Zehlendorf: zendlocatie dankzij de Olympische Zomerspelen in Berlijn

De zendlocatie Zehlendorf, gelegen nabij Oranienburg, Duitsland, heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot 1936. In dat jaar werd, ter gelegenheid van de Olympische Zomerspelen in Berlijn, een kortegolfzender opgericht als onderdeel van de permanente radiodiensten. Deze faciliteit, destijds bekend als de Funksendestelle Rehmate, beschikte over 26 verschillende antennes en speelde een belanfrijke rol in de radiocommunicatie van die tijd.

Na de Tweede Wereldoorlog werd het grootste deel van het zendstation door de Sovjet-bezettingsmacht ontmanteld als herstelbetaling. Slechts drie houten zendmasten bleven overeind. Twee daarvan werden in 1948 gebruikt voor de bouw van een 100 meter hoge zendmast in Golm, die dienstdeed tot 1979.

In 1952 besloot de DDR op de locatie van het voormalige zendstation Rehmate een centraal langegolfzendstation te bouwen. Tussen 1956 en 1958 werd een driehoekige vlakantenne geïnstalleerd, opgehangen aan drie 150 meter hoge, geïsoleerde vakwerkmasten. Tussen 1960 en 1962 werd een tweede, hoofdantenne gebouwd: een 351 meter hoge vakwerkmast met een conische kooiantenne. Met deze antenne kon een zendvermogen van 750 kilowatt op de langegolf worden bereikt, aanvankelijk op 185 kHz, later verlaagd naar 177 kHz om interferentie te verminderen.

Op 18 mei 1978 stortte de hoofdmast in nadat hij werd geraakt door een Russische MiG-21 straaljager. De Sovjet-Unie beloofde een nieuwe mast te leveren en herbouwde deze binnen een gebied van 300 meter dat tijdelijk als Sovjet-exclave werd verklaard om aan minder strenge veiligheidsvoorschriften te voldoen. In augustus 1979 was de nieuwe mast, met een hoogte van 359,7 meter, voltooid.

Na de Duitse hereniging in 1990 werd de faciliteit overgenomen door Deutsche Telekom AG. Aanvankelijk waren er plannen om het station te sluiten; de kooiantenne van de hoofdmast werd verwijderd en het zendvermogen werd tijdelijk teruggebracht tot 100 kilowatt. Echter, in de tweede helft van de jaren negentig werd het langegolfzendstation gemoderniseerd en kreeg de hoofdmast een nieuwe kooiantenne. Het zendvermogen werd opnieuw verhoogd naar 500 kilowatt. In 2000 werd een 129 meter hoge vakwerkmast gebouwd voor middengolfuitzendingen, die onder andere programma’s van MEGARADIO en de Voice of Russia uitzond.

Op 29 augustus 2005 schakelde het langegolfzendstation als eerste grote Duitse zender over op Digital Radio Mondiale. Echter, op 31 december 2014 werd de langegolfuitzending stopgezet als onderdeel van de algemene beëindiging van AM-radio-uitzendingen in Duitsland. De driehoekige vlakantenne werd in 2003 buiten gebruik gesteld en de bijbehorende masten werden in 2007 gesloopt. De 129 meter hoge mast werd in 2015 afgebroken, en de laatste mast van 359,7 meter werd in 2017 gesloopt, waarmee een einde kwam aan de radiouitzendingen vanaf deze locatie.

Gedurende zijn bestaan heeft de zendlocatie Zehlendorf diverse radiostations gefaciliteerd, waaronder de centrale langegolfzender van de DDR en later programma’s van MEGARADIO en de Voice of Russia.

Afbeeldingen: Zendlocatie Zehlendorf (Wikimedia Commons)