Ongelezen bijdragen

.

Langegolfuitzendingen hebben een lange en indrukwekkende geschiedenis. Ooit waren ze de ruggengraat van nationale en internationale radiocommunicatie, met krachtige zenders die signalen over duizenden kilometers konden verspreiden. De combinatie van hun enorme reikwijdte en hun betrouwbaarheid maakte ze een essentieel onderdeel van de omroepwereld, vooral in landen met uitgestrekte gebieden waar FM-signalen of zelfs middengolf geen volledige dekking konden bieden. Toch is de toekomst van de langegolf verre van zeker. De afgelopen decennia zijn veel langegolfzenders uit de lucht gehaald. Hoge energiekosten, afnemend luisteraarsbereik en de opkomst van digitale alternatieven zoals DAB+ en internetradio hebben ervoor gezorgd dat steeds meer landen hun uitzendingen op deze frequentieband stopzetten. Waar langegolf ooit een symbool was van nationale trots en technologische vooruitgang, wordt het nu vaak gezien als een achterhaald medium. Toch zijn er nog enkele langegolfzenders die dag in dag uit hun signalen blijven uitzenden, vaak als dienst voor trouwe luisteraars in afgelegen gebieden of als cultureel erfgoed. In sommige gevallen is langegolf zelfs nog van strategisch belang, bijvoorbeeld voor maritieme communicatie of als noodkanaal in crisissituaties. De nog actieve langegolfzenders Ondanks de wereldwijde afname van het aantal langegolfzenders zijn er nog enkele stations die standhouden. Deze zenders bevinden zich voornamelijk in Europa en Noord-Afrika en worden vaak gebruikt voor nationale radiodiensten of specifieke doelgroepen. Op 153 kHz is er nog een actieve zender in Roemenië, die wordt gebruikt door Radio România Actualități. Dit is de publieke nieuwszender van het land en bereikt met zijn langegolfuitzendingen ook luisteraars in de buurlanden. De langegolfzender op 164 kHz is een van de belangrijkste in Mongolië en bevindt zich in Ulaanbaatar, de hoofdstad. Deze zender wordt gebruikt door Mongolian National Broadcaster (MNB), de publieke omroep van Mongolië, om een breed scala aan programma’s uit te zenden, waaronder nieuws, cultuur en muziek. Dankzij het sterke signaal kan de uitzending een groot deel van het land bereiken, inclusief afgelegen gebieden waar andere vormen van media minder toegankelijk zijn. Een van de krachtigste langegolfzenders is die op 171 kHz, waar Medi 1 uit Marokko uitzendt. Deze zender heeft een enorm vermogen en bestrijkt niet alleen Marokko, maar ook grote delen van Zuid-Europa en Noord-Afrika. Op 198 kHz is het Britse BBC Radio 4 nog steeds actief, al zijn er plannen om deze langegolfuitzendingen in de nabije toekomst te beëindigen. In IJsland zendt RÚV Rás 1 uit op 207 kHz. Deze zender is van groot belang voor het eiland, waar langegolf een betrouwbare manier is om landelijke dekking te garanderen, vooral in afgelegen gebieden waar FM- en DAB-dekking niet altijd optimaal is. Op 209 kHz is een langegolfzender actief die vooral gericht is op regionale uitzendingen in Mongolië. De zender voorziet luisteraars van actuele informatie, traditionele Mongoolse muziek en educatieve programma’s. De langegolftechnologie zorgt ervoor dat het signaal over grote afstanden wordt verspreid, wat essentieel is in een uitgestrekt land als Mongolië, waar veel mensen buiten de grote steden wonen. Op 225 kHz is Polskie Radio Jedynka uit Polen nog steeds te horen. Deze zender wordt uitgezonden vanuit Solec Kujawski en is een van de laatste langegolfstations die nog in Midden-Europa actief zijn. De zender is de opvolger van de oude langegolfzender in Konstantynów, die in 1991 instortte. De zender op 227 kHz heeft in Mongolië een vergelijkbare functie als die op 209 kHz en biedt aanvullende regionale dekking. Hier worden nieuwsbulletins, culturele programma’s en andere informatieve content uitgezonden. Ten slotte is er nog Radio Algerienne op 252 kHz. Deze zender, afkomstig uit Algerije, heeft een bereik dat zich uitstrekt over Noord-Afrika en delen van Zuid-Europa. Het station heeft een lange geschiedenis en blijft populair onder luisteraars die waarde hechten aan langegolfuitzendingen. Zenders die inmiddels zijn uitgeschakeld Hoewel er nog enkele langegolfzenders in de lucht zijn, is de lijst met stations die inmiddels zijn verdwenen veel langer. Op 153 kHz zond ooit Deutschlandfunk uit, maar deze langegolfzender werd in 2015 uitgeschakeld toen Duitsland besloot te stoppen met langegolfuitzendingen. Een van de bekendste langegolfzenders op 162 kHz was France Inter, die grote delen van Europa bereikte. De Franse overheid besloot in 2017 echter de langegolfzender af te schakelen om kosten te besparen. Vanuit Duitsland was de Franstalige zender Europe 1 te horen op 183 kHz. De langegolfuitzendingen zijn op 31 december 2019 stopgezet. Ook IJsland heeft een langegolfzender verloren: op 189 kHz zond jarenlang een tweede frequentie van RÚV uit, maar deze werd in 2023 uitgeschakeld. Op 207 kHz had Duitsland een tweede langegolfzender van Deutschlandfunk, die tegelijk met de 153 kHz-zender werd uitgeschakeld. In Frankrijk was Radio Monte Carlo ooit een bekende naam op 216 kHz, maar in 2020 werd de langegolfzender stopgezet. Een van de grootste verliezen voor langegolfliefhebbers was de sluiting van RTL Radio op 234 kHz. Deze Luxemburgse zender had een rijke geschiedenis en was een begrip in de Europese radiowereld, maar in 2022 kwam er een einde aan de uitzendingen. Op 270 kHz zond jarenlang Český rozhlas uit vanuit Tsjechië, maar ook deze zender werd in 2021 stilgelegd. Een andere bekende langegolfzender was die op 279 kHz, waar Belaruskaje Radio uit Wit-Rusland uitzond. Deze zender werd al in 2016 uitgeschakeld. De toekomst van langegolf Hoewel het aantal actieve langegolfzenders blijft afnemen, blijven sommige stations nog steeds operationeel. In landen zoals Polen, het Verenigd Koninkrijk, Marokko en Mongolië wordt langegolf nog steeds gebruikt als een belangrijk medium om landelijke dekking te garanderen. Daarnaast ontstaan er ook nieuwe initiatieven zoals Arctic 252 in Finland. De komende jaren zullen uitwijzen of de resterende langegolfzenders kunnen overleven in een wereld die steeds meer overstapt op digitale radio. Afbeeldingen: De zendlocatie in Felsberg, Duitsland (foto's Vincent Schriel)

Ze mogen zich zelf graag in de picture zetten hier om trend.

De Grannies van Amsterdam, bekend van de MAX-serie die te zien is op NPO Start, breiden hun aanwezigheid uit met een eigen wekelijkse podcast. Vanaf vrijdag 26 december is De Nieuwe Wereld volgens de Grannies te beluisteren via NPO Luister en te bekijken op het YouTube-kanaal van NPO Luister. In de serie verkennen Tonneke, Joanita, Lorraine en Mug de snel veranderende moderne samenleving en delen zij hun persoonlijke ervaringen en observaties. In de podcast proberen de vier vriendinnen grip te krijgen op ontwikkelingen die elkaar in hoog tempo opvolgen. Onderwerpen variëren van nieuwe online trends en technologische toepassingen tot alledaagse ergernissen en veranderingen in taalgebruik. De Grannies merken dat niet alleen zij moeite hebben om alles bij te houden, maar dat dit herkenbaar is voor mensen van verschillende leeftijden. Vanuit dat gedeelde gevoel zoeken zij samen met de luisteraar naar overzicht en duiding. De afleveringen bieden ruimte voor persoonlijke anekdotes en gesprekken die regelmatig alle kanten opgaan. Die vrije vorm wordt in goede banen geleid door eindredacteur Jeroen, die structuur aanbrengt en de gesprekken richting geeft. Het resultaat is een mix van herkenbare verhalen, praktische vragen en gezamenlijke pogingen om orde te scheppen in een wereld die steeds complexer lijkt te worden. Een vast onderdeel van de podcast is de helpdesk die door de Grannies wordt geopend en waarvoor luisteraars kunnen vragen insturen. Deze vragen gaan over uiteenlopende onderwerpen, zoals het herkennen van door AI gemaakte muziek, sociale omgangsvormen rond betaalverzoeken, de populariteit van bepaalde vervoersmiddelen en nieuwe begrippen die steeds vaker opduiken. Ook morele en praktische dilemma’s rond technologie en communicatie komen aan bod. De Grannies hebben niet altijd direct een antwoord, maar gaan samen op zoek naar uitleg en inzichten. De Nieuwe Wereld volgens de Grannies verschijnt wekelijks en is vanaf vrijdag 26 december 2026 gratis beschikbaar via de NPO Luister-app. Daarnaast zijn de afleveringen te bekijken op het YouTube-kanaal van NPO Luister. Afbeelding: De Grannies van Amsterdam (foto Omroep MAX)

De Classicnl Top 250 wordt van 27 tot en met 31 december dagelijks uitgezonden vanaf 10:00 uur. Gedurende deze vijf dagen passeren de 250 mooiste klassieke werken de ether, gekozen door de luisteraars van Classicnl. Iedere dag staat volledig in het teken van klassieke muziek, met een gevarieerd aanbod van barok, romantiek, impressionisme en filmmuziek, waardoor luisteraars een muzikale ontdekkingsreis kunnen beleven. Tijdens de uitzending worden zowel grote meesterwerken als geliefde composities gepresenteerd. Vorig jaar bestond de top 10 van de Classicnl Top 250 uit: Antonio Vivaldi – Vier jaargetijden “Herfst”: Allegro: een levendig barokwerk dat de herfst tot leven brengt Johann Sebastian Bach – Matthäus-Passion - Erbarme dich (instr.): een emotioneel instrumentaal deel uit Bachs meesterwerk Edvard Grieg – Peer Gynt Suites: waaronder In de hal van de bergkoning en Morgenstimmung, bekend om hun dramatiek en sfeer Camille Saint‐Saëns – Danse Macabre: spookachtig en ritmisch met theatrale effecten Wolfgang Amadeus Mozart – Requiem: Requiem: indrukwekkend werk voor koor en orkest Antonin Dvorák – Symfonie nr. 9 ’Uit de Nieuwe Wereld’: romantische symfonie met Amerikaanse invloeden Ennio Morricone – Once Upon a Time in the West: spannende en emotionele filmmuziek Charles Aznavour – La Bohème: tijdloos chanson Georg Friedrich Händel – Messiah, “Hallelujah!”: bekend koorwerk uit Händels oratorium Maurice Ravel – Boléro: hypnotiserend meesterwerk met geleidelijke opbouw

Extra Gold staat dit jaar opnieuw garant voor een nostalgische afsluiting van het jaar, met een uitgebreide programmering die de rijke historie van de offshore radio in Nederland en daarbuiten in beeld brengt. Zoals al 15 jaar een traditie is, komen luisteraars direct na Tweede Kerstdag volledig aan hun trekken met vijf Top 100-lijsten die teruggrijpen op het roemruchte verleden van de zeezenders. De programmering belicht verschillende periodes en zenders: Radio Veronica uit 1965, Radio Caroline uit 1967, Radio Noordzee Internationaal uit 1972, Radio Mi Amigo uit 1977 en Radio Monique uit 1985. Deze lijsten worden voorafgegaan en afgesloten met originele programmafragmenten van destijds, zorgvuldig uitgezocht en bewerkt door Herbert Wentink en Wijnand Rijerink. Zo wordt de sfeer van de zeezenders historisch verantwoord teruggebracht. Van 27 tot en met 31 december verzorgen Jan Hariot, Frank van Agtmaal, Bert van der Laan, Peter Hoogwerf, Martien Engel, Rob van Wezel, Pieter Oele en Eric van Dongen de uitzendingen van 10:00 tot 18:00 uur. Zaterdag 27 december 09:00-10:00 - 24 juli 1965, Rob Out met Veronica’s Teenager Muziekexpres op Radio Veronica 10:00-11:00 - Radio Veronica Top 100 van 1965 18:00-19:00 - 14 november 1965, Joost en Tineke met Uit de Koers op Radio Veronica Zondag 28 december 09:00-10:00 - 14 augustus 1967, Keith Hampshire met The Breakfast Show op Radio Caroline South 10:00-11:00 - Radio Caroline Top 100 van 1967 18:00-19:00 - 1 juli 1967, Steve Young op Radio Caroline South Maandag 29 december 09:00-10:00 - 5 mei 1972, Alfred Lagarde met Espresso op Radio Noordzee Internationaal 10:00-11:00 - Radio Noordzee Top 100 van 1972 18:00-19:00 - 7 januari 1972, Leo van der Goot met Driemaster op Radio Noordzee Internationaal Dinsdag 30 december 09:00-10:00 - 3 september 1977, Marc Jacobs met De Mi Amigo Top 50 op Radio Mi Amigo 10:00-11:00 - Radio Mi Amigo Top 100 van 1977 18:00-19:00 - 29 november 1977, Ferry Eden met Stuurboord op Radio Mi Amigo Woensdag 31 december 09:00-10:00 - 29 mei 1985, Ad Roberts op Radio Monique 10:00-11:00 - Radio Monique Top 100 van 1985 18:00-19:00 - 15 december 1985, Walter Simons met Het Zondagmiddagmatinee op Radio Monique Ook op Nieuwjaarsdag staat Extra Gold in het teken van zeezendernostalgie. Op 1 januari 2026 kunnen luisteraars tussen 10:00 en 18:00 opnieuw genieten van de Zeezender Top 74, een lijst die op 31 augustus eerder werd uitgezonden en nog altijd in het geheugen van velen gegrift staat. Met deze herhaling krijgen luisteraars een extra kans om de onvergetelijke muziek van de zeezenders van vroeger te beleven, volledig zoals het destijds was.

De Top 2000 was vanochtend tijdelijk niet te horen via de stream van NPO Radio 2 en niet te zien via NPO 1 Extra. Rond 08:15 uur viel de verbinding weg en ongeveer tien minuten later verscheen eerst een lege studio in beeld met de melding dat de verbinding met Beeld & Geluid was verbroken. Kort daarna kwam de uitzending weer volledig op gang. Op de FM ging de uitzending tijdens de storing wel gewoon door. De precieze oorzaak van de technische problemen is nog niet bekend. De Top 2000 is afgelopen nacht van start gegaan.

BNNVARA start op 1 januari met een nieuw radioprogramma op NPO Radio 1 onder de titel De Rode Draad. Het programma wordt uitgezonden van maandag tot en met donderdag tussen 19:00 en 21:00 uur en krijgt daarnaast een vaste plek op vrijdagmiddag van 14:00 tot 16:00 uur. Met De Rode Draad kiest de omroep voor een journalistiek format waarin reflectie, verdieping en samenhang in het nieuws centraal staan. De presentatie is in handen van Natasja Gibbs en Stephan Komduur. Zij verdelen de week, waarbij ieder twee avonden voor zijn rekening neemt. Op vrijdagmiddag presenteert Natasja Gibbs De Rode Draad op vrijdag. De redactie volgt samen met de presentatoren op een eigenzinnige manier de rode draad van het nieuws, met aandacht voor de bredere context en onderlinge verbanden tussen ontwikkelingen. Inhoudelijk richt De Rode Draad zich op gesprekken over cultuur, media en sport, met oog voor politieke en maatschappelijke ontwikkelingen. Het programma combineert journalistieke verdieping met een kritische, maar optimistische benadering. Bekende gasten en nieuwe stemmen schuiven aan, terwijl ook jonge experts, wetenschappers en nieuw talent een prominente rol krijgen. De redactie is zichtbaar onderdeel van het programma en draagt actief bij aan de gesprekken. De vrijdagmiddaguitzending heeft een eigen karakter en luidt het weekend in met extra energie. Vaste druktemaker Joost Oomen is daarbij een terugkerende gast. Daarnaast is er wekelijks aandacht voor de Top 8 van de Macht, waarin Stephan Komduur de personen bespreekt die in de afgelopen week invloedrijk waren in Nederland en daarbuiten, met uitleg over hun rol en betekenis. Met De Rode Draad vervangt BNNVARA het programma De Nieuws BV, dat 12 jaar lang te horen was op NPO Radio 1. Waar De Nieuws BV vooral inspeelde op de actualiteit van het moment, biedt De Rode Draad meer ruimte voor vertraging en verdieping aan het einde van de dag. Door die opzet is er ook meer aandacht mogelijk voor onderwerpen die doorgaans minder tijd krijgen, zoals sport en culturele thema’s. De laatste uitzendingen van De Nieuws BV staan in het teken van terugblikken en thematische specials. Het programma sluit af met een reeks bijzondere uitzendingen waarin zowel vaste rubrieken als nieuwe invalshoeken aan bod komen. Na 12 jaar eindigt De Nieuws BV met een reeks bijzondere uitzendingen: 24 dec – Speech van het Jaar 25 dec – Special over rituelen zonder religie 26 dec – Special over Nederland als protestland 29 dec – Special over representatie van LHBTIQ+’ers in cultuur 30 dec – Best of De Nieuws BV 31 dec – Special over oudejaarsconferences met bijdragen van Dolf Jansen, Claudia de Breij en schrijver Peter Voskuil Afbeelding: Natasja Gibbs en Stephan Komduur (foto BNNVARA/Annemieke van der Togt)

Uit het luisteronderzoek over week 51 van 2025, gemeten van 15 tot en met 21 december, blijkt dat Qmusic de koppositie heeft overgenomen. De zender komt uit op een marktaandeel van 13,5% en stijgt daarmee fors ten opzichte van de 10,6% van een week eerder. Qmusic stond vorige week nog op de derde plaats en schuift nu door naar nummer 1. Radio 10 volgt op korte afstand met een marktaandeel van 13,3%. Dat is licht hoger dan de 13,1% van vorige week, maar onvoldoende om de eerste positie vast te houden. De zender zakt daarmee van plaats 1 naar plaats 2. NPO Radio 2 komt in week 51 uit op een marktaandeel van 10,2%. Dat betekent een daling ten opzichte van de 11,3% van een week eerder, waardoor de zender terugvalt van de tweede naar de derde positie. Sky Radio behoudt de vierde plaats met een marktaandeel van 10,0%. Dat is een lichte stijging ten opzichte van de 9,8% van vorige week. NPO Radio 5 blijft staan op plek vijf met een marktaandeel van 7,8%, vrijwel gelijk aan de 7,9% die een week eerder werd gemeten. NPO Radio 5 noteert daarnaast opnieuw de hoogste gemiddelde luistertijd, die stijgt van 576 naar 598 minuten. Het hoogste weekbereik wordt in week 51 genoteerd door Sky Radio. De zender bereikt 5.723.652 luisteraars, een duidelijke toename ten opzichte van de 5.340.840 luisteraars van vorige week. Daarmee blijft Sky Radio de zender met het grootste bereik van Nederland. Bij de overige landelijke zenders zijn er verschillende stijgers zichtbaar. NPO 3FM laat een duidelijke toename zien en groeit van 1,9% naar 3,5% marktaandeel. Ook SLAM! stijgt licht van 0,7% naar 0,8%. Radio Noordzee laat eveneens groei zien en gaat van 0,3% naar 0,4%. De Regionale Publieke Omroep noteert een kleine stijging van 5,2% naar 5,3%. Tegelijkertijd zijn er meerdere zenders die terrein verliezen. 100% NL daalt van 2,5% naar 2,2%. JOE zakt van 4,3% naar 3,6%. Radio 538 levert marktaandeel in en gaat van 7,7% naar 7,2%. Radio Veronica daalt van 4,0% naar 3,5%, terwijl NPO Radio 1 teruggaat van 7,5% naar 6,8%. Een aantal zenders blijft stabiel in vergelijking met vorige week. BNR Nieuwsradio blijft staan op 0,8% marktaandeel. Ook KINK noteert opnieuw 0,4% en laat daarmee geen verandering zien ten opzichte van week 50. Het Luisteronderzoek biedt inzicht in de luistercijfers van radiostations in Nederland en wordt wekelijks gepubliceerd. Bron: NMO/Ipsos-Kantar