hem opgevallen? Je hoort alles in Wat een jaar. Stuur een kerstkaartje naar Radio 2 Toch wat anders dan anders tellen we af naar die bijzondere tijd van het jaar, Kerstmis. Een periode vol dikke truien, chocomelk, afstand, maar toch ook… kerstkaartjes! In tijden van lockdown slaan we allemaal aan het knutselen om hartverwarmende kerstkaarten te maken. Luisteraars die in hun pen kruipen, kunnen dit jaar ook evengoed een kaartje naar De Grootste Familie sturen, want elk ingezonden kerstkaartje wordt onderdeel van de Radio 2-kerstboom. En elke luisteraar die een kaartje stuurt, maakt op kerstdag tussen 10.00 en 13.00 uur kans op een dubbele prijs: een prijs voor zichzelf én eentje om te schenken aan iemand die hem of haar nauw aan het hart ligt. Radio 2 Kerstboomweekend Nood aan warmte, licht en gezelligheid? Laat maar komen, die kerstboom en kerstverlichting! Volgens een eerste online poll bij de Radio 2-luisteraars zetten de meeste Vlamingen hun boom het eerste weekend van december. Radio 2 maakt er op zondag 6 december dan ook een extra feestelijk gezamenlijk kerstboommoment van en geeft ondertussen tips en tricks voor een gezellig eindejaar. Een goede voorbereiding is het halve werk. Hoe kan je bijvoorbeeld het best kerstlichtjes ophangen in je kerstboom? Radio 2 verzamelde alvast 3 tips van een specialist. Kerstaflevering van De Pré Historie Op kerstdag vrijdag 25 december, presenteert Guy De Pré 's ochtends van 08:00 tot 10:00 uur een unieke kerstaflevering van De Pré Historie. Guy overloopt alle liedjes die hits waren tijdens de kerstdagen in de jaren 1960, 1970, 1980, 1990 én in 2000. Aangevuld met de opvallendste en meest aangrijpende gebeurtenissen in ons land en in de wereld in die 5 decennia. Zoals de kerstboodschap vanuit de ruimte door de bemanning van Apollo 8 in 1968, Armand Pien over de hevige kerststorm van 1977, en het dodelijke verkeersongeval van Louis Neefs en zijn vrouw op kerstdag 1980 in Lier. Kortom: wat waren de hits en wat gebeurde er met kerst van 1960 tot en met 2009? Je hoort het in de eenmalige kersteditie van De Pré Historie op kerstdag.

Laten we eens kijken wat ik zoal aan aantekeningen heb bewaard over de maand juni 1971 en dan niet alleen op het gebied van mijn geliefde radio maar ook over andere onderwerpen. Allereerst komt een korte notitie naar boven van 30 juni waarin staat te lezen dat Amerikaanse Senaat met algemene stemmen, dus met hamerslag, had besloten dat in de toenmalige toekomst de financiering van Radio Liberty en Radio Free Europe zou gaan geschieden via directe overheidsgelden. Voorheen was de financiering geschied door de CIA. Beide stations richtten zich in die tijd vooral op de toenmalige Oostbloklanden en vooral de Sovjet Unie. In ons land werd kortweg gesproken over de stations die als Radio Vrij Europa bekend stonden. Op de laatste dag van juni was de VPRO actief met het programma ‘Pik-Nik’, gelijk aan de zomer van 1970. Via de televisie was er die avond aandacht via een live-uitzending vanuit Noord Holland onder de noemer ‘VPRO Campus’. Zo kregen we onder meer te zien wat de functie van water was voor velen van de inwoners. Tevens was een aflevering te zien van de serie ‘Bettie Boop’ en trad een aantal popgroepen live op in het programma. Eén van die groepen was het al vijf jaar actieve bandje ‘Slade’ uit Engeland dat op dat moment net op punt van doorbreken stond in ons land en vele hits zou gaan scoren. Een paar dagen eerder, op zondag 27 juni, was er via de RONO, de Regionale Omroep Noord en Oost, in het sportprogramma het nodige te horen over de behandeling van de mensen van de pers door de bewaking tijdens de TT wedstrijden in Assen, die voor 130.000 razend enthousiaste toeschouwers werden verreden. Ver voor aanvang van de races waren er voor de journalisten van de schrijvende pers, de radio en de televisie de nodige voorzieningen getroffen en waren ze voorzien van een luxe persmap waarin tal van gegevens over de deelnemers in de diverse categorieën, maar ook de meest recente gegevens inzake de kwalificatie en gereden trainingstijden waren opgenomen. Dit leek op een zeer goed georganiseerde voorbereiding, zoals al vele jaren werd geroemd in journalistieke kringen. Maar voorafgaand aan de wedstrijddag wensten technici van de NOS de nodige voorbereidingen te plegen in de commentaar cellen, zoals het aanleggen van de nodige lijnen en het plaatsen van de microfoons. Overijverige medewerkers van de TT vonden echter dat de heren technici geen toegang mochten krijgen daar ze geen beschikking hadden over een perskaart en slechts een NOS Dienstkaart konden tonen. Weken van tevoren was er door de NOS een lijst van medewerkers ingediend voor het verkrijgen van toegang tot de faciliteiten waarbij de technici ook waren opgenomen. Starre houding van suppoosten leiden er die vrijdag toe dat er grote onrust ontstond onder het technische team of alles wel op tijd gereed zou zijn. In de avond werd er spoedoverleg gepleegd met de organisatie van de TT en kregen de technici alsnog de broodnodige perskaarten, die toegang tot de perstribune en cabines mogelijk maakten. Ook de daarop volgende dag, zo bleek uit het commentaar op de RONO, was er het nodige aan ongeregeldheden waar te nemen omdat suppoosten bepaalde verslaggevers geen toegang wensten te geven. Onder meer de top verslaggever, op het gebied van de TT, Frans Henrichs, kon pas in het rennerskwartier na uitgebreid overleg met de circuitleiding. Assen stond altijd vooral bekend – naast de TT – om de vele ongeregeldheden die in de nacht voorafgaand van de races in het hartje van de Drentse hoofdstad plaats vonden. In de ‘Nacht van Assen’ van 1971 vielen er vijf gewonden en de politieautoriteiten spraken van een rustigere nacht als die van 1970. Naast de gewonden vielen ook de nodige vernielingen te melden, waarbij onder meer grote schade werd aangericht aan een meubelzaak van de firma Zandbergen, een onderneming die het jaar ervoor ook al een schade van 25.000 gulden had geleden. Ook bleek de volgende ochtend een pand van de Algemene Bank Nederland dichtgetimmerd, nadat alle ruiten waren vernield. Op verzoek van de burgemeester van Assen waren ME ploegen uit Den Bosch, Nijmegen en Dordrecht ingehuurd ter ondersteuning van de politie. Na afloop werd vooral gesteld dat de betere radioverbindingen tussen de ME ploegen een voordeel was geweest ten opzichte van 1970. Zijn de kosten van de telefoon zeer laag anno 2020, voorheen kwam met regelmaat het dure kostenaspect in de media voor, zoals ook eind juni 1971. Let wel, we hebben het over bijna een halve eeuw geleden. De P.T.T., totaal verantwoordelijke voor het telefoonverkeer, had van de toenmalige regering toestemming gekregen de prijzen voor abonnementen flink te verhogen, als ook de prijzen voor gesprekken die vanuit de telefooncellen werden gevoerd. Lang niet iedereen was blij met deze toestemming hetgeen onder meer leidde tot het zenden van een protesttelegram vanuit de burelen van de Consumentenbond, die toen ook al volop actief bezig was te strijden voor eerlijkheid als het ging om de consument. In het telegram werd vermeld dat de tariefverhoging dermate hoog was, hetgeen nooit toegelaten zou worden aan welke andere ondernemer dan ook. Per 1 juli 1971 werden de volgende tarieven van kracht: Het telefoonabonnement werd f 19,50 per maand. Het voor het eerst een aansluiting wensen leverde een kostenplaatje van f 200,-- op terwijl bij verhuizing van een aansluiting f 50,00 diende te worden betaald. Maar er was meer onrust in de laatste dagen van juni 1971 die ontstonden doordat de redactie van het NOS Journaal had besloten flitsen te vertonen van de toen nieuwe musical ‘Oh, Calcutta’, waarin onder meer beelden waren te zien van overwegend naakte personen. Direct na uitzending waren er tientallen verontwaardigde telefoontjes gepleegd naar de studio in Hilversum en honderden klachten zouden in de daarop volgende dagen per brief volgen. Het bestuur van de NOS riep vervolgens de staf van de programmadienst op het matje en kwam tot de conclusie dat het op de gebrachte manier van registreren van de musical in een nieuwsbericht ontoelaatbaar en onjuist was. De programmastaf bracht deze conclusie ter kennis aan de Journaalredactie. Het was niet de enige keer dat de redactie van het Journaal op de vingers werd getikt. Zo was het bestuur tot de conclusie gekomen dat in een item over het afscheid in Eindhoven van directeur Philips. te veel reclame zou zijn gemaakt voor een nieuw product dat de onderneming spoedig op de markt wenste te brengen: de videorecorder. Hans Knot, 28 november 2020

‘Roller Coaster’ van Danny Vera heeft een uitzonderlijk hoge positie bereikt in de Top 4000 van Radio 10. De hit staat dit jaar op nummer 2 tussen de popmonumenten ‘Bohemian Rhapsody’ op nummer 1 en ‘Hotel California’ op nummer 3. ‘Roller Coaster’ was vorig jaar al de hoogste nieuwe binnenkomer op positie 8 en stoot dit jaar door naar het erepodium. De Zeeuwse zanger, die met Kerstmis zijn eerste kindje verwacht met zijn vrouw Escha, werd vandaag door Gerard Ekdom live op Radio 10 verrast met het geweldige nieuws. De 16e editie van de Top 4000 is tot en met 24 december te beluisteren op Radio 10. Danny Vera: "Papa is nummer 2 in de Top 4000 van Radio 10. Dat is toch niet normaal! Sta ik tussen Queen en The Eagles in? Dit is bizar zeg. Dank je wel mensen, wat bijzonder! Heel erg tof!" image Top 10 Top 4000 Queen – Bohemian Rhapsody Danny Vera – Roller Coaster Eagles – Hotel California Billy Joel – Piano Man Toto – Africa Led Zeppelin – Stairway To Heaven Phil Collins – In The Air Tonight Guns N’ Roses – November Rain U2 – With Or Without You Michael Jackson – Billie Jean Meeste noteringen Michael Jackson is ook dit jaar weer de meest genoteerde artiest in de Top 4000. De King of Pop heeft als soloartiest 38 noteringen bemachtigd en daarnaast nog eens vijf noteringen met de Jackson 5. De Beatles volgen met 41 noteringen en Madonna heeft er 33. Nederlands product 225 nummers in de Top 4000 zijn Nederlandstalig en 24 noteringen daarvan staan op naam van Marco Borsato. Miss Montreal staat met ‘Door De Wind’ op nummer 13 in de hitlijst en is daarmee de hoogste nieuwe binnenkomer. Varia In de Top 4000 staan zeven dansjes: de Macarena, de Twist, de Lambada, de Wals, de Mambo, de Vogue en de Samba. Het langst durende liedje in de hitlijst is ‘Telegraph Road’ van de Dire Straits. Het ruim veertien minuten durende nummer staat op 110. Het kortste nummer in de Top 4000 duurt slechts 1 minuut en 41 seconden en staat op naam van Davina Michelle en Snelle. Hun hit ’17 Miljoen Mensen’ is terug te vinden op positie 2686. Top 4000 De ‘Top 4000’ is de grootste en meest complete hitlijst van Nederland. Van grote popklassiekers tot vergeten hits en guilty pleasures: alles staat er in. De lijst is samengesteld door luisteraars en is van 4 tot en met 24 december te horen op Radio 10. De Top 4000 is 4 december om iets voor 09.00 uur bij ‘Ekdom in de Morgen’ geopend door Sting. De hitlijst is dagelijks van 06.00 uur tot 00.00 uur te horen bij Radio 10. De ontknoping is op kerstavond, dinsdag 24 december, om 19.00 uur. Afbeelding Danny Vera (foto Radio 10)