Klassement

Het jaar gaat in gedachten wel heel snel en dit is al weer de een na laatste column voor het jaar 2025. Recentelijk luisterde ik weer naar een aantal programma’s van 50 jaar geleden. Keuze genoeg maar ik besloot toch maar een aantal shows van Radio Mi Amigo uit het archief te pakken. Het was de tijd voordat, naar mijn mening, het station door de vele live programma’s populairder werd. Bij het luisteren viel onder meer weer een commercial op, die eerder door Radio Noordzee werd gedraaid. Ik weet me nog goed te herinneren dat ik destijds in 1975 dacht dat deze commercial werd gedraaid om andere adverteerders in Nederland toch over de streep te trekken. Het was de 25-jarige zakenman John Bolten uit Heiloo die destijds een handel had in bielzen en zendtijd had gekocht op Radio Noordzee. In november 1975, dus nadat de commercial ook te beluisteren was op Radio Mi Amigo, zocht hij de publiciteit op nadat hij een dreigbrief en ingesproken cassette had gekregen verstuurd vanuit het Spaanse Playa de Aro. Het kwam erop neer dat Radio Mi Amigo geld wilde zien voor het een maand lang regelmatig uitzenden van de commercial voor John Bolten zijn bedrijf. Het ging daarbij om een bedrag van f 12.000,--. Als hij niet zou betalen dan zou er een anti-reclamespot worden uitgezonden. Een voorbeeld van de anti-spot was op de cassette te horen. Aangezien Bolten geen opdracht had gegeven tot het draaien van de commercial zocht hij de publiciteit op. Niet veel later was de commercial niet meer te horen op Radio Mi Amigo. Radio Mi Amigo was wel vaker negatief in de publiciteit. Zo was er een incident in de haven van Stellendam want, aldus de dagbladpers, er was een schipper betrapt op hulp aan een ‘piraat’. Het gebeurde op 7 oktober 1975 en ging om een oude visserskotter, Maria Lovika’, die was gebruikt als bevoorradingsschip. Ooit had het schip dienst gedaan als mijnenveger voor de Duitse marine. De inbeslagname geschiedde in een gezamenlijke actie van de Rijkspolitie te water en te land, de postale recherche en de PTT-opsporingsdienst en wel toen het schip de haven van Stellendam binnenkwam. Schipper was destijds de 39-jarige Gijs Boon, die aan boord vergezeld werd door zijn 69-jarige vader, beiden afkomstig uit ’s Gravenzande. Ze werden gearresteerd en vervolgens verhoord, waarna ze weer werden vrijgelaten. Bij onderzoek op het schip bleek er een defecte dieselmotor, een generator en gebruikte programmabanden van Radio Mi Amigo aanwezig te zijn. Bij ondervraging heeft het tweetal destijds toegegeven het zendschip van Radio Mi Amigo in de monding van de Theems te hebben bezocht. Uiteraard werd de destijds actieve Officier van Justitie inzake de zeezenders, mr. J. Pieters, benaderd die meldde dat men het betreffende schip, de Maria Lovika, al enige tijd volgde. ‘We hebben een tijdje dienen te wachten maar met de gevonden kapotte dieselmotor hebben we een ijzersterk bewijs om deze mensen te vervolgen.’ In Playa de Aro kreeg ook Sylvain Tack, de directeur van Radio Mi Amigo, een telefoontje met de vraag wat de inbeslagname van het schip voor de organisatie betekende. In alle onschuld meldde Tack dat het genoemde schip helemaal geen bevoorradingsschip was maar dat deze toevallig langs de Mi Amigo kwam en de Nederlanders werden gevraagd aan boord van het zendschip te komen om te kijken naar de defecte motor. Ook stelde hij dat bevoorrading voor de organisatie totaal geen probleem was: “Overal in Engeland, Frankrijk, België en Nederland zijn er schippers te vinden die willen varen, als je er maar goed voor betaald.” Terloops meldde Sylvain Tack dat men de Spaanse overheid op een positieve manier in het daglicht ging zetten als dank voor het gegeven dat men door de overheid niets in de weg werd gelegd om goed te kunnen functioneren in het land. Dit gebeurde door het promoten op het gebied van toerisme. Tack trad wel vaker vanuit Playa de Aro in de publiciteit, zoals in januar1 1976 toen hij bekend maakte dat Radio Mi Amigo een aanvang zou nemen met nieuwsuitzendingen: ‘’Het nieuws wordt gepresenteerd door beroepsmensen, die nog niet voor ons gewerkt hebben. Ik kan en mag hun namen niet noemen anders kunnen ze in problemen komen met de autoriteiten in Nederland.” Op technisch gebied voegde hij er nog een nieuwtje aan toe door te stellen dat op zee de zendmast nog eens met zes meter was verlengd. “De ontvangst in Nederland en België is nu beter te noemen en we hebben zelfs nu een goede ontvangst in Spanje”. Duidelijk een geval van overdrijven om gratis positieve publiciteit te krijgen. Over de financiële situatie was hij in januari 1976 ook positief gestemd. “We hoeven niet meer met medewerking van Spaanse commerciële stations adverteerders te boeken. Er zijn Spaanse bedrijven die veel meer exporteren naar België en Nederland, zoals Lois. Die bedrijven verkopen we reclamezendtijd rechtstreeks. Dat kan ook gemakkelijk want die grote bedrijven vinden makkelijk wegen om dat te verantwoorden. Het duurt soms echter lang om de bedrijven te overtuigen, dat is een moeizame affaire.” Hans Knot, 6 december 2025 Afbeelding: Sylvain Tack

De nationale frequentie-autoriteit ANFR in Frankrijk heeft dit jaar meerdere proeven uitgevoerd waarbij het vermogen van de zender in Allouis op 162 kHz tijdelijk werd verlaagd. Deze tests vonden plaats in het kader van energiebesparing en moesten aantonen of een structurele verlaging van het zendvermogen mogelijk is zonder gevolgen voor de ontvangstkwaliteit. Het tweede proeftraject liep tot 18 november en volgens de toezichthouder verliepen de testen probleemloos. Gedurende de gehele periode bleef het signaal stabiel en werd geen enkele verstoring geconstateerd. De vermogensverlaging wordt daarom deze winter voortgezet, zodat ook in een koudere periode kan worden beoordeeld of de ontvangst betrouwbaar blijft. Wanneer opnieuw geen problemen optreden, kan de definitieve overgang in 2026 worden vastgelegd. De zender zou dan niet langer op 800 kW werken, maar permanent zakken naar 675 kW. De locatie Allouis heeft binnen de Franse omroepgeschiedenis een bijzonder lange staat van dienst. Het oorspronkelijke station ging in 1938 in gebruik. Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog werd de installatie door de Duitse troepen vernietigd, waarna de Franse autoriteiten het complex enkele jaren later heropbouwden. In de decennia die volgden onderging het terrein meerdere aanpassingen en moderniseringen. De uitzendingen op langegolf van France Inter stopten op 31 december 2016. Hoewel het vroegere omroeplandschap sterk is veranderd, vervult Allouis nog steeds een belangrijke functie. Op het terrein staat de Franse atoomklok die het wettelijk tijdsignaal verspreidt. Via deze zender worden talloze klokken in Frankrijk gesynchroniseerd, waaronder die in stationsgebouwen en ziekenhuizen. Ook particulieren kunnen gebruikmaken van dergelijke tijdgestuurde klokken, die voor een bescheiden bedrag verkrijgbaar zijn. Afbeelding: Afbeeldingen: Zendlocatie Allouis in Frankrijk (foto Wikimeida Commons)

In de uitgestrekte steppen en bergen van Mongolië speelt radio een belangrijke rol in het verbinden van afgelegen gemeenschappen. De ontwikkeling van langegolfzendlocaties heeft hierbij een sleutelrol gespeeld, met een rijke geschiedenis die teruggaat tot het midden van de 20e eeuw. De Mongoolse Nationale Omroep (MNB), opgericht in 1934, is het oudste nationale omroepbedrijf van het land. Aanvankelijk beperkte de uitzending zich tot de hoofdstad Ulaanbaatar, maar al snel ontstond de behoefte om het bereik uit te breiden naar de landelijke gebieden. Langegolfzenders, bekend om hun vermogen om grote afstanden te overbruggen, werden gezien als de ideale oplossing om deze communicatiekloof te dichten. Een van de eerste langegolfzendlocaties werd gevestigd in de provincie Bayan-Ölgii, gelegen in het uiterste westen van Mongolië. Deze zender speelde een cruciale rol in het uitzenden van nieuws, educatieve programma’s en culturele content naar de Kazachse minderheid die in deze regio woont. De introductie van deze zender betekende een significante stap in het overbruggen van de geografische en culturele afstanden binnen het land. In het zuiden van Mongolië, in de stad Dalanzadgad, werd eveneens een langegolfzendlocatie opgezet. Gelegen in de Gobi-woestijn, diende deze zender om de nomadische gemeenschappen en afgelegen nederzettingen te bereiken. De zender in Dalanzadgad zorgde ervoor dat belangrijke informatie over weersomstandigheden, veeteelt en overheidsaankondigingen de lokale bevolking tijdig bereikte, wat essentieel was voor hun dagelijks leven en veiligheid. Aan de oostelijke grens van Mongolië, in de stad Choibalsan, werd een andere strategische langegolfzender geïnstalleerd. Deze zender versterkte de communicatie met nabijgelegen regio’s en buurlanden, en speelde een rol in zowel civiele als militaire communicatie tijdens de Koude Oorlog. De aanwezigheid van deze zender in Choibalsan onderstreepte het belang van radio als middel voor nationale veiligheid en diplomatieke betrekkingen. Gedurende de jaren hebben deze langegolfzendlocaties verschillende transformaties ondergaan. Met de opkomst van nieuwe technologieën en communicatiemiddelen is het gebruik van traditionele langegolfzenders afgenomen. Toch blijven ze een belangrijk symbool van Mongolië’s inzet om informatie en cultuur te verspreiden over haar uitgestrekte territorium, en herinneren ze aan een tijdperk waarin radio de primaire verbinding vormde tussen de diverse gemeenschappen van het land. Afbeelding: Bayan-Ölgii (foto's Wiki Commons)