Jump to content

De nostalgische column van Hans Knot 28 oktober 2023: Hilversum III 1969


hans knot

1817 views

We nemen een blik op het radiogebeuren in de eerste maanden van het jaar 1969. Rond die tijd was het voor de jeugd wat karig geworden als het ging om hun favoriete radiostations. Nadat in augustus 1967 het merendeel van de Engelstalige zeezenders uit de ether was verdwenen, waren alleen nog Radio Veronica en tot begin maart 1968 Radio Caroline actief vanaf internationale wateren en voor de rest waren er de Hilversumse netten, waarbij het de bedoeling was dat de programmering van Hilversum III de concurrent zou zijn van Radio Veronica. Daarnaast luisterden een beperkt aantal jongeren naar de programma’s van AFN en Radio Luxembourg.

 

Intense luisteraars naar Hilversum III hadden al snel door dat we te maken hadden met allerlei soorten programma’s, die door de diverse omroepverenigingen de ether in werden geslingerd. Bovendien was het voor luisteraars van het station onbegrijpelijk dat ontvangst van het signaal via de AM beperkt was. De 240 meter werd vroegtijdig uitgeschakeld om op die manier niet te interfereren met andere stations, die op dezelfde frequentie in Europa actief waren.

 

Op 29 januari 1969 kwam naar buiten dat er was besloten dat Hilversum III vanaf 1 februari dat jaar ruimer gebruik zou gaan maken van de middengolf. Vanaf die dag tot 1 oktober zou de 1250 KHz tussen 9 en 18 uur in gebruik zijn, terwijl in de maanden november t/m januari een uur eerder de 240 meter zou worden verlaten. Na overleg met de Hongaarse en Ierse collega’s van de PTT, die destijds verantwoordelijk was voor de zenders in ons land, was tot een ruimer gebruik gekomen. Zowel in Ierland als Hongarije werd ook gebruik gemaakt van de 240 meter.

 

Maar er waren vanaf 3 februari 1969 meer veranderingen te verwachten. Er gingen namelijk liefst 45 van de 65 programma’s, die tot op dat moment wekelijks werden geprogrammeerd op Hilversum III, verdwijnen. Grote verbazing bij de liefhebbers van het zogenaamde popstation bij het lezen van de berichtgeving, want men maakte bekend dat de meeste pop- soul- en beatprogramma’s gingen verdwijnen. Ook was het plan om het aandeel van ‘gesproken woord’ in de programma’s terug te brengen tot een minimaal tussenzinnetje tussen de te draaien muziek. Dacht men in Hilversum III destijds al aan de zogenaamde one-liners, die we onder meer bij Laser 558 in de jaren tachtig van de vorige eeuw hoorden?

 

Het nieuws werd destijds naar buiten gebracht door Jan de Troye, voorzitter van een speciale commissie Hilversum III. Hij stelde onder meer: “De hele week zal een keur van lichte, gevarieerde muziek via Hilversum III opklinken. Dat wil niet zeggen dat alle soul, pop, beat en hoe het dan ook heten mag, gaat verdwijnen. Welnee, die worden tussen alle andere platen doorgedraaid.” Doel was geen uitzendingen meer te brengen die duidelijk betrekking hadden op  kleine minderheidsgroepen. Als voorbeelden werden programma’s gericht op zieken, sportliefhebbers en ook die gericht waren op personen die een speciale muzieksoort voorstonden.

 

Voorbeelden van wijzigingen vertelde Jan de Troye ook. Zo ging de NCRV over tot het overhevelen van zaterdagmiddagprogramma’s als ‘Twien’, ‘Pop-Thinkin’ en ‘Strictly Country Style’  naar Hilversum II. Bij de AVRO betekende de nieuwe opzet dat het woensdagmiddagprogramma ‘Super Clean Dream Machine’ diende te verdwijnen wegens te specialistisch gericht. In de daarop volgende toekomst was het programma op de zondagavond te beluisteren en hield het daar nog vele jaren stand. Op de vrijdagen was het ‘Tussen 10+ en 20-‘ dat verdween. Daarvoor kwam in de plaats een verzoekplatenprogramma voor marktbezoekers met als titel ‘Indekraamtepas’. Dan vraag je toch meteen af of het hier niet om een programma ging dat zich richtte op een specialistische en tevens kleine doelgroep.

 

Ik dien eerlijk te bekennen dat ik voor 85% de programma’s van Hilversum III al die jaren heb vermeden en van sommige programma’s nooit een noot heb beluisterd. Bij de VARA verdwenen ‘Zorro’ en ‘Pow Pow’. Bovendien dienden VARA programma’s als ‘Klinkklaar’, ‘Mix’ en ‘Ekspres’ volledig aangepast te worden bij het algemene nieuwe patroon van Hilversum III.

 

Bij de NRU, de Nederlandse Radio Unie, verdween geen programmanaam uit het schema, wel dienden de inhoud van de diverse shows te worden aangepast aan de nieuwe regelgeving. Toen destijds de publiciteit rond de wijzigingen naar buiten kwam werd de verbazing des te groter dat de NCRV op het popstation op de zaterdagmiddagen een licht gevarieerd programma ging brengen met muziek van Malando, Metropole Orkest, Kilima Hawaiians en meer. Muziek die niet tot de toenmalige popmuziek kon worden gerekend. Tevens werd op de zaterdagmiddag het ‘Nee, we noemen geen namen’ geprogrammeerd.

 

De Troye meldde tevens dat, zodra een verbouwing in het VARA onderkomen aan de Heuvellaan in mei 1970 gereed zou zijn, daar ook ruimte zou worden gecreëerd voor een soort van workshop, een studioruimte waarin allerlei (toekomstige) medewerkers van de omroepen volop zouden kunnen oefenen en experimenteren met de nieuwe gedragsregels in gedachten. Er was, volgens hem, duidelijk wens naar een dergelijke ruimte.

 

Tenslotte De Troye nogmaals: “Nu is het zo dat nieuwe discjockeys meteen maar uitzendbare programma’s dienen te maken, met alle gevolgen van dien. Als ze mislukken worden ze eruit gegooid. Een behoorlijke opleiding is er niet. Die gelegenheid willen we ze in de toekomst gaan bieden. Want wat ons vooral nog mankeert: de programma’s moeten zo gepresenteerd worden, dat er met animo geluisterd kan worden.”

 

Vind hier meer info rond de persoon Jan de Troye.

 

 

Hans Knot, 28 oktober 2023

  • reaction_title_1 5

13 Comments


Recommended Comments

Ik denk niet alleen naar AFN en Radio Luxemburg maar ook naar BBC Radio 1 en 2 en BFBS zullen jongeren geluisterd hebben. De 96.5 MHz Langenberg reikte veer naar Nederland.

  • reaction_title_1 1
Link to comment

Die 96.5 was toch wat lastig te ontvangen in d Achterhoek omdat dit vlakbij 96.2 van Markelo 3 lag. Oudere radioos waren nog niet zo selectief.

 

@Hans,

Ik kan me nog herinneren dat de 240 meter (1250 kHz) van Hilv 3 al om 16.00 uur de lucht uit ging. Veronica was bij ons in het oosten toen al niet meer te ontvangen vanwege Beromunster.

Later ging H3 inderdaad door tot 18.00 uur, want dan sloot de zender.

Op FM, die 96.2 , kan 31 Markelo, kwam er nog een uurtje RONO achteraan.

 

Vraagje, zat Hilv 3 niet ook op 188 meter (1594 kHz) Hoogezand (en Hengelo en Hulsberg), ook met de RONO erachteraan. Dus kon je daar wel altijd in Groningen op de MG tot 18.00 uur naar 3 luisteren.

Die steunzenders waren ooit gebouwd voor Hilv 2 (298 meter) die niet overal goed door kwam, maar met de komst van Hilv 3 was die de zwakste.

 

Hengelo 188 was in de Achterhoek niet te ontvangen, dus ik weet het niet.

  • reaction_title_1 1
Link to comment

Ik herinner me alleen dat Hilversum 3 om 18 uur in Limburg de uitzendingen afsloot. Maar de zender blijf aanstaan met stilte en oom 19 uur begon de Regionale Omroep Zuid (ROZ) met uitzenden tot 20 uur. Hilversum 3 begon om 9 uur weer met uitzenden later vanaf 7 uur.

Link to comment

Zo iets was het bij Noord toen ook.

Het argument om het buitenland niet tot last te zijn, lijkt dus te zijn ontkracht.

OW wacht even, een regionale zender  is natuurlijk geen landelijke zender, dus dan gelden andere normen.

Ook al gaat het om dezelfde zender.

De 675 was in die dagen totaal onbruikbaar door de sterke zender uit Frankrijk.

 

Theo

Link to comment

Geen idee mijn verhaal over de regionalen dan ook.

Ik weet niet zo uit het hoofd wanneer H3 gebruik heeft gemaakt van de 675.

In mijn herinnering was deze er al altijd voor H3

 

Theo

Link to comment

The Big 445 (444) was in tegenstelling tot de 'dorpszender' op 240 meter (zeker) overdag een geweldige vooruitgang.

 

Gedurende de jaren 80 op de autoradio tot ver in West-Duitsland te ontvangen.

 

Op de autoradio tussen Karlsruhe en Freiburg (im Breisgau) hoorde je (overdag) pas (zachtjes) het gepruttel van Marseille onder het signaal door en vanaf Bazel (Zwitserland) was Marseille (RF-I) het dominante radiostation.

 

 

 

Link to comment

1594 was toen de enige zogenoemde "graveyard" frequentie. In veel landen mochten hierop meerdere zenders met laagvermogen uitzenden. Ik denk max. 1kW of 2kW. In Nederland dus 3 zenders. Buiten het bereik van zo'n zender hoorde je een brei van zenders door elkaar heen. Halverwege de 70'er jaren werden andere frequenties voor Hoogezand, Hengelo en Hulsberg in gebruik genomen.

 

Ik ben zelf pas vanaf eind 1969 radio gaan luisteren (ik mocht absoluut niet aan de radio in de huiskamer draaien, wat ik natuurlijk wel deed). Die radio had op middengolf overdag alleen 1, 2, 3 en Veronica. Er zat geen antenne voor de middengolf aangesloten, maar ik leerde dat een draadje al verbetering gaf.

Ik wist ook niet dat H3 al om 18 uur helemaal stopte. Gingen de FM-zenders dan ook uit de lucht om 18 uur? Ik kan me alleen herinneren dat alles na middernacht na het Wilhelmus uit de lucht ging, maar Veronica een uurtje later (na Klaas Vaak).

H3 1250AM is lange tijd (misschien wel altijd?) om 18 uur uit de lucht gegaan. Ook nog in de tijd van "Joost mag niet eten"?

Link to comment
8 uur geleden zei Rink Hof:

1594 was toen de enige zogenoemde "graveyard" frequentie. In veel landen mochten hierop meerdere zenders met laagvermogen uitzenden. Ik denk max. 1kW of 2kW. In Nederland dus 3 zenders. Buiten het bereik van zo'n zender hoorde je een brei van zenders door elkaar heen. Halverwege de 70'er jaren werden andere frequenties voor Hoogezand, Hengelo en Hulsberg in gebruik genomen.

 

Ik ben zelf pas vanaf eind 1969 radio gaan luisteren (ik mocht absoluut niet aan de radio in de huiskamer draaien, wat ik natuurlijk wel deed). Die radio had op middengolf overdag alleen 1, 2, 3 en Veronica. Er zat geen antenne voor de middengolf aangesloten, maar ik leerde dat een draadje al verbetering gaf.

Ik wist ook niet dat H3 al om 18 uur helemaal stopte. Gingen de FM-zenders dan ook uit de lucht om 18 uur? Ik kan me alleen herinneren dat alles na middernacht na het Wilhelmus uit de lucht ging, maar Veronica een uurtje later (na Klaas Vaak).

H3 1250AM is lange tijd (misschien wel altijd?) om 18 uur uit de lucht gegaan. Ook nog in de tijd van "Joost mag niet eten"?

Toen Joost en later Frits kwamen ging 1250/240 om 18.00 de lucht uit.

Ik dacht dat vanaf 19.00 er gebruik gemaakt werd van de 1007/298, die natuurlijk veel beter was. H2 was dan zonder AM.

H3 was tussen 18.00 en 19.00 ook zonder AM, FM only, maar weer niet op de regiozenders Irnsum, Hoogezand, Markelo, Roermond en Hulsberg. Dus beperkt bereik. Later kwam er in Smilde een extra FM zender bij en konden we in de Achterhoek en Twente kiezen tussen Lopik en Smilde. 

Joost en vooral Spits hebben dus hun populariteit monder meer te danken aan de regiozenders, daat 18-19 het eerste en enige horizontale uur was op Hilv. 3 was. Van de NOS, want de RONO en ROZ waren ook NOS, dus was het hele netwerk toch weer 1 omroep.

 

Maar Frits Spits weet het niet.........

  • reaction_title_2 1
Link to comment

Frits Spits ging in 1978 18-19 doen. 3 zat toen dag en nacht op 674/675. Werd er toen ook nog gebruik gemaakt van de regionale frequenties?

Link to comment

In 1969 was Hvs 3 van 9 tot 18 uur op FM te ontvangen. Later vanaf 7 uur. Tussen 18 en 19 uur was stilte op de twee Limburgse frequenties. En van 19 tot 20 uur hoorde je de Regionale Omroep Zuid op de frequenties van Hvs 3. Later is dat "gat" opgevuld door Joost.

Link to comment
Guest
Add a comment...

×   Pasted as rich text.   Restore formatting

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Your previous content has been restored.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

Loading...


×
×
  • Create New...

Important Information

Door gebruik te maken van deze website ga je akkoord met Terms of Use, Privacy Policy en Guidelines.