Spring naar bijdragen

Colum Hans Knot: Draadomroep werd afgeschaft


hans knot

3223 weergaven

Het heeft toch altijd voor mij en vele leeftijdsgenoten een nostalgisch genot terug te denken aan het gebruik van de Draadomroep. Het kastje op een plankje bij ons in de kapsalon met daaronder een bakelieten knop. Vier lijnen waren er op te ontvangen waarbij Hilversum 1 en Hilversum 2 via de eerste lijnen waren te horen en de andere twee onder meer werden gebruikt voor een variabel aanbod aan regionale radio, in ons geval destijds van de RONO, en programma’s uit België, Duitsland en Engeland.

 

Zondagmiddag verbleef ik vaak in de salon, die gelegen was aan de voorkant van de woonkamer aan de Korreweg 105 in Groningen. Wel waren er voorwaarden gesteld door de ouders. “Op zondag luister je, als we thuisverblijven, naar het Belcanto concert van de BRT. Pas als je dat hebt gedaan mag je laat in de middag luisteren naar Alan Freeman en zijn programma ‘Pick of the Pops’. Tussendoor werd dan nog even afgestemd op Hilversum om de voetbaluitslagen van Frits van Turenhout aan te horen.

 

Het voordeel van de Draadomroep, boven het geluid van de in de woonkamer aanwezig radio, was dat je praktisch verzekerd was van storingvrije geluiden. Signalen die werden verspreid via dunne kabels, misschien is het woord ‘draad’ beter te gebruiken. Maar zoals zo vaak kwam aan iets moois een einde. Het was in januari 1973 dat in de media werd aangekondigd dat de draadomroep een aflopende zaak zou zijn. Er werd aan gememoreerd dat de toenmalige regering enkele jaren eerder, na een langdurig politiek touwtrekken, het voorstel door de Tweede Kamer kreeg om op termijn deze vorm van radiosignaalverspreiding af te schaffen.

 

Er kan rustig worden gesteld dat in januari 1973 al in heel veel plaatsen in Nederland de luidsprekers, afstelknoppen en kabels in de huizen en winkels inmiddels waren weggehaald. Nog tot 31 december 1974 werd het mogelijk, daar waar nog apparatuur aanwezig was, de signalen van de draadomroep te ontvangen.

Ook in de stad Groningen, waar op dat moment nog draadomroep functioneerde, was het eind van 1973 ook stilte via dit systeem.

Toenmalig technisch adjunct-directeur F. H. Robertus van het Telefoondistrict Groningen vond het, desgevraagd, jammer dat de

draadomroep ging verdwijnen omdat de kwaliteit van het geluid uitstekend was, zeker sinds de toepassing van het

systeem ‘Stappen 58’.

 

Deze benaming stond voor de aanduiding ‘standaardaansluitpunten

'58’, een systeem dat bestond uit de aansluiting via telefoonkabels. In het kort kwam het hier op neer, dat vóór 1958 het blokkabel- of

ringkabel-systeem werd gebruikt: via kabels langs de muur. Dit systeem was vooral in gebruik in de oudere wijken van Groningen. Het toenmalige nieuwe systeem werd tussen 1958 en 1968 in de nieuwere wijken aangebracht, terwijl in de Martinistad na 1968 totaal geen nieuwe aansluitingen meer werden gerealiseerd.

 

Hierdoor kan worden gesteld dat in de wijk Vinkhuizen nooit aansluitingsmogelijkheden zijn geweest, terwijl dit in de wijken De Wijert en Corpus den Hoorn wel het geval was. In de laatste twee genoemde wijken bleef de Draadomroep dan ook tot het bittere einde te beluisteren. In een aantal andere buurten en straten werd geleidelijk tot liquidatie overgegaan.

 

Zo werden in het voorjaar van 1973 een kleine duizend aansluiting afgestoten. Bewoners van de Verlengde Hereweg, Merwedestraat, Sumatralaan, Celebesstraat. Violenstraat, Witte de Withstraat, Prinsenstraat, Nieuwe Kijk in ’t Jatstraat en Korreweg raakten hun aansluiting kwijt. Er bleven in de stad Groningen daarna nog een 2700 hoofdaansluitingen met ongeveer duizend nevenaansluitingen

over. Robertus meldde tevens dat het blokkabelsysteem op dat moment al helemaal was afgebroken. Deze aansluitingen waren vaak al van slechte kwaliteit. Voor een deel dateerden ze zelfs al van voor de oorlog, toen de draadomroep nog een zaak van de gemeenten (in Groningen zat de centrale in het gebouw van Openbare Werken aan het Zuiderdiep) en van particulieren was.

 

Verhoudingsgewijs waren er in het noorden van Nederland altijd meer aansluitingen dan elders, mede door de slechte ontvangst van signalen die via steunzenders werden ontvangen op de normale radiotoestellen. De draadomroep, zoals in een ander artikel al eens beschreven, begon in de jaren twintig van de vorige eeuw in de Zaanstreek, waarna voor in de vooroorlogse jaren er een explosieve groei was waar te nemen. Het derde kanaal van de draadomroep in de jaren zestig en begin jaren zeventig van de 20ste eeuw, merendeels gevuld met klassieke muziek, was eigenlijk een voortzetting van de programma’s die werden verzorgd door particuliere soortgelijke omroepsystemen, die in handen waren van voornamelijk plaatselijke zakenlieden in de elektriciteits- en loodgietersbranche.

 

Er waren in 1973 een hoop mensen die het speet dat de draadomroep verdween. Maar voor het merendeel bleek de oplossing te vinden bij de transistorradio, die je mee kon nemen naar buiten, in het park en het strand en naar andere locaties. Dit alles met een licht verlies aan kwaliteit maar om de draagbaarheid dus toch veel aantrekkelijker. En daarmee werd, bij het verdwijnen van de Draadomroep, deze vorm van radiosignaaloverdracht, een stuk jeugdsentiment waar bijna 50 jaar later toch nog bij kan worden stilgestaan.

 

Zie ook:

 

 

Hans Knot, 25 april 2020

  • Vind ik leuk 5

17 Opmerkingen


Aanbevolen antwoorden

Mooi verhaal, prachtig filmpje. Wij woonden in de randstad en hadden tot 1971 of 1972 ook zo'n kastje in de woonkamer staan. Tegen die tijd was op het derde kanaal hilversum 3 te horen, met na sluitingstijd (18.00 uur) 'lichte muziek' van buitenlandse zenders, waaronder op zondag inderdaad Pick of the Pops. Het vierde en laatste kanaal was toen vooral klassieke muziek.

Link naar opmerking

En de geschiedenis herhaalt zich, want nu staat de afsluiting van de FM kabel er aan te komen. Is ook draadomroep maar dan met 30 ipv 4 zenders.

Dat betekent het einde van Radio 5 en Arrow Classic Rock en nog vele andere zenders. Klassieke muziekliefhebbers zullen het ook niet waarderen.

 

En inderdaad, klassieke muziek zat op 4, en lichte muziek op 3, incl RONO, die later dus ook op Hilv 3 zat.

Wij hadden een paar maanden draadomroep toen we even in 1962/63 in Nederland waren.

Link naar opmerking
1 uur geleden zei ruudam:

En de geschiedenis herhaalt zich, want nu staat de afsluiting van de FM kabel er aan te komen.

Wat is de FM kabel? Help me even

Link naar opmerking

Een passend eerbetoon aan een vergeten medium Hans, heel mooi.

Zelf ken ik de draadomroep toevallig ook via de kapsalon van mijn vader. Hij had de zaak, in Rijswijk (Z-H, stond daar toen altijd achter) overgenomen van de vorige eigenaar met alles erop en eraan, waaronder zo'n ronde, crèmekleurige keuzeschakelaar aan de muur en een donkerbeige luidsprekerkast op een plankje. "Wat is dat?" Dat is de draadomroep, jongen, voor de muziek in de zaak. Het was 1960 of zo, en ik mocht nog niet aan de knop draaien (of ik kon er nog niet bij) maar het beeld is me bijgebleven. 

Link naar opmerking

Ruud doelt vast en zeker op de analoge doorgifte van radiozenders via de kabel. Kabelmaatschappijen hebben aangekondigd dat ze daarmee willen stoppen, omdat ze de bandbreedte voor andere zaken willen gebruiken.

 

In plaats daarvan bieden ze tientallen radiozenders digitaal aan, bij Ziggo bijvoorbeeld via de Mediabox. Maar er zijn natuurlijk ook andere mogelijkheden voor ontvangst in huis, via de wifi (internetradio) en door de ether (DAB en FM).

Link naar opmerking
11 uur geleden zei Will Stevens:

Ruud doelt vast en zeker op de analoge doorgifte van radiozenders via de kabel. Kabelmaatschappijen hebben aangekondigd dat ze daarmee willen stoppen, 

 

Ruim 3 miljoen ouderen in Nederland en laten we zeggen dat daarvan een derde deel de dupe van gaat worden en  om allerlei redenen niet kan of wil overstappen.

Dat gaat inderdaad NPO radio 5 en  ook Arrow Classic Rock (dus) heel veel luisteraars kosten.

 

 

bewerkt door Robin Westhof
Link naar opmerking
54 minuten geleden zei Robin Westhof:

 

om allerlei redenen niet kan of wil overstappen.

 

 

Tja. Zulke geluiden hoorde je ook bij de afschaffing van de analoge tv. Hoeveel ouderen zouden er zijn die nu om die reden geen tv meer kijken?

 

bewerkt door Will Stevens
Link naar opmerking
5 uur geleden zei Will Stevens:

Hoeveel ouderen zouden er zijn die nu om die reden geen tv meer kijken?

 

Vele duizenden als ze bij Ziggo geen (gratis) digitale (Humax) tv-ontvanger hadden gekregen.

Link naar opmerking

Ging het hier niet over de Draad Omroep?

 

Daar namen Ad en ik altijd Tijd voor Teenagers en Tussen 10+ en 20 -    van op. En elke keer maar schelden als Herman Stok of Jos Brink door de intro's zaten "te lullen"...............hi

Prachtig medium. Ik weet nog goed dat toen het afgeschaft werd bleef de loden draad gewoon zitten aan de achterkant van ons huizen.

Ik zal eens bij m'n nichtje kijken of ie d'r nog zit, want die woont in mijn ouderlijk huis in "Hillywood".

bewerkt door Juul
Link naar opmerking
20 uur geleden zei Will Stevens:

Ruud doelt vast en zeker op de analoge doorgifte van radiozenders via de kabel. Kabelmaatschappijen hebben aangekondigd dat ze daarmee willen stoppen, omdat ze de bandbreedte voor andere zaken willen gebruiken.

 

In plaats daarvan bieden ze tientallen radiozenders digitaal aan, bij Ziggo bijvoorbeeld via de Mediabox. Maar er zijn natuurlijk ook andere mogelijkheden voor ontvangst in huis, via de wifi (internetradio) en door de ether (DAB en FM).

Radio 5 op FM ether????

Dat is het probleem met al die digi-idioten, ze kunnen niet meer normaal denken. Dan krijg je corona apps en andere onzin.

Wij oudjes willen radio op onze nog prima analoge radioos, waaronder miljoenen tuners die  op de FM kabel zijn aangesloten en meer dan uitstekend functioneren.

 

Ik krijg via zo'n Ziggo media box of hoe het ook mag heten 100 radio stations.

Maar hoe krijg ik dat om m'n tuner versterker?? Moet ik weer met kabeltjes rotzooien, en wat als de TV met m-box een eind van mn versterker staat? En nou ben ik nog een beetje handig, maar voor de meeste mensen is het niks.

 

DAB is nog niks met slechte ontvangst binnens huis en ik ben nog geen fatsoenlijke betaalbare DAB tuner tegengekomen. Bovendien biedt DAB veel minder dan kabel-FM.  En ook nog in slechtere geluidskwaliteit.

En waarom al die onzin, omdat de kabelboer nog meer betaal rotzooi op het het wil pleuren waar ik en verweg de meeste mensen geen zak aan hebben. Het is alleen maar zijn verdienmodel waar ik voor moet investeren.

He, geef mij ook zo'n verdienmodel.

Link naar opmerking
3 uur geleden zei ruudam:

Ik krijg via zo'n Ziggo media box of hoe het ook mag heten 100 radio stations.

Maar hoe krijg ik dat om m'n tuner versterker??

 

Gewoon, met een kabeltje van je mediabox naar je versterker.

 

Maar Juul heeft gelijk natuurlijk, het ging hier over de draadomroep.

 

Wat mij het meest opviel aan dat YouTube-filmpje, is dat ze bij de Draadomroep kennelijk ook zelf weleens grammofoonplaatjes draaiden. Ik heb daar geen herinneringen aan, maar dat ging dus in zekere zin buiten de gevestigde omroepen om.

bewerkt door Will Stevens
Link naar opmerking
5 uur geleden zei Juul:

Ging het hier niet over de Draad Omroep?

 

Daar namen Ad en ik altijd Tijd voor Teenagers en Tussen 10+ en 20 -    van op. En elke keer maar schelden als Herman Stok of Jos Brink door de intro's zaten "te lullen"...............hi

Prachtig medium. Ik weet nog goed dat toen het afgeschaft werd bleef de loden draad gewoon zitten aan de achterkant van ons huizen.

Ik zal eens bij m'n nichtje kijken of ie d'r nog zit, want die woont in mijn ouderlijk huis in "Hillywood".

Die draad aan de buitenmuren, daar weet ik nog wel van. Zover ik weet (1955) hadden wij vroeger een buizenradio thuis en zo'n luidspreker en keuzeschakelaar heb ik niet meegemaakt. Die draad aan de buitenmuur van het hele huizenblok zat daar maar gewoon. Als kind had ik geen idee waarvoor die diende. Ja, later hoorde ik van draadomroep en hoe dat werkte. Pas toen ging het lampje branden. (Advertentie 21-10-1959)

Draadomroep PTT Advertentie 1959-10-21.png

bewerkt door cdb
Link naar opmerking
Op 26-4-2020 om 12:17 zei Will Stevens:

 

Tja. Zulke geluiden hoorde je ook bij de afschaffing van de analoge tv. Hoeveel ouderen zouden er zijn die nu om die reden geen tv meer kijken?

 

Je vergelijkt appels met peren.

Je kan gewoon blijven kijken met je analoge TV, je hoeft er alleen een kastje tussen te stoppen. Kabels trekken is in principe niet nodig. Alleen de bediening wordt anders.

Daarnaast kopen mensen sneller een nieuwe TV, zeker met de komst van flatscreens, en die zijn digitaal. Helaas geven veel geen directe kabelontvangst en moet er weer een kastje tussen.

Voor mijn oude moeder heb ik indertijd een CI kaart erin laten stoppen, zodat alles, niet als vroeger, met 1 afstandbediening ging.

 

Ja, Juul het ging over draadomroep, maar ik het even geactualiseerd. Maar als de moderator er een nieuwe draad van wil maken, prima.

17 uur geleden zei Will Stevens:

 

Gewoon, met een kabeltje van je mediabox naar je versterker.

 

Maar Juul heeft gelijk natuurlijk, het ging hier over de draadomroep.

 

Wat mij het meest opviel aan dat YouTube-filmpje, is dat ze bij de Draadomroep kennelijk ook zelf weleens grammofoonplaatjes draaiden. Ik heb daar geen herinneringen aan, maar dat ging dus in zekere zin buiten de gevestigde omroepen om.

Ja, dat is mij ook opgevallen. De PTT speelde dus voor omroep buiten het bestel. Ehhhh waarom konden anderen, zoals Veronica, dat dan niet???

 

(Die mediabox staat bij je TV, en meestal niet bij je versterker)

Link naar opmerking
Op 27-4-2020 om 16:53 zei ruudam:

Je kan gewoon blijven kijken met je analoge TV, je hoeft er alleen een kastje tussen te stoppen.

 

En met datzelfde kastje kun je dus ook radio luisteren. Het vraagt een kleine aanpassing, meer niet. Als het dan toch moet, wil ik mijn schoonmoeder t.z.t. met alle plezier helpen om een kabel door te trekken. En dan zeg ik tegen haar: 'Kijk, het is gewoon een soort draadomroep!'😏

 

Maar goed, misschien gaat Ziggo die plannen nog op de lange baan schuiven. Niks is zeker met de enorme economische crisis die ons nu te wachten staat.

bewerkt door Will Stevens
Link naar opmerking

leuk Juul en zo kwam die foto uit Groningen, die ik in een eerder artikel over de draadomroep, ook weer voorbij. Dank voor het delen  groet Hans

Link naar opmerking
Gast
Een opmerking toevoegen...

×   Plakken als rijke tekst.   Opmaak herstellen

  Er zijn maximaal 75 emoji toegestaan.

×   Je link is automatisch geïntegreerd.   In plaats daarvan als link tonen

×   Je voorgaande bijdrage is hersteld.   Tekstverwerker leegmaken

×   Je kunt afbeeldingen niet direct plakken. Upload of voeg afbeeldingen in vanaf URL.

Laden...


×
×
  • Nieuwe aanmaken...

Belangrijke informatie

Door gebruik te maken van deze website ga je akkoord met Gebruiksvoorwaarden, Privacybeleid en Richtlijnen.