Klassement

Eind 1972 wordt André van Duin door zeezender Radio Noordzee Internationaal (RNI) benaderd met de vraag of hij een radioprogramma wil gaan presenteren. De zondagmorgen was slecht beluisterd en met het aantrekken van bekende Nederlanders zoals bijvoorbeeld Vader Abraham en Willy en Willeke Alberti wilden ze de concurrentie aangaan met Radio Veronica. André begon o.a. dankzij zijn rol als Daantje in “Het meisje met de blauwe hoed” en een paar hits net goed door te breken bij het grote publiek en was een aanwinst voor de zender. Hij ontmoette in die tijd Ferry de Groot voor de eerste keer en de basis werd gelegd voor een humoristisch radioprogramma. Afbeelding: Dik Voormekaar (foto ClubDVM / Radio Erfgoed) Op zondagmorgen 7 januari 1973 was het zo ver. Vanaf de Mebo II werd tussen 11:00 en 12:00 op RNI de eerste Abominabele Top 2000 uitgezonden. André gebruikte die naam eerder op zijn eerste lp in het nummer Disk(me)sjokkie; een doorgeslagen DJ die de top 2000 presenteert. Tijdens een gastoptreden bij De Mounties op tv doet hij dat nog eens dunnetjes over. De presentatie van de Abominabele Top 2000 was in handen van André en Ferry zorgde voor de techniek. Tussen de platen door waren er bandparodieën, conferences en een paar zelf ingesproken onderwerpen. Een van die onderwerpen was Het hobbykwartier met presentator Dik Voormekaar. Niet André, die het programma vrij droog presenteerde, maar Dik Voormekaar werd populair. Zo populair zelfs dat André als presentator sneuvelde. Zijn typetje Dik Voormekaar werd vanaf 18 maart de nieuwe presentator en het programma droeg voortaan zijn naam: De Dik Voormekaar Show. Het succes van het typetje nodigde uit tot het verzinnen van meer typetjes. Ome Joop kwam vanaf het begin op het toneel en begon de koffie rond te brengen. Ome Joop was gebaseerd op de vader van Ferry en niet op Joop van den Ende, zoals velen denken. André en Ferry blijken elkaar uitstekend aan te voelen. Ook delen ze een absurd gevoel voor humor. Ferry hoeft zijn stem maar een beetje te verdraaien en Meneer De Groot wordt geboren. Hoewel André de komiek is en meestal aangevers om zich heen heeft, worden de rollen in de Dik Voormekaar Show vaak omgedraaid; Dik Voor Mekaar geeft de bal aan en Meneer De Groot scoort. Op 9 september 1973 worden voor het eerst “De 30 seconden van Meneer De Groot” uitgezonden. Die 30 seconden laat hij zich niet meer afnemen en zijn jarenlang de afsluiter van de show. RNI was een strak georganiseerd bedrijf. In tegenstelling tot hoe er vaak geromantiseerd over zeezenders gedacht wordt, was het een onderdeel van het Strengholt-concern uit Naarden dat maar één doel had: winst maken. André en Ferry staken de draak met alle aspecten van een commercieel radioprogramma. Commercials werden opzettelijk veranderd en belachelijk gemaakt. Dit kon niet door de beugel en er kwam steeds meer frictie tussen de leiding en André en Ferry die het als spielerei zagen. De directeur van RNI was John de Mol sr., de programmaleider was Tony Berk en Guus Jansen jr. was directeur bij Strengholt. De bom barst als André en Ferry het drietal in een uitzending vergelijkt met valse honden (de honden heten John, Tony en Guus). André werd kort daarop ontslagen en Ferry werd op non-actief gezet. Op 21 oktober 1973 werd de laatste Dik Voormekaar Show op RNI uitgezonden. Er werd nog een afscheidsuitzending gemaakt voor 28 oktober, maar die werd op het laatste moment niet uitgezonden. In die niet uitgezonden show geeft André een hint dat de show misschien toch wel weer ergens anders door zal gaan. “Dik Voormekaar gaat nooit verloren” wordt bijna een profetische uitspraak. Afbeelding: Meneer de Groot (foto ClubDVM / Radio Erfgoed) Op zaterdag 2 februari 1974 keert de Dik Voormekaar Show terug. De NCRV was blij om André binnen te halen en Ferry volgde snel. De show duurde nu geen uur meer, maar een halfuur en werd een onderdeel van het programma “Los Vast”. Omdat de show nu op Hilversum 3 in FM-kwaliteit werd uitgezonden, was de ontvangstkwaliteit veel beter en bovendien was er een veel groter bereik. De show werd binnen de kortste keren razend populair. In 1974 werd er nog een paar keer geëxperimenteerd met de formule, maar uiteindelijk wijzigde het format niet. Het programma opent met de tune 76 Trombones van Henri Mancini en sluit af met de 30 seconden van Meneer De Groot. Tussendoor werden er de zogenaamde “gammelefoonplaten” gedraaid, aaneengeweven door sketches, parodieën en interviews door Dik Voormekaar en Meneer De Groot. De wederom laatste show in die reeks was op 27 september 1975. Omdat Dik Voormekaar zo populair geworden was, werden er in 1976 veel shows herhaald. De vraag naar nieuwe shows werd luider en André en Ferry startten een nieuwe reeks met het vertrouwde concept op 1 januari 1977. Er werden nieuwe typetjes geïntroduceerd. De stem van Ome Joop verandert en hij krijgt een vragen en problemenrubriek waarin hij steevast woedend wordt en de boel afbreekt. Ome Joop wordt een begrip en in heel Nederland wordt hij nagedaan. Er vindt zelfs een Ome Joop-verkiezing bij de NCRV plaats. Dat wordt weer een rel voor André want logopedisten vinden dat kinderen hiermee hun stem beschadigen. De single “Nee nou wordt-ie mooi!” wordt in het voorjaar van 1977 een dikke hit en meerdere hits zouden volgen. Harry Nak is dit seizoen voor het eerst te beluisteren in de rubriek “Harry Nak Platenprak”. Hierin bespreekt hij nummers en geeft hij er een oordeel over. Oorspronkelijk klinkt hij erg nasaal en heeft een beetje een spraakgebrek. Door de jaren heen evolueert zijn stem en wordt hij vlotter (al is het maar iets). De naam Harry Nak is niet verzonnen. In het orkest dat de theatershows van André muzikaal ondersteunt, zit een saxofonist met die naam. Tijdens een gesprek in de bus onderweg naar het theater heeft André een gesprek met hem. Zijn manier van praten is de directe basis voor het naar hem vernoemde typetje. Op 28 mei wordt het seizoen afgesloten met de mededeling dat er geen vervolg komt op de radio, maar op televisie. Op 6 oktober 1977 is de eerste uitzending bij de NCRV op televisie te zien. De typetjes werden gespeeld door poppen. Ineens kregen ze een gezicht. Ook de dames Bep en Toos (vernoemd naar de vrouwen van de managers van André) worden vaste gezichten in de show. Toos wordt het tweede vaste typetje van Ferry. Het werd niet het succes dat het op de radio was. Op de radio kon men fantaseren hoe iemand eruit zag. Ook als er bijvoorbeeld een muur omviel kon je dat visualiseren. Op tv werd dat voorgekauwd. De uitzendingen op tv hebben twee seizoenen geduurd. Het eerste seizoen was volledig opgenomen in de studio en de poppen waren erg statisch. In het tweede seizoen heette het programma “Van hot naar haar met Dik Voormekaar”. De poppen waren nu levensgroot en de opnamen vonden plaats op locatie. Hoewel het een verbetering was, bleef het succes van de radio uit. Op 5 maart 1979 is het programma voor het laatst op tv te zien. De poppen verdwijnen niet in de kast, maar zijn dat jaar terug te zien in het theater. Ook komen ze regelmatig terug als gast in allerlei tv-programma’s. In de TROS Top 50 - Rockplanet worden ze vaste bezoekers. Ome Joop is het meest te zien; in het land bij de presentatie van Los Vast door Jan Rietman en bij de TV-Show van Ivo Niehe. Hoewel er geen Dik Voormekaar Show te horen zou zijn in het seizoen 1977 - 1978, ontbraken de bekende stemmen niet op de radio. Vanaf 24 september 1977 wordt De VIP-show bij de NCRV uitgezonden. Hierin werden Dik Voormekaar en Meneer De Groot iedere week door een andere fanclub bezocht. Doel was om die fanclubs in de spotlights te brengen. Naarmate het seizoen vorderde, werd de invloed van de vertrouwde Dik Voormekaar-formule steeds sterker. De laatste uitzending van de VIP-show op 27 mei 1978 is zelfs een parodie op het programma zelf. De bezoekende fanclub is die van de fictieve zanger Kees Veringa. Het werd daarmee de hoogste tijd voor een nieuw seizoen met puur Dik Voormekaar. Op 14 oktober 1978 werd De Lach Of Ik Schiet Show de ether in geslingerd. Dat was de nieuwe naam voor de Dik Voormekaar Show. Het programma werd zogenaamd live uitgezonden vanuit Café De Gulle Lach in Geinstein. Groot verschil met de vroegere show was dat er nu geen platen meer tussendoor gedraaid werden. het programma was een aaneenschakeling van optredens van artiesten waarbij altijd iets fout gaat, interviews met bijzondere mensen en wat vaste rubrieken. De prijsvraag is zo’n vast onderdeel. Uit het hele land ontvangen André en Ferry briefkaarten met antwoorden van luisteraars. De laatste “nieuwe” uitzending van De Lach Of Ik Schiet Show was op 14 juni 1980, want de hele zomer werden de shows herhaald. Afbeelding: Harry Nak met Bep en Toosv (foto ClubDVM / Radio Erfgoed) Op 4 oktober 1980, bij de opening van het nieuwe radioseizoen, wordt de show weer omgedoopt tot de Dik Voormekaar Show. Ook in de nieuwe serie werden er geen platen meer gedraaid en was de show een doorlopende chaos waarbij de nadruk nog meer kwam te liggen op de vaste typetjes. Het programma werd ook meer geïntegreerd in Los Vast van Jan Rietman (die steevast Jan Rietkant werd genoemd). Met uitzondering van winter 1981-1982 liep de Dik Voormekaar Show in dit format door tot 27 april 1985. Er kwamen een aantal nieuwe typetjes bij waarvan Dikke Leo de meest in het oog springende is. Louche notaris Dikke Leo werd geïntroduceerd naar aanleiding van een schandaal met een notaris in het land. In de loop van de serie veranderde zowel de stem als de bezigheden van Dikke Leo. Uiteindelijk verkocht hij alles wat maar fout was. Een ander typetje dat vaak terugkwam was Witte Piet; een achtergebleven Zwarte Piet met een verkeerde kleur. Vooral Ome Joop is in deze periode immens populair. Hij blijkt een broer Jaap te hebben die precies hetzelfde klinkt als hij zelf. Ome Joop reist mee met Los Vast door het land en is hij vaste gast bij Ivo Niehe in de TV-Show. De Dik Voormekaar Shows zelf worden steeds korter. In het begin waren ze een half uur, maar op het laatst duurden ze ongeveer 19 minuten. Hoewel leuk werden de shows vaak een herhaling van zichzelf. De koek was op. André en Ferry geven aan dat het over is, het programma komt nóóit meer terug. De figuren uit de Dik Voormekaar Show scoorden van 1977 tot en met 1987 hits. “Nee nou wordt ie mooi!”, “Tingelingeling”, “Geef mij maar een neut”, “Zandzakken voor de deur” en “Lied voor vrijgezellen” werden stuk voor stuk hits. Een andere hit uit de Dik Voormekaar Show was “Willy Alberti bedankt” uit 1980, gezongen door Prins Bernhard naar aanleiding van het aangekondigde aftreden van koningin Juliana. Op 25 april 1981 was er een beetje vooruitlopend op de feiten, een special bij de NCRV onder de naam “10 jaar Dik Voormekaar”. Dit hysterisch overzicht kwam nog uitgebreider op een dubbel lp uit. Afbeelding: Ome Joop: (foto ClubDVM / Radio Erfgoed) Hoewel de Dik Voormekaar Show volgens André en Ferry nooit meer terug zou komen, werkten ze wel samen aan de televisieprogramma’s “Animal Crackers” en het vervolg “Wegtrekkers en Animal Crackers”. De presentator van het programma Jaap Aap is in feite een variant van Ome Joop. De beeldmontages bij “Wegtrekkers” zijn een logisch vervolg op de geluidsmontages uit de Dik Voormekaar Show. Na deze programma’s gaan André en Ferry ieder hun eigen weg. Tussen 1995 en 1998 worden er door Peter Plaisier en Sjors Fröhlich in het programma “Magic Friends” en door Ferry Maat in het programma “Maat in de middag” fragmenten uit de Dik Voormekaar Show uitgezonden. Dan wordt het 18 december 1999 en zijn André en Ferry te gast bij de tv-variant van het programma Kopspijkers van Jack Spijkerman bij de VARA. Zij spelen daar het spel “Kopspijkeren”. De chemie is er weer en Jack Spijkerman wordt ondergesneeuwd in een pandemonium van de stemmen van de nog altijd bekende stemmetjes. De reacties waren overweldigend positief. Omdat André zijn CD “Kaars in het donker” onder de aandacht wilde brengen kreeg hij Edwin Evers (een grote fan) zover om in zijn show een uurtje terug te keren met de Dik Voormekaar Show. Dat was op 25 februari 2000. Wederom waren de reacties louter positief en de roep om de terugkeer van de Dik Voormekaar Show op de radio werd steeds luider. André en Ferry zwichten. Ze hadden er ook weer zin in. Op 13 mei 2000 zouden ze als voorproefje commentaar bij het Songfestival geven. De vuurwerkramp in Enschede op die dag strooide roet door het eten. De heren vonden het niet gepast om op die dag lollig te gaan doen. Op 7 oktober 2000 komt de Dik Voormekaar Show dan eindelijk weer wekelijks terug op de Nederlandse radio. Nu bij de TROS op zaterdagmorgen. Alle bekende typetjes zijn er weer en nieuwe worden geïntroduceerd. Overjarige hippie Wietze van de bakfietsen en Henk Dulles met zijn vrolijke Joekelulles-koor worden vaste gasten in het programma. Omdat de techniek sinds 1985 compleet veranderd was, kregen André en Ferry de beschikking over een oneindig aantal geluidssporen en kon geluid digitaal verknipt worden. Dat resulteerde soms in de grootst mogelijk denkbare chaos op de radio. Wel was merkbaar dat er minder inspiratie was dan in de vroegere jaren. Bepaalde sketches (bijv. “de boomchirurg” en “Johnny Huls de platenproducer”) werden in een nieuw jasje nog eens herhaald. Na drie seizoenen is het over. De zendercoördinator van 3 FM maakt in de zomer van 2003 bekend dat er voor het programma geen plaats meer is op dat station. Op 31 mei 2003 was de laatste uitzending. Er wordt door het management van André nog een poging ondernomen om het programma onder te brengen bij een ander radiostation maar al vrij snel wordt duidelijk dat dit er niet in zit. Dat was tot op heden de allerlaatste Dik Voormekaar Show op de radio. Los van herhalingen zijn er geen nieuwe shows meer uitgezonden. Afbeelding: André van Duin en Ferry de Groot tijdens de opname van de TV serie in 2009 (foto Vincent Schriel) Dit betekende niet het einde van de Dik Voormekaar Show. Na een succesvol live-optreden op 10 oktober 2006 van André en Ferry bij “De wereld draait door” wordt het idee geboren om de Dik Voormekaar Show live te gaan opvoeren in de nieuwe theatershow van André. Ferry vindt het leuk om een keer zoiets mee te maken en gaat in het seizoen 2007-2008 met André mee op toernee met André van Duin’s Nieuwe Revue. Dat smaakte naar meer. Vanaf 27 februari 2009 is de televisievariant van dit nieuwe format van de Dik Voormekaar Show te zien bij de TROS. Met publiek erbij presenteren André en Ferry de show die aangevuld wordt met op locatie opgenomen filmpjes en liedjes. De verwachtingen waren hoog gespannen. Naar de eerste aflevering keken bijna 2,5 miljoen kijkers. Net als in de jaren ’70 en ’80 bleek de Dik Voormekaar Show een ander publiek te hebben dan de reguliere André van Duin shows en zakten de kijkcijfers in om rond de miljoen kijkers te eindigen. Vooropgesteld dat dit nog steeds een zeer behoorlijk aantal kijkers is, was dat te weinig om er een vervolg op te maken. Ferry zei achteraf dat de invloed van Joop van den Ende op het programma te groot was geweest. Het originele idee was om het programma veel eenvoudiger te maken zonder publiek, om er op een eenvoudige wijze de amateursfeer van de vroegere jaren aan te geven. Na de laatste aflevering op 15 mei 2009 zijn er geen nieuwe Dik Voormekaar Shows meer opgenomen. Op 7 januari 2013 is het precies 40 jaar geleden dat de eerste Dik Voormekaar Show werd uitgezonden. Vanaf die datum wordt op Radio Extra Gold “De Gammelefoonshow” uitgezonden. Het is een programma met de muziek uit de Dik Voormekaar Show uit de jaren 70 gelardeerd met fragmenten en jingles uit de 40-jarig historie. Hoewel André in deze periode aangaf dat de Dik Voormekaar Show nooit meer terugkomt, maakt hij wel wat aankondigingen voor “De Gammelefoonshow”. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan en vergeet niet: Dik Voormekaar gaat nooit verloren! Jacob van Kokswijk over de Dik Voormekaar show Jacob van Kokswijk was in de beginjaren van de Dik Voormekaar Show nauw betrokken bij het opnemen van de shows. In de Noordzee periode werden delen van de shows bij hem thuis opgenomen. Hij is de oprichter van de meneer De Groot fanclub, Postbus 345 in Leiden. In de NCRV tijd verleende hij nog hand en span diensten. We hebben Jacob gevraagd of hij enkele gebeurtenissen zou willen vertellen over zijn aandeel in de Dik Voormekaarshow. Jacob van Kokswijk: Dat van de opname van techniek in Leiden is deels waar. Ik had een geluidsstudio thuis vanwege mijn hobby als radiozendamateur (PAoDAK) en het zendstation PAoRYN/PI4RYN. Daaraan werkte o.a. ook Nico Steenbergen mee (PAoNHS), destijds nieuwslezer bij Radio Noordzee, later werkzaam bij AVRO en RTL. Zowel André van Duin als Ferry de Groot zijn langs geweest omdat de studio van Radio Noordzee in Bussum in het begin te weinig capaciteit had. En zeker geen gelegenheid voor allerlei geklungel. Dat deden we dus apart bij mij thuis. Na een tijdje werd in Bussum een studiohok bijgebouwd en weer later heeft André, na zijn verhuizing van Rotterdam (waar ie bij zijn moeder woonde aan de Rottekade) naar Rijpwetering, in de molen een eigen opnameset neergezet. Zijn moeder woonde in een stacaravan ernaast. Na het overlijden van zijn moeder is André naar Breukelen verhuisd waar hij toen in het tuinhuis een complete audio-visuele studio heeft laten aanleggen, van waaruit de opnamen voor zowel radio als TV werden samengesteld. In de NCRV-radiotijd was het (vanuit technische kwaliteit en CAO) alleen maar toegestaan aan de NOS-technici om opnamen te maken (vandaar dat André bij de NCRV in de hoorspelstudio de Dik Voormekaarshow opnam), maar een aantal jaren later is die regel voor Van Duin vervallen. De kwaliteit van de geavanceerde technologie in zijn tuinhuis stond niet ter discussie en inmiddels was de CAO vanwege alle freelancers en commerciële productiestudio's gewijzigd. Maar even wat info over de meneer De Groot fanclub. Die fanclub bestond echt. Deze is opgericht "ter ondersteuning" van die zielige meneer De Groot. Het was een andere (=mijn) postbus dan van RNI/Basart in Bussum en luisteraars werd verzocht te schrijven. Deze fanclub was bedoeld als tegenhanger van de Dik Voormekaar fanclub. Dat het een ander adres was, was om het beeld te scheppen en een hoorspelachtig 'toneelstukjesbeeld' in stand te houden dat Van Duin de controlerende baas was, en Ferry (meneer De Groot) moest de underdog spelen. Luisteraars moesten hem buiten de controle van Van Duin om kunnen schrijven en zo kwamen we dus op een postbus. Dat idee werd in een seconde geboren en ik stelde mijn postbus beschikbaar die ik ook gebruikte voor een vereniging van radiozendamateurs. De inkomende post, zo'n 30-40 brieven per week, verzamelde ik en sprak ik door met Ferry (en André). Luisteraars schreven veel kaartjes, meestal om de moed erin te houden, soms ook met bericht dat De Groot een nul was, en dat Van Duin gelijk had. Die postbus 345 in Leiden is enkele jaren na het einde van RNI opgezegd, omdat ik naar Zoetermeer verhuisde. In de oude opnamen breng ik altijd de koffie, mors daarmee (als spel) en maak lawaai van deuren openen, prullenbakken die omvallen enz. enz. en kreeg dan commentaar omdat ik het (nooit) goed deed. Maar ja, “dat is lang geleden”. Leuke momenten die ik me herinner waren de uitzending waarin werd overgeschakeld naar bijv. de directiekamer van Radio Noordzee, waar je dan een gillende meid hoorde en een mannenstem wat suggereerde dat Guus Jansen met zijn secretaresse bezig was. of naar de kantine waar je het geluid hoorde van het vallen en vullen van bekertjes uit de koffie/chocolade automaat. De beste van allemaal was voor mij het moment waarop Ome Joop een wekker ging repareren, en die met een hamer in stukken sloeg. André van Duin was niet alleen een ervaren imitator en parodiezanger, maar zeker zo'n bekwame hoorspelartiest. Die kwaliteiten kwamen extra tot zijn recht gedurende zijn tijd bij de NRCV. De opnamen voor die uitzendingen heb ik ook vaak bijgewoond en in één ervan speel ik de ambtenaar van de burgelijke stand Jacob (in het dagelijkse leven was ik ook ambtenaar), een sketch die in een video-uitvoering op de televisie is herhaald. Afbeelding: Jacob van Kokswijk in de studio te Leiden. (foto Jacob van Kokswijk) Jan Rietman en de Dik Voormekaar Show Vanaf zijn zevende jaar speelt muziek een belangrijke rol in het leven van Jan Rietman. Na de muziekschool volgde hij het conservatorium en maakt de hij zijn opwachting in diverse plaatselijke bandjes als 'The Blue Stars' en zijn eigen 'The Sunny Set', waarmee hij een nummer 1-hit scoort: 'Mijn Gebed'. De Arnhemse band 'Moan' toont belangstelling voor Jan Rietman en dit is het begin van een succesvolle periode in het Nederlandse clubcircuit. 'Moan' wordt 'Long Tall Ernie & The Shakers' en scoort de ene na de andere hit, Hij ontvangt gouden platen en gaat op tournee door Europa. Door de bekendheid van 'Long Tall Ernie & The Shakers' komt Jan Rietman in aanraking met de radio- en televisiewereld. Steeds vaker wordt hij gevraagd om met zijn piano opnamen te begeleiden. Hij wint de derde prijs op het Loosdrechts Jazzfestival, wordt arrangeur in platenstudio's voor onder andere Golden Earring en Andre van Duin en werkt met topproducers als Hans van Hemert en Peter Koelewijn die de ene na de andere hit scoren. Al doende ontmoette Jan Rietman Hans Vermeulen. Die hem vraagt hem voor 'The Rainbow Train', een Nederlandse topgroep met onder andere Anita Meyer. De groep treed veelvuldig op, maakt hits met verschillende topartiesten en wint diverse Edisons. De NCRV geeft Rietmans carrière een geheel nieuwe wending. Als presentator van het radioprogramma 'Los-Vast' met onder meer de 'Dik Voormekaar Show' is hij iedere zaterdag live op Radio 3 te beluisteren. 'Los-Vast' gaat het land in en de gelijknamige band begeleid vervolgens talloze artiesten live, staat veelvuldig in Ahoy en tot drie maal toe zelfs in een bomvolle Kuip. In die hoedanigheid werkt Jan Rietman met de groten der aarde als Linda Ronstadt, Gary Brooker, Fats Domino, Chris Rea, Leo Sayer en Billy Preston. Toch is de ontmoeting met één Nederlander voor Rietman de meest belangrijke: Via de NCRV ontmoet hij André van Duin. Hij leert hem met alle 'gekte' en werkdruk in radio- en televisieland om te gaan. In de Prive (1994) zegt hij over André van Duin: "Ik deed bij de NCRV het programma Los Vast, en een onderdeel daarvan was de Dik Voormekaar Show van André van Duin en Ferry de Groot. Zo heb ik André leren kennen. Ik was daar voor de censuur. Ik moest zorgen dat er in dat programma geen onnette worden werden gesproken, want het was in die tijd allemaal nog heel streng. Er mocht niet veel. Ik moest het dus allemaal kuisen. Dat was af en toe heel wat werk, want die bandopnamen die André thuis had gemaakt met Ferry kwamen soms pas op het laatste moment. Als ik dan vroeg 'moet ik hem nog controleren?', dan was het van 'neeh'. Dat was voor mij dan aanleiding om het twee keer af te luisteren. Grappig was dat later in dat programma een hele serie zat over Dikke Leo. Dat was een van de karakters uit de show. Die liet steeds natuurfilms uit Tirol zien aan Ome Joop. Dat ging natuurlijk over pornofilms, maar dat hebben ze bij de NCRV in het begin nooit door gehad. Dat was lachen geblazen. Ik heb in die periode de absolute liefde gekregen voor het radiowerk door het gemak en de rust waarmee André dat maakte. Hij is voor mij ongelooflijk belangrijk geweest in mijn carriere. Behalve dat we met elkaar werken, is er ook een hechte vriendschap ontstaan. Hij is een van de weinige echte vrienden die ik in dit vak heb. Daar ben ik hem heel dankbaar voor." Gert van Brakel over de Dik Voormekaar Show Na het abrupte einde van de Dik Voormekaar Show op Radio Noordzee kwam de show terug bij de NCRV. Een gewaagde stap in die tijd voor een christelijke omroep. Om problemen te voorkomen werd er censuur toegepast op grappen en woorden die niet gepast waren. Vanaf het begin is Gert van Brakel namens de NCRV aanwezig geweest bij de opnames als de man van de censuur. Veelvuldig werd hij door André en Ferry op de hak genomen. Gert van Brakel: Nadat André van Duin bij Radio Noordzee was gestopt vanwege een conflict rond (toen nog alleen) technicus Ferry de Groot, is hij vanaf begin 1974 gestart in het programma Los Vast van de NCRV. Nota bene Johan Bodegraven was de grote man van de afdeling Gevarieerde Programma's die in die tijd enorm vooruit liep en gezien de christelijke achtergrond aardig zijn hoofd in de strop stak door Van Duin in huis te halen. Ongeveer zoals gebeurd is met Paul de Leeuw recentelijk bij de NCRV werd dit toen ook verwacht door iedereen. Bodegraven bedacht toen een list. Hij stelde mij aan als censor die bij de opname’s aanwezig moest zijn om op voorhand allerlei slips of the tongue er uit te halen. Ja en dan moet je denken aan teksten als "oh”, ”goh", “jéétje”, enz. Waar hád je het over. Maar ja, de leiding van de NCRV was al lang tevreden dat er iemand waakte over het godsdienstig erfgoed van de NCRV. Natuurlijk was Van Duin, alias Dik Voormekaar, de eerste die in de uitzending geintjes over die functie ging zitten maken. Voor de rest werden de gekste teksten en suggesties gewekt, die volslagen ongemoeid door de NCRV-leiding werden uitgezonden. Een goed voorbeeld daarvan zijn de Knut en Helga stukjes onder het mom van natuurfilms die gelardeerd werden met het liedje van Jane Birkin Je t'aime, moi non plus. Die werden zonder meer geaccepteerd door iedereen bij de NCRV. Maar ook het bezoek aan de woning van Johan Bodegraven in de Bekende mensenroute ging er foutloos doorheen. Op de vraag van meneer de Groot aan Dik Voormekaar hoe je dat huis dan kon herkennen,was het antwoord: “zie je dan niet al die lege flessen voor de deur”. Plus hard gelach. Dat ging allemaal goed. Zo hebben we zes jaar lang elke vrijdagmiddag tussen 2 en 5 uur ons kapot geamuseerd bij het maken van de show, die aan het eind van Los Vast werd uitgezonden voor gemiddeld 2,5 miljoen Nederlanders. Toen was radio nog heel wat. Ik heb een paar keer problemen gehad in die zes jaar doordat iemand anders mij waarnam tijdens vakanties en er ondanks alles toch een jeetje doorheen glipte. Dat werd dan door een dienstdoende gesjeesde dominee voor de uitzending nog even eruit geknipt. Maar als je alle uitzendingen bij elkaar optelt, is het eigenlijk peanuts als je kijkt naar wat er uit moest. In december 1979 heb ik afscheid genomen van Gevarieerde Programma’s Radio en ben ik overgestapt naar Hier en Nu Radio waar ik negen jaar als oorlogsverslaggever heb gewerkt. Dat eindigde in juni 1989 op het Plein van de Hemelse Vrede in Peking waar ik verslag deed van de slachting onder studenten en vakbondsmensen. Daarna ben ik verslaggever geworden bij RTL Nieuws en in januari 2003 ben ik met pensioen gegaan. Gert van Brakel (Van Brakelenstein van nr. 6 driehoogachter boven de fietsenstalling) Zie ook: https://radiopedia.nl/wiki/Dik_Voormekaar_show http://database.clubdvm.nl/

De DCF77-zender, gelegen in Mainflingen, Duitsland, is een belangrijke bron van tijdsynchronisatie voor Europa. Opererend op een frequentie van 77,5 kHz in het langegolfgebied, verspreidt DCF77 een betrouwbaar tijdsignaal dat door een breed scala aan apparaten wordt gebruikt. De zender speelt een cruciale rol in de tijdsbepaling binnen Duitsland en omliggende landen. Dit tijdsignaal, dat afkomstig is van de atoomklokken van de Physikalisch-Technische Bundesanstalt (PTB) in Braunschweig, wordt ingezet voor diverse toepassingen die vragen om nauwkeurige tijdsbepaling. Locatie en technische specificaties DCF77 is gevestigd in Mainflingen, een dorp ten oosten van Frankfurt am Main. De zendlocatie bestaat uit een mast die specifiek is ontworpen voor langegolf uitzendingen. De mast heeft een hoogte van ongeveer 150 meter, wat de zender in staat stelt om signalen met een relatief laag vermogen breed uit te zenden. Met een zendvermogen van 50 kW bereikt het signaal een groot deel van Europa en kan het in optimale omstandigheden tot aan de randen van het continent worden ontvangen. De frequentie van 77,5 kHz valt binnen het langegolfgebied en biedt voordelen die essentieel zijn voor betrouwbare tijdssynchronisatie. Langegolfsignalen kunnen effectief door gebouwen en door het aardoppervlak heen doordringen, wat betekent dat het signaal relatief ongehinderd blijft door bebouwing of weersomstandigheden. Dit zorgt ervoor dat DCF77 in staat is een stabiel en consistent signaal te bieden, ook over grote afstanden en in uitdagende omgevingen. Het tijdsynchronisatiesignaal en zijn structuur Het tijdssignaal van DCF77 wordt afgeleid van de atoomklokken van de PTB, die extreem nauwkeurige tijdsreferenties bieden. Dit betekent dat het DCF77-signaal een foutmarge heeft van slechts enkele milliseconden in het primaire bereik van ongeveer 2.000 kilometer rondom de zendlocatie. Het tijdssignaal bevat verschillende soorten informatie: Tijd en datum: Het signaal draagt de huidige tijd (uur, minuten en seconden) en de datum (dag, maand en jaar) over. Dit zorgt ervoor dat klokken zich kunnen synchroniseren zonder handmatige aanpassingen. Tijdzone en zomertijd: DCF77 geeft informatie over de Centrale Europese Tijd (CET) en de zomertijd (CEST). Gedurende de periode dat de zomertijd van kracht is, past DCF77 zijn signaal aan zodat apparaten automatisch kunnen overschakelen tussen CET en CEST. Extra informatieve codes: Het signaal bevat ook controlebits en statusinformatie die ervoor zorgen dat ontvangers fouten in de tijdsweergave kunnen detecteren en corrigeren. Het tijdssignaal wordt op een gestructureerde manier uitgezonden, waarbij elke minuut het volledige tijd- en datumformat wordt doorgestuurd. Dit signaalpatroon is ontworpen om ervoor te zorgen dat apparaten de tijdsynchronisatie nauwkeurig en met minimale foutmarge kunnen uitvoeren. Toepassingen van DCF77 in Europa DCF77 heeft een breed scala aan toepassingen in zowel de consumenten- als de industriële sector. Veel elektronische apparaten in Europa zijn uitgerust met ontvangers die het DCF77-signaal kunnen detecteren, zoals: Radiogestuurde klokken: Veel huishoudklokken en horloges in Europa zijn afgestemd op DCF77 en kunnen automatisch hun tijd bijwerken. Dit betekent dat gebruikers hun klokken niet handmatig hoeven in te stellen bij het wisselen tussen winter- en zomertijd. Computersystemen en netwerken: In de informatietechnologie is nauwkeurige tijdsynchronisatie van groot belang voor systemen die over meerdere locaties communiceren. Bedrijven en instellingen kunnen DCF77 gebruiken om ervoor te zorgen dat hun systemen altijd gesynchroniseerd zijn met de officiële tijd. Industrie en transport: DCF77 speelt een belangrijke rol in sectoren zoals de spoorwegen, luchtvaart en telecommunicatie, waar nauwkeurige tijdsbepaling essentieel is voor coördinatie en veiligheid. Wetenschappelijk onderzoek: In onderzoeksomgevingen waarin exacte tijdmeting belangrijk is, zoals astronomie en geofysisch onderzoek, is DCF77 een betrouwbare bron voor tijdinformatie. Afbeelding: Zenderbereik in Europa van DCF77 Nauwkeurigheid en betrouwbaarheid Het primaire bereik van het DCF77-signaal beslaat een groot deel van Europa, met een foutmarge van slechts enkele milliseconden in deze zone. Dit zorgt ervoor dat het signaal in heel Europa met een hoge mate van precisie kan worden gebruikt en dat het tijdsignaal consistent en accuraat blijft door het gebruik van meerdere atoomklokken, die voortdurend worden gecontroleerd en bijgesteld om de juiste tijd te garanderen. Om de betrouwbaarheid te waarborgen, is het zendstation uitgerust met redundante systemen en een stabiele infrastructuur die ervoor zorgt dat de zender operationeel blijft, zelfs in het geval van technische storingen. Dit maakt DCF77 tot een van de meest betrouwbare bronnen van tijdsinformatie in Europa. Mogelijke beperkingen Hoewel het DCF77-signaal stabiel en krachtig is, zijn er enkele beperkingen. Aan de rand van het dekkingsgebied kan het signaal bijvoorbeeld verzwakken, waardoor de ontvangst minder betrouwbaar is. Daarnaast is het signaal gevoelig voor elektromagnetische interferentie, wat vooral in stedelijke gebieden of industriële omgevingen kan leiden tot verstoringen. Dit komt omdat apparaten zoals computers, smartphones en andere elektronische apparatuur storing kunnen veroorzaken, wat invloed heeft op de ontvangst van het DCF77-signaal. Historie en evolutie De DCF77-zender werd in 1959 in gebruik genomen en had aanvankelijk een andere functie. De zender werd oorspronkelijk gebruikt voor maritieme navigatiedoeleinden, maar door de technologische vooruitgang en de komst van satellietsystemen verschoof het gebruik steeds meer naar tijdsynchronisatie. Sinds de jaren 70 werd DCF77 officieel erkend als een bron voor tijd signalen, en het kreeg snel populariteit in zowel de publieke als commerciële sector. Met de komst van alternatieve tijdsynchronisatie systemen, zoals GPS en NTP (Network Time Protocol), zijn er nu meerdere opties voor nauwkeurige tijdsynchronisatie. Echter, DCF77 blijft relevant vanwege zijn stabiliteit, zijn onafhankelijkheid van satellieten en zijn brede dekking in Europa. In situaties waarin GPS-ontvangst beperkt is of waarin NTP niet betrouwbaar genoeg is, biedt DCF77 een alternatieve en vaak meer robuuste oplossing. Organisatie en samenwerking De DCF77-zender wordt beheerd door Media Broadcast GmbH, een Duits communicatiebedrijf dat verantwoordelijk is voor de operationele aspecten van de zender. De PTB zorgt voor de tijdsynchronisatie en de nauwkeurigheid van het uitgezonden signaal. De samenwerking tussen Media Broadcast en de PTB zorgt ervoor dat DCF77 voldoet aan de hoogste standaarden op het gebied van tijdsynchronisatie. DCF77 in de toekomst Met de voortdurende behoefte aan nauwkeurige tijdsbepaling blijft DCF77 een belangrijke rol spelen in zowel particuliere als industriële toepassingen. Het signaal biedt een betrouwbare en breed toegankelijke optie voor tijdsynchronisatie, en de aanwezigheid van een onafhankelijk langegolfsignaal blijft relevant, zelfs met de opkomst van nieuwe technologieën zoals internet-gebaseerde en satelliet-gebaseerde tijdsynchronisatie. Afbeeldingen: DCF77 zendlocatie in Mainflingen (foto Wikipedia)

Een kwart eeuw geleden hielden de medewerkers van de vroegere zeezender Veronica een twaalfdaagse reünie vanuit hun oude studio Lapershoek in Hilversum. De impact daarvan op mij was toen enorm. Geboren in 1967 had ik 192 of 538 nooit bewust gehoord. Wel onbewust, want Veronica stond in onze huiskamer en auto altijd aan. Toen ik in 1976 de muziek ontdekte en radio ging luisteren, klonken sommige geluiden op die vrijdagavond op Hilversum III - het enige uurtje Veronica toen - mij dan ook bekend in de oren. De Veronica, Veronica-tune (gespeeld door Cees Schrama en zijn band, weet ik nu), de Nummer 1-jingle van Tom Collins, de stem van Lex Harding. Omdat het publieke Veronica goed was in het uitventen van het eigen verleden (door in programma's als Mono en in gelegenheidsuitzendingen (25 jaar Veronica in 1984) oude fragmenten te laten horen) én ik zeer in radio geïnteresseerd was, leerde ik al snel over het roemruchte zeeverleden van die omroep. In augustus 1999 heb ik al een radio-archiefje. Maar omdat mijn voorbeeld in deze, Ad Bouman, in de programma's over het oude Veronica altijd fragmenten draait, bewaar ook ik alleen fragmenten. Op zaterdag 21 augustus 1999 zit ik bij de radio met een stapel cassettes. Veronica-veteranen Ad Bouman en Juul Geleick hebben een gelegenheidsfrequentie gekregen om twaalf dagen lang op de middengolf het oude Veronica-gevoel nog één keer live terug te brengen. De Veronica-programma's werden altijd vanaf zee uitgezonden, maar twee dagen van tevoren opgenomen. Veel van die tapes waren bewaard. Zodoende kon Veronica, zo'n beetje als enige, al die jaren het eigen verleden in studiokwaliteit recyclen. Maar nu zouden voor het eerst sinds 1974 die oude programma's op ongeveer het oorspronkelijke tijdstip integraal worden herhaald. Ik begon om 10 uur op te nemen. Niet de platen natuurlijk, alleen de stem van Tom Collins. 'Is het niet leuker om die hele programma's te bewaren', zei mijn vrouw. EUREKA! Weer 25 jaar later De Veronica 12-daagse is vandaag net zolang geleden als het verdwijnen van de zeezenders toen was. Van de oud-deejays van toen, die enthousiast meededen aan de reünie, zijn er vele overleden: Tom Mulder, Hans Mondt, Rob Out, Jan van Veen, Cees van Zijtveld, de directeuren Verweij. Tineke de Nooij, toen centrale presentator, maakte in die uitzendingen grapjes over een 50-jarige jubileumuitzending. Die zou nu zijn. 'Dat wordt dan vanuit Huize Avondrood, zei ze toen. Inmiddels woont ze zelf in het Rosa Spier Huis en werken de laatste oud-medewerkers vandaag mee aan herdenkingen zoals op Radio 5. Maar goed, die radioverzameling van mij. Dankzij het internet heeft het verzamelen van 'oude radio' een vlucht genomen. Waar vroeger oude mannen veel geld vroegen voor een derde of vierdegraads kopie van een oud radioprogramma, zijn er nu fora waar radiogekken als ik oud materiaal uitwisselen. Gewoon, als mp3'tjes. Dat ik meer dan 10.000 uur oude radio heb - zeezenders, publieke omroep, Nederlands, Amerikaans, Engels, Vlaams, Duits en van 1925 tot nu - is een afwijking. En ik heb zeker niet altijd zin om me in dat verleden te wentelen. Maar het feit dat ik een verdwenen programma op kán zetten en dus niet ben veroordeeld tot de kapotgeformatteeerde radio van 2024 is geweldig. Dankzij Veronica 1224 in 1999 en dankzij de opmerkzaamheid van mijn vrouw. Edwin Wendt, 31 augustus 2024 Afbeelding: Norderney van Radio Veronica (Nationaal Archief / Hans Peters, Hans / Anefo / Wikipedia)

Op donderdag 12 december viert FunX-dj Fernando Halman een indrukwekkend jubileum. Al 15 jaar lang is hij de vaste stem van de ochtendshow op NPO FunX, waarmee hij de langst zittende ochtend-dj van Nederland is. Om dit bijzondere moment te markeren, organiseert Halman een 15 uur durende radiomarathon, van 06:00 uur ’s ochtends tot 21:00 uur ’s avonds. Tijdens deze marathon wordt een gevarieerd programma geboden met bijdragen van vrienden, familie, artiesten en luisteraars. Luisteraars kunnen niet alleen genieten van live-optredens van artiesten die een speciale band met Halman hebben, maar ook van inspirerende gesprekken met bekende gasten zoals Najib Amhali, Défano Holwijn en Rotjoch. Het laatste uur van de marathon wordt feestelijk afgesloten met een verrassingsoptreden van een grote FunX-artiest. Een opvallend onderdeel van het evenement is het vervullen van 15 wensen van luisteraars. Halman nodigt luisteraars uit om hun wensen in te dienen via de website van FunX. Hiermee wil hij iets terugdoen voor de community die hem al 15 jaar trouw volgt. Fernando Halman heeft door de jaren heen niet alleen zijn stempel gedrukt op de radio, maar ook op de maatschappij. Met projecten zoals het buddyproject en het Good Vibes Dinner voor jongeren toont hij zijn maatschappelijke betrokkenheid. Daarnaast heeft hij zich ingezet voor diverse initiatieven, waaronder de Giro 555-uitzending voor Turkije en Syrië en de campagne voor excuses rondom slavernij. Zijn werk wordt gekenmerkt door verbinding en diversiteit, zowel binnen als buiten de radiostudio. Naast zijn rol bij FunX is Halman ook bekend als de stem van NPO Zapp en de host van de podcast “Realtalk.” Tijdens zijn carrière interviewde hij nationale en internationale sterren en sprak hij over belangrijke maatschappelijke thema’s, waarmee hij een breed publiek weet te bereiken. De radiomarathon “15 jaar Fernando” is live te volgen via FunX, NPO Luister en FunX.nl. Afbeelding: Fernando Halman (foto NPO FunX/Nikki van Toorn)