De nostalgische column van Hans Knot 5 juli 2025

Het was 12 augustus 1968 dat de belangrijkste persoon gedurende de eerste vijf  decennia van de radiohistorie in Nederland zijn 80^ste verjaardag vierde. Willem Vogt kwam derhalve die dag in vele kranten in de spotlight te staan. De naam Vogt was immers onverbrekelijk verbonden met de historie van de Nederlandse omroep en in het bijzonder met die van de AVRO.

Ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag hield Willem Vogt die maandag in zijn woning aan de Vliegweg 16 in het rustieke Blaricum open huis en kon iedereen, die hem geluk wilden wensen met het bereiken van de acht kruisjes, daar welkom. Vanaf 1925 was Vogt redacteur van de Radiobode van de AVRO. In 1928 werd hij directeur van de AVRO. Na de Tweede Wereldoorlog werd hij commissaris van de technische dienst bij de NRU, dat stond voor de Nederlandse Radio Unie.

In 1952 ging hij, na een conflict, weg bij de AVRO, waarna zijn benoeming volgde als directeur van de technische dienst van de NRU. Een jaar later ging hij op pensioen wat niet betekende dat hij achter de geraniums ging zitten. In 1953 werd hij namelijk directeur van de Nozema, de verantwoordelijke onderneming voor het toenmalige zenderpark in Nederland.

Op een vraag in 1968 of zijn verhouding met de AVRO weer helemaal goed was te noemen antwoordde de heer Vogt dat hij beslist nog niet op rozen zat in verhouding tot deze omroep, misschien alleen in de weegbree naar het gebouw.

Afbeelding: Willem Vogt (foto collectie Paul Snoek in SMC Archief)

En met 1968 in gedachten stappen we meteen over naar een andere aantekening die ik heb bewaard uit dat jaar. Het was in de tijd dat zowel in Nederland, Vlaanderen en Duitsland de zanger Heintje uit Limburg geprezen en geroemd werd en er klaarblijkelijk een nieuw talent aan de horizon was ontdekt waarvan in de GPD-kranten de vraag werd gesteld of Carolientje de nieuwe Heintje kon worden. Ontdekker en beschermer was Joost den Draaijer ofwel Willem van Kooten, die Carolientje Schouten uit Alkmaar had ontdekt. Ze was 11 jaar jong en van Kooten had haar voor het eerst horen zingen in de studio van Frans Peeters in de Breedstraat in Alkmaar. Zij werd ontdekt toen ze met een aantal andere kinderen in een koortje zong, dat werd ingezet bij de opname van een nieuwe plaat van de formatie Flashpoints Six.

Carolientje werd zelf ook een aantal vragen gesteld en zo werd bekend dat ze Heintje ook wel leuk vond, wat ook telde voor Ronnie Tober. Maar over The Beatles was ze ook duidelijk, dat vond ze niet haar keuze. Dan was het beter om de muziek van The Buffoons te beluisteren terwijl bij haar ook Trea Dobbs de voorkeur kreeg boven Willeke Alberti.

Het was leuk terug te lezen dat deze Carolientje Schouten ook werd gevraagd hoe het was muziek op te nemen als onderdeel van een achtergrondkoor en daarna solo, waarop ze stelde dat het hartstikke leuke liedjes waren die speciaal voor haar waren geschreven. Binnen vier dagen had ze de teksten in haar hoofd waarna de opnamen realiteit werden.

Wat destijds niet werd vermeld was dat ze een plaatje had opgenomen op het Polydor Label: Als m'n popje slapen gaat/ Eens ben je meer dan m’n vriendje. Het nummer was een cover van het jaren 30-nummer ‘When The Poppies Bloom Again’, geschreven door Leo Towers, Morton Morrow en Don Pelosi. Rond 1936 werd dit lied door verschillende artiesten op de plaat gezet. In de VS waren de uitvoeringen van Russ Morgan en George Hall populair en in Europa werd het opgenomen door onder anderen Vera Lynn.

Als M'n Popje Slapen Gaat is de enige single van Carolientje. Het nummer stond op 24 augustus 1968 één week in de Tipparade.

Op 14 augustus 1968 werd het noorden van Nederland opgeschrikt door een klap veroorzaakt door een zogenaamde F100 Super Sabre, een Amerikaans jachtvliegtuig. Vele jaren waren dergelijke toestellen gestationeerd op het vliegveld Soesterberg, waar ook Amerikaanse militairen waren gelegerd. Het betreffende toestel vloog die ochtend rond kwart voor twaalf tegen een tuidraad van de televisietoren in Smilde. Het vliegtuig verloor daarbij twee tanks die onder het toestel waren aangebracht.

Later bleek dat de piloot grote problemen kreeg met de bestuurbaarheid van de Super Sabre maar met de hulp van de luchtverkeersleiding op de vliegbasis Soesterberg ging het toestel vervolgens via het IJsselmeer terug naar de basis waar een soort van vangnet het toestel opving. De botsing tegen de tuidraden had geen gevolg voor de televisie-uitzendingen, die ontvangen konden worden via de mast in Smilde, die gingen gewoon door.

Deskundigen stelden later verbaasd te zijn dat het moeilijk bestuurbare vliegtuig op een rustige manier terug naar de basis op Soesterberg had kunnen worden gebracht. Direct na de botsing had de piloot via radioverbinding de Nederlandse militaire luchtvaartinstanties melding gemaakt van het incident. Hierop werd alert gereageerd en werden zowel van de basis Valkenburg en Ypenburg helikopters ingezet om de reddingspogingen van de Super Sabre eventueel te kunnen ondersteunen.

Zoals gesteld waren het de verkeersleiders in de toren op de basis die de vlieger naar Soesterberg begeleiden. Wel was er even het gevoel dat het mis zou gaan toen de piloot, ter hoogte van Apeldoorn, meldde dat hij van plan was naar het IJsselmeer te gaan om daar, met gebruik van de schietstoel, het vliegtuig te verlaten, maar gelukkig kon hij tot andere gedachten worden gebracht.

Omstanders, die gezien hadden dat het mis ging in Smilde, stelden dat men veel eerder een dergelijk ongeluk had verwacht daar er vaker dergelijke toestellen aan het stuntvliegen waren, waarbij vooral veel te laag werd gevlogen en de televisietoren duidelijk een doel was. Volgens een van de omstanders vloog een tweede toestel na het incident nog een keer om de toren heen en dacht deze persoon dat het de bedoeling was te kijken wat het gevolg van de botsing was.

Achteraf werd door een woordvoerder van de centrale directie van de PTT in Den Haag gemeld dat de 320 meter lange tui op ongeveer 50 meter onder de top van de stalen mast — die op de betonnen toren stond - was geknapt. Dat stuk van circa 50 meter bungelde vervolgens tegen de mast. De top van de stalen mast vertoonde een helling van vijftien graden. De herstelwerkzaamheden werden vervolgens  uitgevoerd door PTT-personeel, dat met spoed naar Smilde werd gestuurd.

Hans Knot: 5 juli 2025