Klassement

Tijd om ook weer een keer uitgebreid te duiken in een aantal berichten dat ik destijds heb uitgeknipt in het jaar 1980. Eind februari werd bekend dat de Reclameraad, destijds verantwoordelijk voor de inhoud van de reclameblokken die via radio en televisie werden uitgezonden, een verbod voor uitzending van twee reclamespots had uitgevaardigd. Dan zit je in de vroege ochtend aan het ontbijt, waarbij het verstandig is niet alleen gezond te eten maar ook om er tijd voor te nemen, wat door mij altijd is opgevolgd. Maar dan heb je de ochtendkrant erbij terwijl je een kom met ‘Weetabix’ tot je neemt aangevuld met halfvolle yoghurt en lees je over de twee reclamespots. In het ene filmpje, dat dus door de Reclameraad werd verboden, ging het om een yoghurtdrank die in de reclamespot werd aanbevolen onder het motto dat het product de gezondheid zou bevorderen. Dat was destijds in strijd met de waarheid want nergens was uit de erkende voedingsleer op te maken dat yoghurt leidde tot een betere gezondheid. Spontaan heb ik overwogen nooit meer yoghurt tot mij te nemen maar melk toe te voegen, hetgeen dus niet is gelukt. Het tweede verbod kwam namelijk over een reclamespot voor melk, die als dagvers werd aangekondigd. Wel daar was de Reclameraad het ook niet mee eens want de uiting was volgens de raad misleidend te noemen. Wel was het product vers als het werd afgevoerd van de boerderijen maar kon daar geen sprake meer van zijn als het in de winkel te koop was, laat staan als de melk werd gekocht door de consument. Op 7 maart 1980 werd bekend dat alle bestaande omroeporganisaties evenveel zendtijd dienden te krijgen op de netten Nederland I en 2. Verder werd er geadviseerd dat er een derde tv-net diende te komen en wel om een dam op te werpen tegen de opkomende commercie via de geplande kabel- en satelliettelevisie. Dit derde net, zo werd voorgesteld, diende te komen vallen onder één organisatie met als naam ‘de Nationale Omroep Organisatie’ (NOO) die onder de NOS paraplu diende te gaan functioneren en ook reclameblokken mocht gaan uitzenden. Het idee was afkomstig van de werkgroep Kunsten en Media van het wetenschappelijk bureau van de politieke partij D66, waarbij men had samengewerkt en advies had gevraagd van de Tweede Kamer fractie van de partij. Wel diende eerst de koppeling tussen het lidmaatschap van een omroepvereniging en het abonnement op een omroepblad, dat een omroep publiceerde, te worden afgeschaft. Pas als dit het geval was werd het mogelijk een einde te maken aan de meer wrekende concurrentieslag, waarbij de zendtijd voor een omroep werd toegewezen op het aantal betalende leden. Dan was er ook nog de nota van D66 met als titel ‘Landelijke en Regionale Omroep’. Daarin werden in 1980 voorstellen gedaan voor de ‘genezing’ van het zieke omroepbestel. Op 15 maart van dat jaar werd de nota besproken op het deelcongres van de partij en andermaal op twee andere bijeenkomsten in de maand april, waarbij er vanuit werd gegaan dat de daarin voorkomende plannen door de aanwezige leden zouden worden aanvaard. Helaas werd daar in maart niet tot in detail aangegeven wat er in voornoemd rapport werd geadviseerd. Afbeelding: Swier Broekema (foto Groninger Archieven) Het was in maart 1980 ook weer eens onrustig bij de regionale omroep Radio Noord waar de positie van Kees Kremer, freelance medewerker, aan een draadje hing. In het Nieuwsblad van het Noorden reageerde Kremer als volgt: “Ze trekken zich bij Radio Noord geen flikker van het publiek aan. Ze blijven VPRO'tje spelen. Dat ze mij eruit willen hebben, oké, maar dat ze hun populairste programma de nek om willen draaien, dat kan er bij mij niet in.” Hij stelde vernomen te hebben, dat zijn populaire verzoekplatenprogramma, elke zaterdagmorgen tussen 11 en 11.30 uur destijds via Radio Noord te beluisteren, op 1 juni 1980 zou gaan verdwijnen. Uit de recente luistercijfers bleek destijds dat het programma veruit het populairste was van Radio Noord, met een luisterdichtheid van gemiddeld 17%. Dat stond destijds garant voor rond de 150.000 luisteraars die op het verzoekhalfuurtje afstemden. Er waren ook zeer slecht beluisterde programma’s bij Radio Noord. Zo behaalde het programma, dat tussen half 6 in de middag en half 7 in de avond werd uitgezonden een luisterdichtheid van slechts 3,1%. Dat dagelijkse uitzenduur was destijds zeer ongunstig te noemen daar luisteraars op dat tijdstip meer bezig waren met eten te maken, de kinderen te verzorgen en andere huishoudelijke zaken te doen. Het onderzoek van de NOS had ook aangetoond, dat het voornamelijk in dialect gesproken zaterdagochtendprogramma van Radio Noord het schitterende luistercijfer van gemiddeld 17 procent had gehaald. Het was dus voor Kees Kremer een grote teleurstelling dat op 31 mei 1980 een einde kwam aan de presentatie van het verzoekplatenprogramma. Hij vond het besluit zelf een enorme achteruitgang daar vele tienduizenden luisteraars, waaronder veel ouderen, gedupeerd zouden worden. Bovendien was hij van mening dat er in de toekomst veel minder ruimte zou zijn voor de muziek van noordelijke artiesten. Maar dat viel later, zo zou blijken, echt wel mee. Er was nog meer gaande bij de regionale omroep in Groningen want niet veel later werd bekend dat de destijds 59-jarige Swier Broekema benoemd werd tot het nieuwe Hoofd van Radio Noord. Hij was tot zijn benoeming actief als directeur van de Culturele Raad van de provincie Groningen. Hij verwachtte rond 1 juni in dienst te treden maar had van de Raad van Beheer van de NOS reeds met ingang van de dag van de benoeming alle bevoegdheden, verbonden aan de nieuwe functie, gekregen. De heer Swier Broekema, die sinds 1 oktober 1966 directeur van de Culturele Raad was en voordien ambtenaar bij de provincie Groningen, werd de opvolger van Willem de Jong die zelf ontslag had genomen bij Radio Noord. Het was in hetzelfde jaar dat Henk Binnendijk van Radio Noord mij wees op een vacature voor redacteur. Ik had met Henk en zijn collega Rob van Zandvoort enkele radio gerelateerde onderwerpen voor het station gemaakt. Solliciteren had nut want ik werd voor een gesprek uitgenodigd in de vergaderzaal van Radio Noord in het statige pand aan het Prinsenhof in het centrum van de Martinistad. Achteraf, meer dan 42 jaar geleden, was het een amusant gesprek met een vijftal personen. Terugdenkend aan het gesprek werd mij op het einde van de bijeenkomst heel duidelijk dat er keuzes dienden te worden gemaakt. Eerder genoemde Swier Broekema, die niet ver van ons woonachtig was, stelde heel duidelijk dat als ik in aanmerking diende te komen voor de baan ik alle schrijvende activiteiten voor RadioVisie en Freewave Media Magazine diende stop te zetten. Datgene ik daarna besloten heb dient voor iedereen wel duidelijk te zijn. Ik wens jullie allen een prachtige jaarwisseling en tot de volgende column in 2023. Hans Knot, 31 december 2023

Dit artikel van Piet van der Vooren werd voor het eerst gepubliceerd op 27 augustus 2009 in 'de Teylinger', een wekelijks verschijnend nieuwsblad in de gemeente Teylingen. Als er iets is waarvoor de jingle 'Herinnert u zich deze nog?' van Veronica-diskjockey Lex Harding van toepassing is, dan is het dit artikel wel. Al moet je waarschijnlijk wel 50-plusser zijn om het 'meegemaakt te hebben'. Aanstaande maandag, 31 augustus, is het alweer 35 jaar geleden dat er een einde kwam aan de uitzendingen van de zeezender Radio Veronica. Dat wordt door de inmiddels toch wel uitgedunde schare aanhangers van weleer op verschillende manieren herdacht, onder andere door middel van een tentoonstelling in museum RockArt in Hoek van Holland. Eén inwoner van Sassenheim is echter op een wel heel bijzondere manier verbonden aan de geschiedenis van Radio Veronica, al had hij zelf niet zoveel met dit populaire radiostation. De nu 72-jarige Hans Walenkamp was indertijd namelijk verantwoordelijk voor het lostrekken van de Norderney, het zendschip van Veronica, van het Scheveningse strand nadat het daar op 2 april 1973 tijdens een zware storm op geworpen was. De toen 35-jarige Hans Walenkamp werkte nog geen half jaar als bergingsinspecteur bij het sleep- en bergingsbedrijf Smit toen hij voor zijn eerste Nederlandse klus te maken kreeg met bekende Veronica-diskjockeys als Rob Out en Tineke. En met 'oom' Bull Verwey, de legendarische directeur van de beroemde zeezender Veronica. De Sassenheimer bewaart zijn herinneringen aan het lostrekken van het Veronica-zendschip Norderney in een plakboek vol met krantenknipsels. Hij kan nu nog steeds aanstekelijk vertellen over die roerige gebeurtenis uit 1973. Op maandag 2 april van dat jaar woedde een zware storm over Nederland en 's avonds tegen negen uur sloeg een hoge golf het voor de kust van Scheveningen liggende zendschip Norderney van Radio Veronica van zijn anker. Rond kwart over negen- zag de bemanning zich genoodzaakt de uitzendingen van de populaire zender te beëindigen omdat het strand in zicht kwam. Vlak daarna arriveerde de Scheveningse reddingsboot Bernard van Leer bij het schip en ging de bemanning van boord. Het werd toen stil op de 538 meter, de golflengte van Veronica. Rond half twaalf liep het schip uiteindelijk op het strand, na maar net één van de havenhoofden gemist te hebben. Auto directeur Hans Walenkamp landde de volgende dag op Schiphol na een bergingsklus in Bangladesh. Tot zijn verbazing stond de auto van de directeur van Smit op hem te wachten. De chauffeur vertelde hem dat hij direct naar Scheveningen moest omdat het schip van Veronica op het strand was gelopen. Walenkamp: "Ik kan me nog herinneren dat het slecht weer was en dat het hard waaide en ik ben toen met de auto van de directeur meteen vanaf het vliegveld naar Scheveningen gebracht. Het was mijn eerste Nederlandse klus en ook de eerste keer dat ik te maken had met een stranding. Ik werkte toen nog geen half jaar als bergingsinspecteur bij Smit, na eerder gevaren te hebben op lijndiensten en vrachtschepen. Voor Smit was ik in die eerste maanden, waarin ik kennis maakte met het bergingsvak, betrokken geweest bij de berging van schepen in het buitenland. Nu dus mijn eerste binnenlandse klus en ook mijn eerste stranding. Ik kreeg samen met een uitvoerder de verantwoordelijkheid voor de berging van het Veronica-schip. Bij Veronica was directeur Bull Verwey mijn contactpersoon. Waarschijnlijk had Smit al meteen na de stranding contact met hem opgenomen. Er is toen een contract afgesloten voor het lostrekken van het schip op basis van 'no cure, no pay'. Smit zou dus alleen betaald krijgen als we het schip van het strand zouden krijgen. De Norderney was een stevig gebouwd schip met een opvallende lange doorlopende kiel, een zogenaamde staafkiel. Het schip lag ongunstig op het strand met de boeg in de richting van de duinen. De kiel was helemaal ingegraven in het zand. Dat betekende dat we het schip moesten uitgraven en vervolgens 180 graden draaien in de richting van de zee", vertelt Walenkamp. "Ik heb die dagen ook kennisgemaakt met Rob Out, die zo'n beetje de baas bij Veronica was. En met Tineke. Die stelde zich aan mij voor met: 'Hallo, ik ben Tineke'. Ik vroeg toen: 'En hoe heet u van uw achternaam?' Door mijn werk was ik maar heel weinig in Nederland, dus ik had geen flauw idee wie Tineke was", vertelt hij lachend. Nat pak Voor Walenkamp was al snel duidelijk wat er allemaal moest gebeuren om te proberen het Veronica-schip van het strand te trekken. "We hebben toen een paar ankers in zee uitgebracht op zo'n 250 meter uit de kust. Ook werden er aan boord van de Norderney twee winches (takels, red.) aangebracht en daar werden die ankers met dikke kabels aan vast gemaakt. Het was de bedoeling dat we eerst zouden proberen om bij hoog water het schip zichzelf te laten lostrekken door de kabels met die winches op te rollen. Tegelijkertijd werd er rond het schip gegraven zodat de kiel vrij zou komen. Dat gebeurde met bulldozers maar later heb ik ook een zandzuiger ingezet. Die had ik van een bollenkweker in de Bollenstreek laten komen want ik had gezien dat ze daar op de bollenvelden werden gebruikt om zand op te spuiten. Dat ding was natuurlijk niet gemaakt om op het strand te werken en de machinist van dat ding heeft dan ook wel een nat pak gehaald. Dat gold trouwens ook voor nogal wat andere mensen want dat schip en ons werk op het strand trokken nogal wat belangstelling. De kranten stonden er toen dagelijks vol mee. De toeschouwers kwamen vaak veel te dicht bij het schip en dat leverde hen regelmatig een nat pak op", weet Walenkamp. Springvloed Op 7 april lukte het de bergers om de boeg van het Veronica-schip tijdens hoog water naar zee te draaien. "Dat was noodzakelijk om het schip, dat aan de voorkant het lichtst was, van het strand te kunnen trekken". Hans Walenkamp kijkt terug op die dag: "We zijn toen begonnen om met de winches de kabels op te rollen om te proberen het schip naar zee te draaien. Op een gegeven moment begon de Norderney een beetje te bewegen en te drijven in het water. We hebben toen de kabels vast getrokken en gewacht totdat het water op het hoogste punt was. Door de spanning kwam het schip toen naar voren maar helemaal vlottrekken lukte nog niet. We wisten zelf dat we de meeste kans hadden om het schip bij springtij vlot te krijgen maar de kranten schreven toen al dat de bergingspoging mislukt was. De eerste springtij zou echter pas op 18 april zijn want dat doet zich zo eens in de twee weken voor. Toen een verslaggever van een krant tegen me zei dat de bergingspoging mislukt was liet ik hem weten dat we het schip altijd van het strand zouden krijgen. Dat stond ook groot boven het artikel: 'We krijgen hém er altijd wel af'". Foto: Hans Walenkamp met zijn plakboek over de stranding van het Veronica-zendschip: "Ik had geen flauw idee wie Tineke was" (FBPSIPeter Schipper). 18 april Op woensdag 18 april waren de weersomstandigheden dan eindelijk gunstig. Er werd springtij verwacht en de golven zouden tot redelijk ver op het strand komen. Walenkamp: "Om nog meer kracht te krijgen hadden we ook twee sleepboten besteld. Dankzij de combinatie springtij met de ankers en de twee sleepboten lukte het ons om de Norderney in alle vroegte van het strand te krijgen. Ik maakte me wel wat zorgen om de mensen die aan boord van de Norderney waren want als er iets misgaat vliegen de kabels je om de oren. Daarnaast had het schip ook twee hoge masten en die zwiepten bij het lostrekken gevaarlijk heen en weer. Ook toen het schip over de zandbanken werd getrokken hield ik mijn hart vast want het stampte toen behoorlijk. Maar het lukte uiteindelijk allemaal prima en al een paar uur later kon Radio Veronica met het eigen zendschip en vanaf de juiste ankerplaats op zee de uitzendingen weer hervatten. Ik ben toen nog aan boord van het schip voor de radio geïnterviewd. Aan boord van de Norderney was het toen een ware happening en de champagne vloeide rijkelijk. Daarnaast moet ik zeggen dat Bull Verwey ons tijdens de hele berging uitstekend Tieeft verzorgd", herinnert Walenkamp zich de gulle Veronica-directeur. Demonstratie Voor Radio Veronica kon het loskomen van het schip niet op een beter moment plaatsvinden. Diezelfde dag, 18 april, werd er namelijk in de Tweede Kamer een hoorzitting gehouden over een wet die medewerking aan zeezenders zou gaan verbieden. Veronica had daartegen in Den Haag een demonstratie georganiseerd, waarvoor zo'n honderdduizend fans van de zeezender werden verwacht. Die fans kwamen massaal op de been voor het populaire radiostation en deze konden naast de demonstratie op en bij het Binnenhof genieten van optredens van artiesten op het Malieveld. Het feit dat hun radiozender net die dag weer vanaf het eigen zendschip in de ether kwam werd daar dan ook met veel gejuich ontvangen. De dagen daarvoor had Veronica voor de uitzendingen weliswaar gebruik kunnen maken van de zender van het eveneens voor de kust liggende zendschip van Radio Caroline maar het geluid van Radio Veronica hoorde toch gewoon vanaf de Norderney te komen. De inspanningen van Hans Walenkamp en zijn mensen zorgden ervoor dat dit juist op deze voor Veronica zo belangrijke dag ook kon gebeuren. Met dank aan dezelfde weergoden die het schip juist zestien dagen eerder op het strand hadden geworpen. 'Absolute onzin' Eén fabeltje rond het lostrekken van het Veronica-schip wil Hans Walenkamp na al die jaren resoluut uit de wereld helpen. Volgens enkele critici had de directie van Veronica aan de bergers van Smit gevraagd om het schip tot 18 april op het strand te laten liggen, zodat het precies op de dag van de demonstratie in Den Haag losgetrokken kon worden. Daarover is de Sassenheimer echter volstrekt duidelijk: "Dat is absolute onzin. Bull Verwey was erg betrokken bij de berging en die wilde het schip zo snel mogelijk weer op zee hebben. Bovendien zouden we daar als Smit geen belang bij hebben gehad want we werkten op basis van 'no cure, no pay'. Dus hoe langer het schip op het strand zou liggen, hoe meer geld het ons zou kunnen gaan kosten. Wat nodig was om het schip los te kunnen trekken was springtij met de nodige golfslag en dat hadden we op 18 april. Het is echt toeval dat dat net op dezelfde dag als die demonstratie was". Voor Walenkamp was het lostrekken van de Norderney slechts één van de vele klussen waarvoor hij tijdens zijn 28-jarige carrière bij Smit kwam te staan. Aan de grond gelopen schepen, ontplofte schepen, door natuurgeweld beschadigde schepen, het slepen van boor-platformen; zo'n beetje van alles heeft hij meegemaakt. Met als hoogte- en tevens dieptepunt in 1987 het bergen.van de veerboot Herald of Free Enterprise voor de kust van het Belgische Zeebrugge. Vooral omdat daarbij zo'n groot aantal slachtoffers te betreuren viel heeft dit indruk op hem gemaakt. Daar was het lostrekken van het zendschip van een radiostation waar hij eigenlijk nooit naar luisterde'eigenlijk maar kinderspel bij. Met dank aan Juul Geleick van de Stichting Norderney en Jan van Heeren van Freewave Media Magazine voor hun medewerking. Meer informatie over de zeezender Radio Veronica is te vinden op de website van de Stichting Norderney: www.norderney.nl. Piet van der Vooren, 27 augustus 2009 Foto bovenaan de pagina: De Norderney in april 1973 op het Scheveningse strand. Het gestrande zendschip en het werk van de bergers op het strand trokken nogal wat belangstelling (Archieffoto: PR/Freewave).

De gestolen letters T, O en P van het NPO Radio 2 Top 2000-logo bij Beeld & Geluid in Hilversum zijn terug. De letters werden in de nacht van woensdag 28 op donderdag 29 december ontvreemd bij de ingang van het Top 2000 Café. De letters waren meegenomen door een Friese oudejaarsvereniging voor een nieuwjaarsstunt. “Natuurlijk zijn er naast de NPO Radio 2 Top 2000 ook allerlei andere eindejaarstradities. En Nederland is bij uitstek het land van ludieke acties, waar ook wij vaak smakelijk om kunnen lachen”, zegt Peter de Vries, zendermanager van NPO Radio 2. “Tegelijkertijd mag het niet zo zijn dat de ene traditie ten koste van de andere gaat. Ons verlichte beeldmerk is één week per jaar een populair fotodecor voor veel Top 2000 Café-bezoekers, afkomstig uit tal van dorpen en steden. We vinden het dan ook TOP dat de letters, met dank aan de politie en de coöperatieve houding van de ‘letterleners’, net op tijd terug zijn om de lijst van heel Nederland in stijl af te kunnen sluiten.” De dj’s van NPO Radio 2 tellen vandaag samen met de luisteraars af naar de nummer één die vlak voor de jaarwisseling is te horen: Bohemian Rhapsody van Queen. De volledige lijst is te vinden op nporadio2.nl. NPO Radio 2 Top 2000 De NPO Radio 2 Top 2000 is één van de grootste radio- en muziekevenementen van Nederland, waar jaarlijks circa 10 miljoen mensen naar kijken en luisteren. De lijst der lijsten wordt elk jaar samengesteld door het publiek. De 24e editie van de Top 2000 is te horen en te zien vanaf eerste kerstdag 00.00 uur tot en met oudejaarsavond. De uitzending vanuit het Top 2000 Café in Beeld & Geluid in Hilversum is 24 uur per dag te volgen via NPO Radio 2, nporadio2.nl, NPO 1 extra en ’s nachts op NPO 3. De NTR verzorgt de televisie-uitzendingen Top 2000 - The Untold Stories en Top 2000: De Opening op NPO 3 en Top 2000 a gogo op NPO 1. Afbeelding: De letters T, O en P staan weer op hun vertrouwde plek (foto NPO Radio 2/Emma Pot)