De nostalgische column van Hans Knot 21 juni 2025

Tele-skoop, wie herinnert zich dit programma nog? De eerste uitzending – die ik mij herinner - was eind oktober 1968 te zien via de AVRO televisie en wel rond half vier in de middag op Nederland 1. Het betekende de start van een nieuwe serie maandelijkse programma’s gericht op de jeugd. In die uitzending waren de ingrediënten onder meer een eerste aflevering van ‘De avonturen van Labberdibbus’, ‘Dit is mijn beroep’.

Achteraf vraag ik mijn 57 jaar later af waarom ik de aantekening van destijds heb bewaard, maar dat heeft te maken met het gegeven dat in ‘Tele-skoop’ ook een item was gestart dat een enorme populariteit zou verwerven. De AVRO had namelijk in de zomer van 1968 door een team een aantal proefprogramma’s laten maken onder de titel ‘Stuif-es-in’, een nieuw programma voor de jeugd.

In directe uitzendingen, vanuit diverse locaties in het land kwamen kinderen iets vertellen voor de camera’s over bijvoorbeeld hun hobby, bijzondere prestatie op sportief gebied of over hun artistiek vermogen. Het succes van de proefopnamen en de reacties daarop vanuit het aanwezige publiek was de reden geweest voor de leiding van de AVRO dit programma een vaste plek te geven in de televisieprogrammering voor de jeugd.

En dus was eind oktober 1968 de eerste officiële uitzending van ‘Stuif-es-in’ te zien en wel vanuit het Arnhems Rij Centrum. Het was

Ria Bremer die ging praten met kinderen over leuke, spannende en interessante zaken en was de voorzitter van het Wereld Natuur Fonds aanwezig om een cheque in ontvangst te nemen als afsluiting van de derde actie van de ‘Wildlife Rangers’, de jeugdafdeling van het Wereld Natuur Fonds.

Dat het succesvol was blijkt uit het gegeven dat ‘Stuif-es-in’ tot in 1985 werd uitgezonden. Eerst maandelijks, later om de vijf of zes weken vanuit een tent in diverse locaties, vervolgens lange tijd vanuit de Meerpaal in Dronten, ’t Spant in Bussum en tenslotte vanuit het Ponypark Slagharen. Generaties hebben dus met veel plezier de programma’s gevolgd. Achter de schermen waren onder meer Karel van de Graaf en Ad Visser ook actief.

In het voorjaar 2010 en de daarop volgende maanden was er grote onrust in de media betreffende seksueel misbruik binnen de Katholieke Kerk. Terecht werden grootschalige onderzoeken opgeëist om erachter te komen in hoeverre en wie bestraft kunnen worden. Brengt mij tot een tweetal andere verklaringen, die ik in 1968 ‘knipte’. Allereerst was er een van een Pastoor Keet die stelde: “Wij hebben de overtuiging dat vrijheid de eerste voorwaarde is voor wat we religie kunnen noemen. Deze opvatting wint meer en meer veld, we zijn op weg naar een nieuwe kerk, maar de gestalte ervan zien we nog niet.”

Een andere religieuze leermeester uit de tijd, die vaak werd geciteerd, was Professor Schillebeeckx, die stelde: “Over dertig jaar is er in Nederland van de oude kerkvormen niets meer over. Er moet ontkoppeling komen van priesterschap en celibaat, maar het charisma van het celibaat moet blijven. Het is geen verplichting. Voor regulieren is het de kern van hun roeping.” Uitspraken om daadwerkelijk maar eens over na te denken en in de context te plaatsen van zowel 1968 als 2025. Ik wil met dit onderwerp eindigen met een gedichtje dat ik, bij de vele ingezonden brieven over het celibaat uit de, voorheen Katholieke, Illustratie, haalde en werd ingezonden door ene Magna uit Zilk:

O, het woordje ‘celibaat’,

dat begint mij te vervelen.

En lees het beslist niet meer.

Het kan mij echt niets meer schelen.

De priester die dan trouwen wil

zal ik ook niet gaan bevitten.

Hij weet toch: wie zijn billen brandt,

die moet op de blaren zitten.

Het was in augustus 1969 dat de eerste van een serie concerten ‘Jazz at the Coendersborg’ plaats vond in Groningen met als middelpunt het gastoptreden van de Amerikaan Phil Woods. Hij was gecontracteerd om tot een vroeg uur op te treden met een muziekgezelschap dat was samengesteld uit bekende noorderlingen.

Hij was op tijd aanwezig en speelde tot tevredenheid, hoewel in de regionale krant van destijds was terug te lezen dat hij het concert zeer abrupt had afgebroken. Hij had zich dan wel intensief de daaraan voorafgaande uren zich ingespannen maar zowel voor de aanwezige publiek als musici was de akoestiek zeer slecht bevonden en had menigeen liever gezien dat er een rond podium was geweest, waardoor de musici meer verdeeld hun kunnen hadden kunnen tonen.

Volgens de verslaggever van het Nieuwsblad van het Noorden maakte Phil Woods zich niet al te druk maar toonde hij wel zijn geweldige techniek die toch ook lekker gingen swingen door een uitstekend werkende ritmesectie. De leden hiervan kregen trouwens ook veel ruimte om te kunnen soleren.

De journalist van Het Nieuwsblad van het Noorden andermaal: ‘Pianist Ton Wijkamp kwam met een fijne schwung over, Ferdi Rikkers (bas) gebruikte zijn free-music verworvenheden voor enkele boeiende soli en Pierre Courbois is ook buiten het free-idioom een complete drummer. Maar toch kon deze Wood-jazz met zijn schema’s en vaste solisten patroon het publiek maar weinig boeien.’

Gedurende het programma was er nog een speciaal optreden van de toenmalige zanger van de toen nieuwe Groninger formatie Solution, Louis de Vries. Door technische storingen kwam het geluid van hem en zijn trio heel slecht de zaal in. Maar ook tijdens latere concerten in de Coendersborg in Groningen was het publiek in grote aantallen aanwezig. En Phil Woods gesproken: Phil Woods And Chris Swansen Orchestra - Guess What. Dit nummer, uitgevoerd met een groot orkest en uitgebracht op het album ‘Round Trip’ uit 1969, werd door het Driemaster-team gebruikt als filler op Radio Noordzee. Ook later was dit nummer nog te horen. Op Radio Delmare hadden ze op een bepaald moment op de zondagmiddag tussen 12.00 en 17.00 uur ‘The Sunday Special’ met onder meer Kees Kaas Mulder en Ronald Bakker. Ieder uur werd geopend met dezelfde tune, gebaseerd op dit nummer van ‘hard bopper’ Phil Woods.

Gesproken over jazz optredens, in de maand augustus 1968 was er een jazzfestival op de renbaan Kemptonpark aan de Theems in het Britse Surrey. Het ging om het grote nationale jazz- en blues festival. Er waren veel toeschouwers, waaronder de nodige jongeren die een plek hadden gevonden op het golfijzers dak boven een voetbrug, die de verbinding was tussen de baan met het naast gelegen station. Op het dak zaten rond de 120 jongeren toen het dak instortte en 70 jongeren gewond dienden te worden afgevoerd.

Bij de 23.000 fans, die op de renbaan het concert betaald volgden, dacht het merendeel, toen de enorme klap hoorbaar was, dat het afkomstig was vanaf het podium. Snel werd het duidelijk dat een ernstig ongeluk was gebeurd en maande de ingehuurde persoon, die alle optredens aan elkaar praatte, het aanwezige publiek tot rust. Snel werden de reddingsbrigades ingezet en reden ambulances af en aan om de gewonden naar ziekenhuizen in de omgeving te brengen. Achteraf viel het met de gewonden mee want een dag later waren er nog slechts 17 jongeren in behandeling in de ziekenhuizen.

 Hans Knot, 21 juni 2025